Το μείζον θέμα της ασφάλειας εντός των σχολικών χώρων είναι ένα από τα ζητήματα που απασχολούν έντονα όλους τους εκπαιδευτικούς φορείς και κάθε χρονιά δεσπόζει στα ψηλά στις οδηγίες του υπουργείου Παιδείας. Όπως αναφέρεται στη μεγάλη εγκύκλιο της Δημοτικής Εκπαίδευσης ενόψει της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των ατυχημάτων και των αντικοινωνικών συμπεριφορών στα σχολεία. Επομένως, όλο το διδακτικό και βοηθητικό προσωπικό του σχολείου θα πρέπει να είναι συνεχώς σε εγρήγορση και να γίνεται αυστηρή επιτήρηση όλων των χώρων του σχολείου – τάξεις, αυλή, τουαλέτες, σκάλες, υπόγειοι χώροι κ.λπ. – για έγκαιρη παρέμβαση, με απώτερο στόχο την αποφυγή ατυχημάτων και την ασφάλεια των παιδιών.
Οι κατευθυντήριες γραμμές που δίνει σε σχολεία και εκπαιδευτικούς το Υπουργείο είναι ξεκάθαρες: «Τα παιδιά χρειάζεται να βρίσκονται υπό συνεχή επιτήρηση, χωρίς να δημιουργείται «κενός χρόνος» ανάμεσα στο διάλειμμα και στην έναρξη μαθήματος». Σημειώνεται επίσης, ότι όπου υπάρχουν παιχνίδια, στα οποία τα παιδιά αναρριχώνται ή σκάλες και κερκίδες, όπου μπορεί να ανεβαίνουν τα παιδιά, οι διευθυντές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να φροντίζουν να τοποθετούνται, όσο το δυνατόν, περισσότεροι εκπαιδευτικοί για επίβλεψη των μαθητών.
Προφανώς, η διαπίστωση του υπουργείου Παιδείας ότι τα τελευταία χρόνια τα ατυχήματα εντός των σχολικών μονάδων καταγράφουν αύξηση προκύπτει από τα στοιχεία που έχει ενώπιον του και τα οποία προέρχονται από την αναγκαία ενημέρωση των σχολείων.
Με αφορμή αυτή την εικόνα αλλά και με στόχο τη νέα σχολική χρονιά, η οποία όλο και πλησιάζει (οι μαθητές Νηπιαγωγείων, Δημοτικών και Ειδικών Σχολείων επιστρέφουν τη Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου), το αρμόδιο Υπουργείο τονίζει πως η ασφάλεια και η υγεία των παιδιών είναι πρωταρχικής και ουσιώδους σημασίας. Σημαντικό σημείο για τη διασφάλισή τους είναι η πρόληψη ούτως ώστε να αποφευχθούν ατυχήματα και άλλα επικίνδυνα συμβάντα στα σχολεία. Το θέμα αυτό υποχρεωτικά πρέπει να συζητηθεί διεξοδικά στο πλαίσιο συνεδρίας του προσωπικού του κάθε σχολείου, με το υπουργείο Παιδείας να τονίζει πως πρέπει να ληφθούν σε κάθε σχολείο συγκεκριμένα αλλά και αποτελεσματικά μέτρα. Συγκεκριμένα, στις οδηγίες αναφέρεται: «Για την αποφυγή ατυχημάτων είναι απαραίτητη η εξάλειψη κάθε πηγής κινδύνου που πιθανόν να προκαλέσει ατύχημα ή όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, η μείωση της επικινδυνότητας σε αποδεκτό επίπεδο».
Αναφορικά με τις συχνότερες αιτίες ατυχημάτων που σημειώνονται σε σχολικούς χώρους είναι:
>> Η πτώση στο ίδιο επίπεδο (πτώση κατά τη διακίνηση, είτε λόγω του τρόπου διακίνησης, είτε λόγω εμποδίων που μπορεί να αποτελούν πηγή κινδύνου σκουντουφλήματος, παραπατήματος, ολισθήματος και πτώσης).
>> Η πρόσκρουση σε επιφάνειες (σε παράθυρα που ανοίγουν σε διαδρόμους, σε προεξέχοντα σημεία σε χώρους διακίνησης στην αυλή κ.λπ.).
