Σε μια κίνηση με έντονο συμβολισμό αλλά αμφισβητούμενη νομική βάση, η Τουρκία προχώρησε στην κατάθεση του χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΘΧΣ) στην πλατφόρμα της UNESCO και της Διακυβερνητικής Ωκεανογραφικής Επιτροπής (UNESCO-IOC), προβάλλοντας τις μαξιμαλιστικές της διεκδικήσεις στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο υπό τον μανδύα της διεθνούς συνεργασίας για την αειφόρο ανάπτυξη των θαλασσών.
Ο χάρτης, που επεξεργάστηκε το τουρκικό Ινστιτούτο DEHUCAM, αποτυπώνει πλήρως το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», διεκδικώντας θαλάσσιες ζώνες ελληνικής και κυπριακής κυριαρχίας. Η κίνηση αυτή ήρθε ως αντίδραση στον αντίστοιχο ελληνικό Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και στην πρόσφατη εξαγγελία του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για τη δημιουργία Θαλάσσιου Πάρκου στις νότιες Κυκλάδες, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Συνόδου για τους Ωκεανούς στη Νίκαια.
Επίσημη ανάρτηση σε διεθνή πλατφόρμα
Ο τουρκικός χάρτης αναρτήθηκε στην πλατφόρμα MSPglobal της UNESCO και της Κομισιόν, με τη διευκρίνιση ότι οι αποτυπωμένες περιοχές «δεν υπονοούν απαραίτητα κρατική δικαιοδοσία». Ωστόσο, αναφέρεται ρητά ότι η αρμόδια αρχή για τον σχεδιασμό είναι η Προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας, γεγονός που προσδίδει στον χάρτη κρατική βαρύτητα.
Δείτε τον χάρτη:
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας αντέδρασε έντονα, χαρακτηρίζοντας την τουρκική ενέργεια ως «αντίδραση κενή περιεχομένου» που «δεν παράγει έννομα αποτελέσματα», υπογραμμίζοντας ότι «ο ελληνικός σχεδιασμός αποτελεί μέρος του ευρωπαϊκού κεκτημένου». Η Αθήνα κατηγόρησε την Άγκυρα ότι επιχειρεί να «σφετεριστεί περιοχές ελληνικής δικαιοδοσίας» και διαμηνύει ότι θα προχωρήσει σε δέουσες ενέργειες σε όλα τα διεθνή φόρα.
Οι βασικές αμφισβητήσεις της Άγκυρας
Ο χάρτης και το συνοδευτικό κείμενο προβάλλουν σειρά μονομερών ισχυρισμών της Άγκυρας:
Στο Αιγαίο, η Τουρκία επαναλαμβάνει τη θέση ότι δεν υπάρχουν καθορισμένα θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα και επικαλείται τη Συμφωνία της Βέρνης (1976) και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου του 1976, περί «υφαλοκρηπίδας υπό διαφωνία».
Στην Ανατολική Μεσόγειο, επαναφέρει την αμφιλεγόμενη συμφωνία με τη Λιβύη, καθώς και με την «ΤΔΒΚ», επιμένοντας ότι έχει «κυριαρχικά δικαιώματα ab initio και ipso facto».
Στην περιοχή του Έβρου, η Τουρκία αρνείται την ύπαρξη πλευρικών θαλάσσιων συνόρων με την Ελλάδα.
Για τα νησιά, προβάλλει τις γνωστές θέσεις περί «γκρίζων ζωνών», υποστηρίζοντας ότι πολλές βραχονησίδες δεν μεταβιβάστηκαν στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες και δεν παράγουν θαλάσσιες ζώνες.
Αντιφάσεις και θεσμικά κενά
Η Τουρκία καταθέτει χάρτη Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού ενώ, όπως παραδέχεται, δεν έχει ακόμη θεσπίσει σχετική εθνική νομοθεσία. Το συνοδευτικό κείμενο βασίζεται σε επιμέρους σχέδια και δράσεις, όπως το «Γαλάζιο Σχέδιο» του 2025, χωρίς να υπάρχει ενιαίο θεσμικό πλαίσιο.
Η απόπειρα επίσημης κατοχύρωσης των θέσεων της Τουρκίας μέσω διεθνών θεσμών –έστω και άτυπων– αποτελεί νέα τακτική αναβάθμισης της «Γαλάζιας Πατρίδας» σε επίπεδο soft power, με χρήση εργαλείων περιβαλλοντικής και χωροταξικής πολιτικής.
