Η εμπορική ναυτιλία στην Κύπρο αναπτύχθηκε ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες, με την Κύπρο να ανεβαίνει τα τελευταία χρόνια αρκετά σκαλοπάτια όσο αφορά την θέση της στην παγκόσμια ναυτιλία. Η Κύπρος έχει μετεξελιχθεί σε ένα σύγχρονο, αποδοτικό και ολοκληρωμένο ναυτιλιακό κέντρο αποτελώντας ένα από μεγαλύτερα κέντρα πλοιοδιαχείρισης στον κόσμο. Η ανάπτυξη των ναυτιλιακών υποδομών της χωράς, η εξειδικευμένη γνώση του ανθρώπινου δυναμικού καθώς και η στρατηγικής σημασίας διμερείς συμφωνίες που έχουν συναφθεί μεταξύ της Κύπρου και άλλων κρατών έχουν κατατάξει την κυπριακή σημαία σε μια από τις ποιοτικότερες και ανταγωνιστικότερες σημαίες στον τομέα της ναυτιλίας. Ακλουθώντας όλα τα πρότυπα ασφαλείας και προστασίας που προκύπτουν από διεθνείς ναυτιλιακούς και άλλους οργανισμούς η κυπριακή σημαία συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στις σημαίες των χώρων που υπάγονται στη «λευκή λίστα» των μνημονίων paris και tokyo mou. Ως αποτέλεσμα των πιο πάνω η Κύπρος έχει δυνατή παρουσία και ενεργό ανάμειξη στις αποφάσεις που λαμβάνονται από διεθνείς οργανισμούς όπως ο imo, o ilo και η ευρωπαϊκή ένωση για τα εν λόγω θύματα. Για να παραμείνει στα υψηλά δώματα η Κύπρος θα πρέπει να συμβαδίζει με τις «ρότες» της εποχής. Ο πράσινος μετασχηματισμός της παγκόσμιας βιομηχανίας της ναυτιλίας και οι παρενέργειες της πανδημίας στην εφοδιαστική αλυσίδα είναι κάποιες από τις πιο σημαντικές προκλήσεις του ναυτιλιακού κόσμου της Κύπρου. Τα δεδομένα αλλά και τις προκλήσεις του τομέα, μας αναλύει μέσα από συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Θωμάς Καζάκος, γενικός διευθυντής του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου.
Ποια είναι η συνεισφορά της ναυτιλίας στην κυπριακή οικονομία και ποιο είναι το φορολογικό καθεστώς που ισχύει στην Κύπρο για τον τομέα;
Η Ναυτιλία αποτελεί έναν από τους δυναμικότερους επιχειρηματικούς τομείς, με σημαντική συνεισφορά στην Κυπριακή Οικονομία 7% του ΑΕΠ (γύρω στο €1.2 δις). Η Ναυτιλία έχει καθιερώσει την Κύπρο ως ένα από τα σημαντικότερα Ναυτιλιακά κέντρα στον παγκόσμιο χάρτη, έχοντας χειροπιαστές προοπτικές περαιτέρω ανάπτυξης. Παρά τον έντονο διεθνή ανταγωνισμό που έχει να αντιμετωπίσει καθημερινώς, η Κυπριακή Ναυτιλία, συνεχίζει να απασχολεί γύρω στις 9000 υψηλά καταρτισμένους υπαλλήλους και 55000 ναυτικούς, προσφέροντας πολυάριθμες θέσεις εργασίας. Έχει επίσης τον 11ο μεγαλύτερο στόλο παγκοσμίως και 3ο στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ταυτόχρονα, αποτελεί το 3ο μεγαλύτερο κέντρο πλοιοδιαχείρισης στον κόσμο και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
Ο Ναυτιλιακός τομέας διέπεται από το αναθεωρημένο και αναβαθμισμένο Κυπριακό Ναυτιλιακό Φορολογικό Σύστημα, το οποίο καλύπτει πλήρως και με την πιο σύγχρονη μορφή τους, τις τρεις βασικές ναυτιλιακές δραστηριότητες που προσφέρονται σήμερα στην Παγκόσμια Ναυτιλία, δηλαδή την Πλοιοκτησία, την Πλοιοδιαχείριση και τη Ναύλωση Πλοίων, διατηρώντας την Κύπρο ως ένα από τα σημαντικότερα ναυτιλιακά κέντρα στην Ευρωπαϊκή και Διεθνή Ναυτιλία.
