Έρχεται νέα αύξηση τιμών στα καπνικά με ευρωπαϊκή οδηγία

Σημαντική αύξηση στην τιμή των καπνικών προϊόντων προμηνύει η εφαρμογή νέας ευρωπαϊκής οδηγίας για τη φορολόγηση παραδοσιακών και καινοτόμων προϊόντων καπνού, με στόχο τον περιορισμό της χρήσης τους. Η Κομισιόν έχει θέσει ως στόχο τη μείωση του ποσοστού του καπνίσματος σε λιγότερο από 5% του πληθυσμού έως το 2040.

Η τελική απόφαση απαιτεί ομοφωνία, κάτι που προμηνύει σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ των κρατών μελών το επόμενο χρονικό διάστημα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και μια συμμαχία 15 κρατών-μελών, υπό την ηγεσία της Γαλλίας και της Ολλανδίας, πιέζουν για ριζική αναθεώρηση της Οδηγίας για τη φορολόγηση του καπνού (Tobacco Excise Tax Directive – TED). Η πρόταση Council Directive on the structure and rates of excise duty applied to tobacco and tobacco related products (recast), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προβλέπει μια σαρωτική αύξηση των ελάχιστων φορολογικών συντελεστών στα καπνικά προϊόντα σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στο πλαίσιο των συνεδριάσεων του Eurogroup και του ECOFIN, που διεξήχθησαν στο Λουξεμβούργο στις 10 Οκτωβρίου, η  Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρόσφατη πρότασή της για την επικαιροποίηση των κανόνων σχετικά με τη δομή και τους ελάχιστους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εφαρμόζονται στον καπνό και τα συναφή προϊόντα καπνού στην ΕΕ (οδηγία για τη φορολογία του καπνού).

Η προτεινόμενη αναθεώρηση στοχεύει στην επέκταση του πεδίου των καλυπτόμενων προϊόντων ώστε να συμπεριληφθούν νέα προϊόντα καπνού και νικοτίνης, καθώς και στην αύξηση των ελάχιστων συντελεστών ειδικού φόρου κατανάλωσης για την υποστήριξη των στόχων δημόσιας υγείας και την ευθυγράμμιση της δημοσιονομικής πολιτικής με την τρέχουσα δυναμική της αγοράς. 

Κατά την επακόλουθη ανταλλαγή απόψεων, οι υπουργοί παρουσίασαν τις αρχικές τους θέσεις επί της πρότασης. Ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας έχει παροτρύνει τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να εντείνουν τον έλεγχο του καπνού. Προειδοποιούν ότι νέα προϊόντα, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα φακελάκια νικοτίνης, τροφοδοτούν ένα νέο κύμα εθισμού στη νικοτίνη. Η δανική προεδρία λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη αυτές τις ανησυχίες. Πιστεύουμε ότι η προώθηση αυτής της πρότασης είναι απαραίτητη για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη μείωση των διασυνοριακών αγορών προϊόντων καπνού και νικοτίνης. Η προστασία της υγείας των νέων στην Ευρώπη είναι ένα από τα πιο σημαντικά μας καθήκοντα, ανέφερε η Στέφανι Λόζε, υπουργός Οικονομικών της Δανίας.

Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών της Ελλάδος, Κυριάκος Πιερρακάκης, τόνισε ότι «η δημόσια υγεία αποτελεί θεμελιώδη, υπαρξιακή προτεραιότητα», επισημαίνοντας ωστόσο την ανάγκη αποφυγής απότομων αυξήσεων στη φορολογία. «Σύμφωνα με την εμπειρία μας στην Ελλάδα, και λαμβάνοντας υπόψη τη γεωγραφική μας θέση, έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν ότι η ασύμμετρη αύξηση αυτών των φορολογικών συντελεστών οδηγεί σε αύξηση του λαθρεμπορίου», ανέφερε χαρακτηριστικά, προτείνοντας ευρύτερες μεταβατικές περιόδους για την εφαρμογή των νέων μέτρων.

Οι κύριες καινοτομίες της αναθεωρημένης οδηγίας για τη φορολογία του καπνού είναι:

• Αύξηση των ελάχιστων φορολογικών συντελεστών για τη μείωση της ανισότητας στους συντελεστές που εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή προτείνει μια προσέγγιση μερικής αγοραστικής δύναμης για τη διαχείριση των αυξήσεων των τιμών στα κράτη μέλη με χαμηλότερο μέσο εισόδημα. Στην πράξη, ο ελάχιστος συντελεστής της ΕΕ θα προσαρμόζεται ανάλογα με την οικονομική κατάσταση σε κάθε κράτος μέλος, με βάση τα γενικά επίπεδα τιμών. Με αυτόν τον τρόπο, οι πολίτες μπορούν να είναι βέβαιοι ότι οι φορολογικοί κανόνες της χώρας τους είναι πιο αποτελεσματικοί στην επίτευξη των στόχων δημόσιας υγείας.   

• Επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας σε νέα προϊόντα (π.χ. ηλεκτρονικά τσιγάρα, θερμαινόμενο καπνό και σακουλάκια νικοτίνης). Αυτά τα προϊόντα θα καλύπτονται από νέους ελάχιστους φόρους.

• Καλύτερα μέτρα ελέγχου σχετικά με τον ακατέργαστο καπνό, ο οποίος υπόκειται σε σημαντική απάτη. Επί του παρόντος, τα φύλλα καπνού μπορούν να παράγονται και να κυκλοφορούν χωρίς έλεγχο στην ΕΕ, γεγονός που έχει οδηγήσει στην παράνομη κατασκευή παραποιημένων τσιγάρων. Με τη πρόταση, το υπάρχον ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής και παρακολούθησης της διακίνησης προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης εντός της ΕΕ θα ισχύει και για τον ακατέργαστο καπνό. Αυτό θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εντοπίζουν και να καταπολεμούν καλύτερα το παράνομο εμπόριο προϊόντων καπνού.