Η Τεχεράνη διέψευσε χθες τις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ περί επικείμενης επανέναρξης των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό της πρόγραμμα, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υπάρχει «κανένα σχέδιο» για νέο γύρο συνομιλιών μετά την κατάπαυση του πυρός που έθεσε τέλος στον 12ήμερο πόλεμο με το Ισραήλ.
Ο προγραμματισμένος έκτος γύρος έμμεσων συνομιλιών υπό την αιγίδα του Ομάν για τις 15 Ιουνίου ακυρώθηκε, λόγω των μαζικών βομβαρδισμών του Ισραήλ κατά του Ιράν που ξεκίνησαν στις 13 Ιουνίου.
«Δεν υπάρχει καμία συμφωνία ή διευθέτηση για την έναρξη νέων διαπραγματεύσεων», δήλωσε στην κρατική τηλεόραση ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί, χαρακτηρίζοντας «μη σοβαρή» κάθε σχετική σεναριολογία.
Ο πρόεδρος Τραμπ είχε δηλώσει την Τετάρτη πως οι συνομιλίες με το Ιράν θα ξεκινήσουν «την επόμενη εβδομάδα» και πως «θα μπορούσαμε να καταλήξουμε σε συμφωνία».
Η Τεχεράνη, αν και έχει εκφράσει ετοιμότητα για νέες συνομιλίες με αντάλλαγμα την άρση κυρώσεων, διαμηνύει ότι η κατοχύρωση ενός ειρηνικού πυρηνικού προγράμματος αποτελεί νόμιμο δικαίωμα και αρνείται ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων.
Η προηγούμενη συμφωνία του 2015 (Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης) κατέρρευσε μετά τη μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ το 2018, υπό την πρώτη προεδρία Τραμπ.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, υποβάθμισε τη σημασία των αμερικανικών βομβαρδισμών σε τρεις πυρηνικές εγκαταστάσεις, λέγοντας πως οι ΗΠΑ «δεν κέρδισαν τίποτα» από τον πόλεμο, ενώ χαρακτήρισε τα πλήγματα «διόλου σημαντικά».
Ωστόσο, ο Αραγτσί παραδέχθηκε πως υπήρξαν «μεγάλες ζημιές» και πως γίνονται τεχνικές αποτιμήσεις από την ιρανική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, ενώ εξετάζεται η διεκδίκηση αποζημιώσεων.
Αν και ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι «τίποτα δεν μετακινήθηκε» από τις βομβαρδισθείσες εγκαταστάσεις λόγω του κινδύνου και του βάρους του εμπλουτισμένου ουρανίου, ειδικοί εκτιμούν πως το Ιράν πιθανόν είχε προλάβει να μεταφέρει τα αποθέματα των περίπου 400 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%, επίπεδο κοντά στο όριο κατασκευής πυρηνικής βόμβας.
Σύμφωνα με απόρρητο έγγραφο που επικαλούνται το CNN και άλλα αμερικανικά μέσα, οι βομβαρδισμοί σφράγισαν τις εισόδους υπόγειων εγκαταστάσεων χωρίς να τις καταστρέψουν πλήρως, προκαλώντας καθυστέρηση μερικών μηνών στο πυρηνικό πρόγραμμα. Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε την ύπαρξη του εγγράφου αλλά διέψευσε το περιεχόμενό του.
Στον πόλεμο που προηγήθηκε της κατάπαυσης του πυρός, το Ιράν μετρά τουλάχιστον 627 νεκρούς και 4.870 τραυματίες, κυρίως αμάχους, ενώ οι ισραηλινές απώλειες ανήλθαν σε 28 νεκρούς από ιρανικά πλήγματα με πυραύλους και drones.
Στην Τεχεράνη, πολλοί πολίτες εξέφρασαν χθες ανακούφιση για την εκεχειρία, αλλά και σκεπτικισμό για τις προθέσεις του Ισραήλ. «Αν θέλει ο Θεός, θα τηρήσουν τον λόγο τους αυτή τη φορά», δήλωσε 39χρονος έμπορος στο AFP.
Ο ισραηλινός στρατός, μέσω του εκπροσώπου του ταξίαρχου Έφι Ντεφρίν, υποστήριξε ότι προκάλεσε «σκληρό πλήγμα» στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, επισημαίνοντας όμως πως είναι «νωρίς για να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα».
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) δήλωσε ότι έχει χάσει την πρόσβαση στο ιρανικό πυρηνικό υλικό από την έναρξη του πολέμου και ζήτησε επιθεωρήσεις. Την Τετάρτη, το ιρανικό κοινοβούλιο υπερψήφισε τη διακοπή συνεργασίας με τον Οργανισμό και την Πέμπτη το Συμβούλιο των Φρουρών επικύρωσε τη σχετική νομοθεσία.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα εφαρμοστεί αυτός ο νόμος», δήλωσε ο Αραγτσί, επισημαίνοντας πως η συνεργασία με τον ΔΟΑΕ θα αλλάξει μορφή.
Η Γερμανία προειδοποίησε ότι η αναστολή συνεργασίας είναι «πολύ κακός οιωνός» και κάλεσε το Ιράν να επιστρέψει στον δρόμο του διαλόγου. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε ότι ενδεχόμενη αποχώρηση του Ιράν από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT) θα ήταν «το χειρότερο σενάριο» για τη διεθνή ασφάλεια.