Βελτιώθηκε το κύρος της Κυπριακής σημαίας στην ναυτιλία και τι σημαίνει η συμπερίληψη της χώρας στις λεγόμενες «άσπρες λίστες» ελέγχου λιμένων;
Η Κυπριακή σημαία θεωρείται σημαία κύρους και αξιοπιστίας και η Κύπρος ένα διεθνές, μοντέρνο και ανταγωνιστικό Ναυτιλιακό Κέντρο που προφέρει πολυάριθμα πλεονεκτήματα και οφέλη στους χρήστες, τόσο από άποψη ποιότητας και υπηρεσιών, καθώς και οικονομικά οφέλη. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι η Κυπριακή Σημαία παραμένει εδώ και πολλά χρόνια στην ονομαζόμενη “Λευκή Λίστα” ποιοτικών Νηολογίων σε σχέση με υψηλά επίπεδα ασφάλειας πλοίων, ακολουθώντας όλα τα πρότυπα ασφάλειας και προστασίας που προκύπτουν από διεθνείς ναυτιλιακούς και άλλους οργανισμούς. Το γεγονός αυτό καθιερώνει την Κύπρο ως ένα ευυπόληπτο και ποιοτικό διεθνές Ναυτιλιακό Κέντρο διατηρώντας την ελκυστικότητα της τόσο στις υφιστάμενες αλλά και σε νέες πλοιοκτήτριες εταιρείες για τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες στη χώρα μας.
Η ΠΡΑΣΙΝΗ ΡΟΤΑ ΤΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
Ποιες είναι οι απειλές και εμπόδια για την περαιτέρω ανάπτυξη της κυπριακής ναυτιλίας;
Σημαντικό θέμα το οποίο απασχολεί τη ναυτιλιακή βιομηχανία σε παγκόσμια κλίμακα, είναι η μείωση κατά 50% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2050 (σε σύγκριση με τα δεδομένα εκπομπών του 2008), που φιλοδοξεί να πετύχει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ). Πράγμα που κατά τα σημερινά δεδομένα αποτελεί πρόκληση για τη Ναυτιλιακή Βιομηχανία, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα σε ικανοποιητικό βαθμό διαθεσιμότητας τα απαιτούμενα καύσιμα και τεχνολογίες. Παρ’ ότι οι θαλάσσιες μεταφορές αποτελούν τον πιο ασφαλή, οικονομικά και περιβαλλοντικά φιλικό μέσο μεταφοράς, το Ναυτιλιακό Επιμελητήριο σε συνεργασία με το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (International Chamber of Shipping – ICS) εργάζεται θετικά, με εισηγήσεις, έτσι ώστε ο ΔΝΟ να κάνει σύντομη και σημαντική πρόοδο στα μέτρα μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα πλοία.
Ταυτόχρονα, σε εθνικό επίπεδο, σημαντική μακροχρόνια πρόκληση αποτελούν τα παράνομα περιοριστικά μέτρα από την Τουρκία εις βάρος των πλοίων που φέρουν την Κυπριακή σημαία, τα οποία παρεμποδίζουν την ποσοτική ανάπτυξη του Κυπριακού Νηολογίου και την προσέλκυση περισσότερων ποιοτικών πλοίων και ναυτιλιακών εταιρειών στην Κύπρο που κατ’ επέκταση, επηρεάζει επίσης την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ναυτιλίας.
Αναμένεται να επηρεάσει την πλοιοκτησία η νομοθετική πρωτοβουλία της ΕΕ για συμπερίληψη της ναυτιλίας στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων της ΕΕ;
Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε σχέση με τον τομέα της Ναυτιλίας, τις οποίες ανακοίνωσε τον Ιούλιο 2021, με σκοπό να πετύχει το στόχο της μείωσης των εκπομπών ρύπων κατά 55% έως το 2030, αναμένεται να δημιουργήσουν αριθμό προβλημάτων στους Ευρωπαίους πλοιοκτήτες, οι οποίοι θα κληθούν να εναρμονιστούν όχι μόνο με τις διεθνείς αλλά και με τις περιφερειακές απαιτήσεις της Ευρώπης. Αυτό σίγουρα θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα ανταγωνισμού και βιωσιμότητας στους Ευρωπαίους πλοιοκτήτες, ειδικά στους μικρομεσαίους, οι οποίοι αποτελούν και την ραχοκοκαλιά της Ευρωπαϊκής ναυτιλίας. Συνεπακόλουθο αυτής θα είναι η απώλεια θέσεων εργασίας και η μείωση της σημαντικής συνεισφοράς της Ναυτιλίας στο ΑΕΠ της ΕΕ. Το Επιμελητήριο υποστηρίζει ότι οι περιφερειακοί περιβαλλοντικοί κανονισμοί δεν ταιριάζουν με τον παγκόσμιο χαρακτήρα και τρόπο λειτουργία της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας, και πρέπει να τυγχάνει νομοθέτησης σε παγκόσμιο επίπεδο από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό. Ο πράσινος μετασχηματισμός της Ναυτιλίας αποτελεί προτεραιότητα για την Κυπριακή πλοιοκτησία, παρόλα αυτά απαιτείται μια ρεαλιστική προσέγγιση και μέτρων που θα είναι αποτελεσματικά προς την επίτευξη των επιπέδων φιλοδοξίας που καθιερώθηκαν στην αρχική στρατηγική του ΔΝΟ και βιώσιμα για την Βιομηχανία.
