Ο Χρυσόστομος Ρουσής, πρώην γυμνασιάρχης, καταγράφει παραδείγματα, ώστε να αποφεύγονται συνηθισμένα γραμματικά και συντακτικά λάθη.
Λάθη στη χρήση του κόμματος
Συχνά βλέπουμε σε κείμενα να χρησιμοποιείται το κόμμα εσφαλμένα, γεγονός που διασπά την ενότητα του νοήματος. Σε άλλες περιπτώσεις η απουσία του κόμματος δεν μας διευκολύνει να αντιληφθούμε πλήρως το νόημα ενός κειμένου. (Β. Στεργιόπουλος in.gr)
Διαβάζουμε: «Η τουρκική αεροπορία, βομβάρδισε, ανηλεώς, εκ νέου, χτες, στόχους στο συριακό έδαφος, προκαλώντας δεκάδες θύματα» (οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί που συμπληρώνουν την έννοια των κύριων όρων μιας πρότασης δεν χωρίζονται με κόμμα).
«Πολλοί δεν νοιάζονται για τίποτα άλλο, παρά για τα λεφτά τους» (Δεν χωρίζεται με κόμμα ο σύνδεσμος «παρά») – «Ο άνθρωπος, που τώρα πέρασε είναι θείος μου». (Δεν βάζουμε κόμμα πριν από το αναφορικό που, όταν είναι αναγκαίος ο προσδιορισμός). Αλλά: Βλέπω από το παράθυρό μου το Τρόοδος, που είναι χιονισμένο. (Το κόμμα είναι αναγκαίο).
Το κόμμα είναι αναγκαίο στα παραδείγματα: «Βέβαια, θα έρθω» – «Το πρωί ξύπνησα στις 7:00, ετοιμάστηκα, έφαγα πρωινό, πήρα την τσάντα μου και έφυγα για το σχολείο». (όταν τα ρήματα έχουν το ίδιο υποκείμενο) – «Ήταν μια καλή, τρυφερή, στοργική μητέρα» (το κόμμα χωρίζει επίθετα που προσδιορίζουν το ίδιο ουσιαστικό) – «Ο φίλος μου, ο Κρις, αγόρασε καινούργιο κινητό» (στην επεξήγηση) – «Του το είπα για τη συνεδρία, αλλά δεν ήρθε» (κόμμα πριν από τον αντιθετικό σύνδεσμο «αλλά») – «Δεν μπόρεσα να φτάσω έγκαιρα, επειδή υπήρχε κυκλοφοριακή συμφόρηση». «Μελετώ περισσότερο, όταν πλησιάζουν οι εξετάσεις». (Με κόμματα χωρίζουμε τις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις (επειδή, ενώ, όταν, ο οποίος, ώστε κ.ά.) – «Εγώ», απάντησε ο φίλος μου, «δεν γνωρίζω τίποτα για την υπόθεσή σου» (χωρίζουμε τα λόγια του αφηγητή με κόμμα) – «Δεν είναι δυνατό να επιτύχεις στη ζωή σου, παίζοντας στοιχήματα» (η μετοχή ως επεξήγηση) – «Γύρισα σπίτι, όταν τελείωσα το φροντιστηριακό μάθημα, και συνέχισα τη μελέτη». (Βάζουμε κόμμα πριν από το «και», όταν παρεμβάλλεται δευτερεύουσα πρόταση)
Συχνά βλέπουμε σε κείμενα να χρησιμοποιείται το κόμμα εσφαλμένα, γεγονός που διασπά την ενότητα του νοήματος. Σε άλλες περιπτώσεις η απουσία του κόμματος δεν μας διευκολύνει να αντιληφθούμε πλήρως το νόημα ενός κειμένου. (Β. Στεργιόπουλος in.gr)
Διαβάζουμε: «Η τουρκική αεροπορία, βομβάρδισε, ανηλεώς, εκ νέου, χτες, στόχους στο συριακό έδαφος, προκαλώντας δεκάδες θύματα» (οι επιρρηματικοί προσδιορισμοί που συμπληρώνουν την έννοια των κύριων όρων μιας πρότασης δεν χωρίζονται με κόμμα).
«Πολλοί δεν νοιάζονται για τίποτα άλλο, παρά για τα λεφτά τους» (Δεν χωρίζεται με κόμμα ο σύνδεσμος «παρά») – «Ο άνθρωπος, που τώρα πέρασε είναι θείος μου». (Δεν βάζουμε κόμμα πριν από το αναφορικό που, όταν είναι αναγκαίος ο προσδιορισμός). Αλλά: Βλέπω από το παράθυρό μου το Τρόοδος, που είναι χιονισμένο. (Το κόμμα είναι αναγκαίο).