Όσον αφορά στις δέουσες ενέργειες των σχολείων για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και των πιθανοτήτων πρόκλησης ατυχημάτων, το Υπουργείο σημειώνει ενδεικτικά:
>> Η διαρρύθμιση της σχολικής αίθουσας και η διάταξη των επίπλων, όπου ο διαθέσιμος χώρος το επιτρέπει, να γίνονται με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη διακίνηση των μαθητών και των εκπαιδευτικών.
>> Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, κατά τη συζήτηση του Κώδικα Συμπεριφοράς και Δεοντολογίας του σχολείου/ τμήματος, οι εκπαιδευτικοί να συζητήσουν με τα παιδιά και να επισημάνουν τη σημασία της τακτοποίησης των σχολικών τσαντών και των επίπλων και γενικά όλων των αντικειμένων που μπορεί να αποτελούν πηγή κινδύνου για πρόκληση τραυματισμών.
>> Οι μαθητές να εκπαιδευτούν, ώστε να μην σηκώνονται από τη θέση τους παρά μόνο μετά από την άδεια του εκπαιδευτικού και μόνο όταν αυτό είναι απαραίτητο. Ακόμα και αν έχει χτυπήσει το κουδούνι για το τέλος του μαθήματος ή για διάλειμμα, οι μαθητές αποχωρούν από τις θέσεις τους με τάξη και αφού τους δοθεί άδεια από τον εκπαιδευτικό. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες είναι ανάγκη να κινηθούν στην αίθουσα, να μην μεταφέρουν μαζί τους μολύβια ή άλλα αντικείμενα τα οποία, σε πιθανή πτώση, θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμό.
>> Να συγυρίζουν τις σχολικές τσάντες και να τοποθετούν τα μολύβια, τους διαβήτες και άλλα μυτερά ή αιχμηρά αντικείμενα, που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό, σε κασετίνα σε εσωτερική θήκη της τσάντας, ώστε να μην εξέχουν από αυτήν.
>> Τα παράθυρα και οι πόρτες, όταν είναι ανοικτά, να είναι σε θέση που να μην αποτελούν εμπόδιο στις μετακινήσεις και να δημιουργούν αιτία πρόσκρουσης και πρόκλησης τραυματισμού.
Καθήκοντα επίβλεψης σε όλους ανεξαιρέτως τους εκπαιδευτικούς
Ένα ακόμη σημαντικό σημείο στις συγκεκριμένες οδηγίες του υπουργείου Παιδείας προς τα σχολεία είναι η ανάγκη για αυστηρή επίβλεψη των μαθητών καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής μέρας από τους εκπαιδευτικούς. Επίβλεψη τόσο στο πλαίσιο του σχολικού προγράμματος, όσο και πριν από την έναρξη των μαθημάτων (από τις 07:30π.μ. έως τις 07:45π.μ.) και καθ’ όλη τη διάρκεια των διαλειμμάτων.
Ξεκαθαρίζεται, επίσης, πως σε περίπτωση που διαπιστωθεί πρόβλημα με την επίβλεψη των παιδιών κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, τότε πρέπει να ληφθούν, χωρίς καθυστέρηση, μέτρα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν και την αύξηση των εκπαιδευτικών για επίβλεψη μαθητών. Καθήκοντα επίβλεψης ανατίθενται σε όλους εκπαιδευτικούς, είτε πρόκειται για μόνιμο προσωπικό του σχολείου είτε για αντικαταστάτες ή επισκέπτες εκπαιδευτικούς.
Τονίζεται, επίσης, ότι η παρουσία σχολικών συνοδών στη σχολική μονάδα δεν αίρει την ευθύνη των εκπαιδευτικών για την ασφάλεια όλων των παιδιών του σχολείου, περιλαμβανομένων και των παιδιών που συνοδεύονται από σχολικό βοηθό.
Ακόμη, επισημαίνεται πως η έγκαιρη μετάβαση των εκπαιδευτικών στην τάξη ή στον χώρο μαθήματος, συμβάλλει εκτός από τη μεγιστοποίηση του διδακτικού χρόνου και στην ασφάλεια των μαθητών. Σημειώνεται επίσης, εμφαντικά, ότι τα παιδιά των νηπιαγωγείων για κανέναν λόγο δεν πρέπει να μένουν χωρίς επιτήρηση, είτε εντός τάξης, είτε εκτός τάξης κατά το υπαίθριο παιχνίδι.