Σε μια συγκυρία που χαρακτηρίζεται από προκλήσεις και ρευστότητα, ποια είναι η θέση και ο ρόλος της ναυτιλίας στην παγκόσμια οικονομία; Έπληξε τον τομέα η πανδημία;
Εάν αναλογιστεί κανείς ότι η διεθνής Ναυτιλιακή Βιομηχανία μεταφέρει το 90% του παγκόσμιου εμπορίου μπορεί να αντιληφθεί ότι είναι ένας βασικός «αιμοδότης» της παγκόσμιας οικονομίας. Υπάρχουν περίπου 50 χιλιάδες εμπορικά πλοία που εμπορεύονται διεθνώς μεταφέροντας κάθε είδος φορτίου. Χωρίς τη ναυτιλία το διηπειρωτικό εμπόριο, η μαζική μεταφορά των πρώτων υλών, η εισαγωγή και εξαγωγή τροφίμων, καυσίμων και κατασκευαστικών υλικών δεν θα ήταν δυνατόν να υπάρχουν.
Η Ναυτιλία δεν υπήρξε εξαίρεση σε αυτή την παγκόσμια κρίση. Το οικονομικό πλήγμα που δέχθηκε ήταν ισχυρό δεδομένου της σημαντικής μείωσης στον κύκλο εργασιών της και των πτωτικών τάσεων που επικράτησαν στον παραγωγικό τομέα, κάτι το οποίο άσκησε σημαντική πίεση στο Ναυτιλιακό τομέα, αφού εξαρτάται άμεσα από την παραγωγή προκειμένου να διασφαλιστεί η μεταφορά πρώτων υλών. Επιπρόσθετα, η Ναυτιλία αποτελεί βασικό τομέα της οικονομίας πολλών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και διεθνώς καθώς και αναπόσπαστο κομμάτι της αλυσίδας εφοδιασμού για την πλειονότητα των βιομηχανιών. Ωστόσο, η Ναυτιλιακή Βιομηχανία, βρέθηκε από την αρχή στις επάλξεις για να διασφαλιστεί η συνεχής μεταφορά πρώτων υλών και βασικών αγαθών την κρίσιμη αυτή περίοδο.
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
Είναι η νέα γενιά της Κύπρου προσανατολισμένη στη ναυτιλία; Γνωρίζει τις δυνατότητες για επαγγελματική καριέρα σε αυτό τον τομέα;
Παρατηρούμε με ικανοποίηση να υπάρχει ολοένα και περισσότερο ενδιαφέρον από τη νέα γενιά για επαγγελματική σταδιοδρομία στην Ναυτιλία, καθώς αναγνωρίζουν τις προοπτικές που μπορεί να τους προσφέρει ο κλάδος αυτός, με άμεση και σταθερή επαγγελματική αποκατάσταση με καλές απολαβές. Το Επιμελητήριο στα πλαίσια των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του προωθεί εδώ και χρόνια σε μαθητές το ρόλο και σημασία της Ναυτιλίας, από την μικρή ηλικία των δημοτικών σχολείων, μέσω του Προγράμματος “Υιοθεσίας Πλοίου” που πρώτο φέρνει κοντά παιδιά δημοτικού με τη Ναυτιλία, και συνεχίζει σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου με παρουσιάσεις για τις πολυάριθμες επιλογές σπουδών ναυτικής και ναυτιλιακής εκπαίδευσης στην Κύπρο και στην Ελλάδα.