Το κόμμα είναι αναγκαίο στα παραδείγματα: «Βέβαια, θα έρθω» – «Το πρωί ξύπνησα στις 7:00, ετοιμάστηκα, έφαγα πρωινό, πήρα την τσάντα μου και έφυγα για το σχολείο». (όταν τα ρήματα έχουν το ίδιο υποκείμενο) – «Ήταν μια καλή, τρυφερή, στοργική μητέρα» (το κόμμα χωρίζει επίθετα που προσδιορίζουν το ίδιο ουσιαστικό) – «Ο φίλος μου, ο Κρις, αγόρασε καινούργιο κινητό» (στην επεξήγηση) – «Του το είπα για τη συνεδρία, αλλά δεν ήρθε» (κόμμα πριν από τον αντιθετικό σύνδεσμο «αλλά») – «Δεν μπόρεσα να φτάσω έγκαιρα, επειδή υπήρχε κυκλοφοριακή συμφόρηση». «Μελετώ περισσότερο, όταν πλησιάζουν οι εξετάσεις». (Με κόμματα χωρίζουμε τις δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις (επειδή, ενώ, όταν, ο οποίος, ώστε κ.ά.) – «Εγώ», απάντησε ο φίλος μου, «δεν γνωρίζω τίποτα για την υπόθεσή σου» (χωρίζουμε τα λόγια του αφηγητή με κόμμα) – «Δεν είναι δυνατό να επιτύχεις στη ζωή σου, παίζοντας στοιχήματα» (η μετοχή ως επεξήγηση) – «Γύρισα σπίτι, όταν τελείωσα το φροντιστηριακό μάθημα, και συνέχισα τη μελέτη». (Βάζουμε κόμμα πριν από το «και», όταν παρεμβάλλεται δευτερεύουσα πρόταση)
12 εκφραστικά λάθη. Ακούμε και διαβάζουμε:
1. Λίγες μέρες πριν τις Ευρωεκλογές, αντί: πριν από τις ευρωεκλογές
2. Μετά από το γεύμα, αντί: μετά το γεύμα
3. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, αντί: με αυτές τις συνθήκες
4. Μίλησε πάνω στο θέμα της ανεργίας των πτυχιούχων, αντί: μίλησε για το θέμα της ανεργίας των πτυχιούχων
5. Οδηγά επικίνδυνα, αντί: οδηγεί επικίνδυνα – Κοινωνά, αντί: κοινωνεί
6. Ο δημοσιογράφος διέρρευσε τα έγγραφα, αντί: τα έγγραφα διέρρευσαν από τον δημοσιογράφο
7. Είναι λάθος απόφαση, αντί: Είναι λανθασμένη απόφαση (η λέξη «λάθος» είναι ουσιαστικό)
8. Ενήργησε στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, αντί: ενήργησε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του
9. Δεν έχω λεφτά, άρα λοιπόν, δεν θα πάω διακοπές, αντί: δεν έχω λεφτά, άρα δεν θα πάω διακοπές (η λέξη «λοιπόν» πλεονάζει) – Είναι πολύ εξαιρετικός, αντί: είναι εξαιρετικός
10. Οι ελέγχοι της Αστυνομίας, οι δημάρχοι, οι συμμάχοι μας, οι εκπροσώποι των κομμάτων, οι ποδοσφαιρικοί ομίλοι, αντί: έλεγχοι, δήμαρχοι, σύμμαχοί μας, εκπρόσωποι, όμιλοι
11. Πόσους ψήφους θα πάρει το κόμμα από τους Τουρκοκύπριους, αντί: πόσες ψήφους
12. Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη στις κοινότητες, αντί: η κατάσταση είναι χειρότερη ή πιο κακή
1. Λίγες μέρες πριν τις Ευρωεκλογές, αντί: πριν από τις ευρωεκλογές
2. Μετά από το γεύμα, αντί: μετά το γεύμα
3. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, αντί: με αυτές τις συνθήκες
4. Μίλησε πάνω στο θέμα της ανεργίας των πτυχιούχων, αντί: μίλησε για το θέμα της ανεργίας των πτυχιούχων
5. Οδηγά επικίνδυνα, αντί: οδηγεί επικίνδυνα – Κοινωνά, αντί: κοινωνεί
6. Ο δημοσιογράφος διέρρευσε τα έγγραφα, αντί: τα έγγραφα διέρρευσαν από τον δημοσιογράφο
7. Είναι λάθος απόφαση, αντί: Είναι λανθασμένη απόφαση (η λέξη «λάθος» είναι ουσιαστικό)
8. Ενήργησε στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, αντί: ενήργησε στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του
9. Δεν έχω λεφτά, άρα λοιπόν, δεν θα πάω διακοπές, αντί: δεν έχω λεφτά, άρα δεν θα πάω διακοπές (η λέξη «λοιπόν» πλεονάζει) – Είναι πολύ εξαιρετικός, αντί: είναι εξαιρετικός
10. Οι ελέγχοι της Αστυνομίας, οι δημάρχοι, οι συμμάχοι μας, οι εκπροσώποι των κομμάτων, οι ποδοσφαιρικοί ομίλοι, αντί: έλεγχοι, δήμαρχοι, σύμμαχοί μας, εκπρόσωποι, όμιλοι
11. Πόσους ψήφους θα πάρει το κόμμα από τους Τουρκοκύπριους, αντί: πόσες ψήφους
12. Η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη στις κοινότητες, αντί: η κατάσταση είναι χειρότερη ή πιο κακή
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Αναγνωστοπούλου Ι. , Μπουσούνη Λ., Το λέμε σωστά; To γράφουμε σωστά; Αθήνα 2006
Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής – Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα www.greeklanguage.gr
Τριανταφυλλίδη Μανόλη, Νεοελληνική Γραμματική, Αθήνα 1993
Παπαζαφείρη Ι. , Λάθη στη χρήση της γλώσσας μας, Αθήνα 1988
