Τα ληγμένα φάρμακα επιστρέφουν στα φαρμακεία

Κάθε χρόνο χιλιάδες συσκευασίες φαρμάκων, αχρησιμοποίητα ή και ληγμένα καταλήγουν στους κάδους απορριμμάτων και από εκεί στους χώρους υγειονομικής ταφής, μαζί με τα οικιακά απόβλητα. Επιπλέον, πάρα πολλοί πολίτες αδειάζουν το υπόλειμμα των φαρμάκων που μένει αχρησιμοποίητο στις τουαλέτες του σπιτιού τους και από εκεί καταλήγουν στο αποχετευτικό σύστημα ή και στο έδαφος. Αποτέλεσμα, να υπάρχει κίνδυνος να επιστρέψουν οι ουσίες που περιέχουν στον οργανισμό μας μέσω της τροφικής αλυσίδας. Μάλιστα, τα ληγμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στο νευρικό, το αναπαραγωγικό και το ορμονικό σύστημα, μέχρι και καρκινογένεση.
 

Προς το σκοπό αυτό, μετά από πολλά χρόνια διαβουλεύσεων, το Τμήμα Περιβάλλοντος προωθεί την υποχρεωτική ανακύκλωση φαρμάκων στα φαρμακεία και άλλα σημεία όλης της χώρας. Στους ειδικούς κάδους οι πολίτες θα μπορούν να αποθέτουν φάρμακα που δεν είναι πλέον χρήσιμα. 

 

Μέσα από τους κανονισμούς υπάρχει πρόνοια όπου απαγορεύεται η απόρριψη φαρμακευτικών προϊόντων στα σκύβαλα, τις αποχετεύσεις ή καθ’ οιονδήποτε άλλο τρόπο στο έδαφος ή στα νερά. Επιπλέον, το κοινό οφείλει να επιστρέφει τα απόβλητα φαρμακευτικά προϊόντα που έχει στην κατοχή του στα φαρμακεία ή σε άλλο σημείο παραλαβής. Τα απόβλητα φαρμακευτικά προϊόντα πρέπει να επιστρέφονται μόνο με την πρωτογενή τους συσκευασία. Σημειώνεται ότι τα φαρμακευτικά προϊόντα θα παραλαμβάνονται δωρεάν.

 

 

Οι κανονισμοί προβλέπουν τη συλλογή και αποθήκευση των οικιακών φαρμακευτικών σκευασμάτων, αλλά και των κτηνιατρικών, σε ειδικούς κάδους που θα τοποθετηθούν σε όλα τα φαρμακεία. Την ευθύνη για την περιβαλλοντικά ορθή διαχείριση των φαρμάκων θα έχουν οι εισαγωγείς φαρμακευτικών προϊόντων και οι παραγωγοί φαρμάκων στην Κύπρο.

 

Μετά από τη συλλογή, τα φάρμακα αποστέλλονται είτε στο εξωτερικό για αδρανοποίηση και καύση, είτε για διαχείριση από αδειοδοτημένη μονάδα, η οποία έχει τη δυνατότητα για χημική και βιολογική επεξεργασία και τη μετατροπή τους σε μη επικίνδυνα. 

 

Την όλη ευθύνη και το κόστος τόσο της διαχείρισης, όσο και της τοποθέτησης κάδων στα φαρμακεία θα έχουν οι παραγωγοί, δηλαδή ο πρώτος εισαγωγέας, ή οι κατασκευάστριες φαρμακοβιομηχανίες της Κύπρου. Μέσα από τους κανονισμούς προβλέπεται υποχρεωτική η συνεργασία μεταξύ των παραγωγών και των φαρμακείων.

 

Σήμερα τα φάρμακα κατά κανόνα καταλήγουν στους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων, ή στις αποχετεύσεις όπου πολλά νοικοκυριά αδειάζουν τα υγρά από τα μπουκαλάκια στο νεροχύτη προτού πετάξουν τη συσκευασία με τα υπόλοιπα σκουπίδια. Αποτέλεσμα να προκαλούνται βλαβερές συνέπειες λόγω αθροιστικού αποτελέσματος στην ατομική και δημόσια υγεία, καθώς οι δραστικές ουσίες που περιέχουν, επιστρέφουν στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω της τροφικής αλυσίδας.

 

Σημειώνεται ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος προχωρεί σε δημόσια διαβούλευση για την προώθηση κανονισμών που αφορούν τη διαχείριση αποβλήτων φαρμάκων οικιακής προέλευσης.

 

Ήδη έχει αρχίσει η διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης η οποία ολοκληρώνεται στις 20 Μαρτίου 2019, σχετικά με την προώθηση Κανονισμών που θα αναφέρονται ως οι περί Αποβλήτων (Διαχείριση Αποβλήτων Φαρμακευτικών Προϊόντων Οικιακής Προέλευσης) Κανονισμοί του 2019.