Αναγνωρίζοντας ότι η περαιτέρω ανάπτυξη του ναυτιλιακού τομέα και νέων θέσεων εργασίας προϋποθέτει την διαθεσιμότητα εξειδικευμένου και καταρτισμένου προσωπικού, είναι απαραίτητο να δοθεί έμφαση με τον εμπλουτισμό και εκσυγχρονισμό της Ναυτικής και Ναυτιλιακής Εκπαίδευσης στην Κύπρο, για την προσέλκυση ακόμα περισσότερων νέων στο ναυτικό επάγγελμα.
Ποια η άποψη του επιμελητηρίου για τη νέα «Μακροχρόνια Εθνική Στρατηγική για την Κυπριακή Ναυτιλία – Sea Change 2030»;
Το Ναυτιλιακό Επιμελητήριο είναι θερμός υποστηρικτής του νέου στρατηγικού οράματος του Υφυπουργείου Ναυτιλίας για την Κυπριακή Ναυτιλία και συμμετείχε ενεργά στη δημόσια διαβούλευση, καταθέτοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κυπριακή Ναυτιλιακή Βιομηχανία και τις εισηγήσεις του για το στρατηγικό όραμα της Κυπριακής Ναυτιλίας. Οι 35 στρατηγικές δράσεις που συμπεριλαμβάνονται, αφορούν μεταξύ άλλων την πλήρη ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Υφυπουργείου και τη δημιουργία του One Stop Shipping Shop και άλλες πολύ σημαντικές ενέργειες για αντιμετώπιση των προκλήσεων, ενίσχυση των προοπτικών και την ανάδειξη επιχειρηματικών ευκαιριών στο ευρύτερο ναυτιλιακό σύμπλεγμα. Το Επιμελητήριο παραμένει σε ετοιμότητα για να συνεχίσει την ήδη στενή συνεργασία του με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, συνεισφέροντας ποικιλοτρόπως και προς την άμεση υλοποίηση της Στρατηγικής η οποία μπαίνει σε εφαρμογή το 2022, για μια ακόμα πιο δυνατή και βιώσιμη Κυπριακή Ναυτιλία.
Ποιες είναι οι προτάσεις του Κυπριακού Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου για το μέλλον;
Αναμφισβήτητα, η κύρια τάση για τα επόμενα έτη, αφορά τη συνέχιση των σημαντικών προσπαθειών πράσινου μετασχηματισμού της Ναυτιλιακής Βιομηχανίας μέσω έρευνας και ανάπτυξης νέων πράσινων μη ρυπογόνων τεχνολογιών για τα πλοία και την αντιμετώπιση των σημαντικών προκλήσεων προς την επίτευξη των διεθνών και Ευρωπαϊκών κανονιστικών και συμβατικών υποχρεώσεων. Το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο από τον Ιανουάριο του 2022, έχοντας για πρώτη φορά στα Κυπριακά ναυτιλιακά δρώμενα, την ταυτόχρονη Προεδρία της Ένωσης Ευρωπαίων Πλοιοκτητών (ECSA) και την Αντιπροεδρία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητήριού (ICS), θα έχει άμεση και σημαντική εμπλοκή στη χάραξη Πλοιοκτητικής πολιτικής σε Ευρωπαϊκή και διεθνή βάση αντίστοιχα, στα κύρια αυτά θέματα, προβάλλοντας έτσι έμπρακτα και την Κυπριακή Ναυτιλία παγκοσμίως. Επιπρόσθετα σε τοπικό επίπεδο, υπάρχει ένας αριθμός λειτουργικών θεμάτων τα οποία ταλανίζουν την Κυπριακή Ναυτιλιακή Βιομηχανία, τα οποία, σε στενή “σύμπλευση” με το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, χρήζουν άμεσης πολιτικής στήριξης και γρήγορης επίλυσης ώστε να ενισχυθούν, τόσο η εικόνα της Κύπρου ως ελκυστικό ναυτιλιακό κέντρο για την προσέλκυση/ίδρυση νέων Ναυτιλιακών εταιρειών, αλλά και οι υφιστάμενες ναυτιλιακές εταιρίες οι οποίες δραστηριοποιούνται ήδη στην Κύπρο και συνεισφέρουν σημαντικά στην οικονομία της χώρας μας. Ατενίζοντας λοιπόν το μέλλον, διατηρούμε την αισιοδοξία ότι το συνολικό ναυτιλιακό τοπίο θα συνεχίσει τη εν εξελίξει σταδιακή βελτίωσή του, δεδομένου ότι θα υλοποιηθούν ή επιλυθούν το συντομότερο τα πιο πάνω, με πολύ θετικά αποτελέσματα για την Κυπριακή οικονομία και κοινωνία.
Από την κυπριακή έκδοση του περιοδικού Forbes