 

Η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας από τη μη ορθολογική διαχείριση αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης ώθησε το Τμήμα Περιβάλλοντος στην ετοιμασία προσχέδιου Κανονισμών στα πλαίσια του περί Αποβλήτων Νόμου του 2011 εφαρμόζοντας την «Ευθύνη του Παραγωγού». Η απόρριψη των αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης (ανθρώπινης και κτηνιατρικής χρήσης) στα σύμμεικτα απόβλητα ή στις αποχετεύσεις, ρυπαίνει τα νερά και το έδαφος.

 

Σύμφωνα με την Αρχή της «Ευθύνης του Παραγωγού» υπόχρεοι παραγωγοί είναι όσοι τοποθετούν τα προϊόντα στην αγορά. Δεδομένου ότι όλες οι ποσότητες φαρμάκων που τοποθετούνται στην αγορά γίνεται μέσω των κατόχων άδειας χονδρικής πώλησης, η ευθύνη της δημιουργίας των κατάλληλων συστημάτων διαχείρισης βαρύνει τους κατόχους άδειας χονδρικής πώλησης φαρμάκων.

 

Οι Κανονισμοί επιβάλλουν όπως οι υπόχρεοι παραγωγοί δημιουργήσουν ατομικά ή συλλογικά συστήματα διαχείρισης ώστε να υπάρχει η δυνατότητα στους πολίτες να παραδίδουν δωρεάν τα απόβλητά τους στα κατά τόπους σημεία συλλογής (π.χ φαρμακεία, κλινικές, κτηνιατρικές κλινικές, οδοντιατρεία, κ.λπ.). Οι παραγωγοί στη συνέχεια έχουν την υποχρέωση να δημιουργήσουν εκείνες τις διαδικασίες και υποδομές ώστε τα απόβλητα να συλλέγονται από τα κατά τόπους σημεία συλλογής και να παραδίδονται σε αδειοδοτημένη εταιρεία για διαχείριση.

 

Η ετοιμασία των Κανονισμών έγινε σε συνεργασία τόσο των Φαρμακευτικών όσο και των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

 

Την Τετάρτη 6 Μαρτίου 2019 θα πραγματοποιηθεί δημόσια ακρόαση στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του υπ. Οικονομικών στις 10:00 π.μ. Στη δημόσια ακρόαση θα παρουσιαστούν οι πρόνοιες των Κανονισμών και θα ακολουθήσει συζήτηση μεταξύ των παρευρισκόμενων και καταγραφή απόψεων. 

 

 

Η θέσπιση μέτρων για τη διαχείριση των αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης, μέσω της υιοθέτησης της αρχής της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, είναι ο σκοπός των προτεινόμενων κανονισμών. Στόχος είναι η πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης, η μείωση ή η εξάλειψη των αρνητικών επιπτώσεων της παραγωγής και της διαχείρισης αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος, περιορίζοντας τον συνολικό αντίκτυπο και βελτιώνοντας την αποδοτικότητα της χρήσης των πόρων. Επιπλέον, αποσκοπούν στη μείωση της τελικής διάθεσης των αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων, μέσω ενθάρρυνσης λειτουργίας συστημάτων ανακύκλωσης και άλλης ανάκτησης περιορίζοντας τον συνολικό αντίκτυπο και βελτιώνοντας την αποδοτικότητα της χρήσης των πόρων. 

Συστήματα διαχείρισης 

Οι παραγωγοί έχουν την ευθύνη, εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος των παρόντων Κανονισμών, να μεριμνήσουν, ατομικά ή συλλογικά, ώστε να δημιουργηθούν συστήματα διαχείρισης αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης, τα οποία να επιτρέπουν στους αρχικούς παραγωγούς των αποβλήτων να διαχωρίζουν στην πηγή τα απόβλητα φαρμακευτικά προϊόντα και να τα διαθέτουν με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι εφικτή η χωριστή συλλογή τους.

Οι παραγωγοί πρέπει να συμμετέχουν σε συλλογικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής χρήσης, ή να οργανώνουν ατομικά συστήματα διαχείρισης αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής χρήσης.
Παραγωγός που συμμετέχει σε αδειοδοτημένο με βάση τους παρόντες Κανονισμούς συλλογικό σύστημα, απαλλάσσεται από οποιαδήποτε άλλη ευθύνη διαχείρισης αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης και η σχετική ευθύνη διαχείρισης αποβλήτων φαρμακευτικών προϊόντων οικιακής προέλευσης μεταφέρεται στο συλλογικό σύστημα στο οποίο συμμετέχει.