Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στη Λωρίδα της Γάζας, επισκίασαν από τη διεθνής κοινότητα και ρα «ραντάρ» της ειδησεογραφίας, το αιματοκύλισμα που διεξάγεται στο Σουδάν, μια χώρα των 50,5 εκατομμυρίων κατοίκων, η οποία βυθίζεται εδώ και τρία χρόνια στον εμφύλιο πόλεμο, μα χαρακτηρίστηκα σύγκρουσης «δια αντιπροσώπων». Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εν εξελίξει ανθρωπιστικές καταστροφές στον κόσμο.
Το επίκεντρο του μαζικότερου εκτοπισμού παιδιών στον κόσμο.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότερα από 6,5 εκατομμύρια ανήλικοι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους από τότε που ξέσπασαν οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ της στρατιωτικής χούντας και των παραστρατιωτικών (πρώην συμμάχων της) «Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης» (RSF) τον Απρίλιο του 2023.
Πολλά παιδιά έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους, έχουν μείνει ορφανά τουλάχιστον από έναν γονιό και, στην καλύτερη των περιπτώσεων, έχουν καταφέρει να βρουν καταφύγιο σε καταυλισμούς, εξαρτώμενα από την υποχρηματοδοτούμενη διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια.
Άλλα, αρκετά τραυματισμένα, δεν φτάνουν τόσο μακριά, σύμφωνα με ανθρωπιστικές οργανώσεις και μαρτυρίες επιζώντων.
Ορισμένα λιμοκτονούν ή πεθαίνουν στο δρόμο από τη δίψα.
Ο εκτοπισμός καθιστά τους επιζώντες ανήλικους τα πιο ευάλωτα θύματα ενός αδυσώπητου πολέμου. Και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου.
Ειδικά όμως μετά την πρόσφατη κατάληψη του δυτικού τμήματος του Σουδάν από τις RSF, χωρίζοντας έτσι τη βορειοανατολική αφρικανική χώρα στα δύο, οι αναφορές για φρικαλεότητες έχουν πάρει εφιαλτικές διαστάσεις.
Βασικό σημείο αναφοράς αποτελεί το πλούσιο σε χρυσό Νταρφούρ, στα δυτικά, όπου όλα δείχνουν ότι βρίσκεται σε εξέλιξη ακόμη μια -δεύτερη στην περιοχή μέσα στον 21ο αιώνα- γενοκτονία σε βάρος του μειονοτικού, μη αραβικού ντόπιου πληθυσμού.
Ανήλικοι, ακόμη και μικρά παιδιά, έχουν υποστεί σεξουαλική βία.
Παραμένει άγνωστος ο αριθμός όσων έχουν απαχθεί. Τα μεν κορίτσια ως σκλάβες του σεξ -φήμες τώρα αναφέρουν ότι δυτικά του Ελ Φασέρ, πρωτεύουσας του Βόρειου Νταρφούρ, έχει ανοίξει μέχρι και σκλαβοπάζαρο. Τα δε απαχθέντα αγόρια προορίζονται για στρατιώτες ή εργάτες στα ορυχεία χρυσού.
Εμπορία ανθρώπων, στρατολόγηση ανηλίκων
Προς επίρρωση του εφιάλτη στο Σουδάν, η τελευταία έκθεση εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα περιγράφει με μελανά χρώματα την κρίση, που εκτυλίσσεται εδώ και δυόμισι χρόνια μπροστά στα μάτια όλου του κόσμου.
«Υπάρχουν συντριπτικά στοιχεία ότι γυναίκες και παιδιά που ανήκουν σε μη αραβικές κοινότητες στο Βόρειο Νταρφούρ, έχουν στοχοποιηθεί και βιαστεί με βάση εθνοτικά κριτήρια», τονίζουν.
Εκφράζουν βαθιά ανησυχία για τις αναφορές για εμπορία ανθρώπων μέσα και γύρω από το Ελ Φασέρ.
Κάνουν λόγο για «ένα μοτίβο αυθαίρετης κράτησης και αναγκαστικού γάμου γυναικών και παιδιών για σεξουαλική εκμετάλλευση».
«Η άσκηση ιδιοκτησίας επί των θυμάτων σε αυτά τα πλαίσια είναι ενδεικτική σεξουαλικής δουλείας», παρατηρούν. Παραθέτουν πληροφορίες για διακίνηση γυναικών και κοριτσιών, όχι μόνο στα δυτικά.
Η σεξουαλική βία είναι ευρέως διαδεδομένη σε πολλά μέρη του Σουδάν, εξηγούν. Προειδοποιούν για τους αυξανόμενους κινδύνους που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα οι γυναίκες και τα ασυνόδευτα παιδιά.
Πολλώ μάλλον όταν υπολογίζεται ότι το 27% των εκτοπισμένων ανηλίκων είναι κάτω των πέντε ετών. Ήδη πάνω από δύο εκατομμύρια μικρές αθώες ψυχές…
«Οι εσωτερικά εκτοπισμένες γυναίκες και κορίτσια είναι μεταξύ εκείνων που διακινούνται για σεξουαλική δουλεία και άλλες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Η στρατολόγηση και η χρήση παιδιών από ένοπλες ομάδες βρίσκεται επίσης σε άνοδο», υπογραμμίζουν οι ειδικοί.
Από τον Οκτώβριο του 2023 ο ΟΗΕ ανέφερε ότι οι RSF στρατολογούσαν ευάλωτα παιδιά, ιδίως εκείνα που είναι φτωχά ή ασυνόδευτα.
Δύο χρόνια μετά, δρουν πια σε κοινή θέα.
Σε βίντεο που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο τον περασμένο Οκτώβριο, κατά την κατάληψη της Ελ Φασέρ από τις παραστρατιωτικές δυνάμεις, παιδιά-στρατιώτες πανηγυρίζουν μπροστά στην κάμερα μέσα στον πανικό.
Καταδιώκουν χωρικούς σαν να είναι θηράματα. Τουλάχιστον ένα από αυτά καταγράφεται καθαρά να εκτελεί εν ψυχρώ έναν άοπλο άνδρα.
Πόλεμος, πάτρωνες και πόροι
Ο πόλεμος στο Σουδάν υπολογίζεται ότι μετρά έως τώρα τουλάχιστον 150.000 νεκρούς -άμαχους και στρατιώτες– ενώ περίπου 25 εκατομμύρια άνθρωποι πλήττονται από λιμό, σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας.
Πάνω από 3,5 εκατομμύρια έχουν πάρει το δρόμο της προσφυγιάς, καθώς η προοπτική ειρήνης φαντάζει ακόμη μακρινή.
Αντίθετα, οι γραμμές του μετώπου επεκτείνονται, παρά την μονομερή τρίμηνη «ανθρωπιστική» κατάπαυση του πυρός που κήρυξαν προ ημερών οι RSF και τελικά έμεινε στα λόγια.
Στο στόχαστρό τους είναι τώρα η περιοχή του Κορντοφάν, που εκτείνεται σε τρεις πολιτείες στα κεντρικά και νότια, είναι πλούσια σε πετρέλαιο και σημαντικός κόμβος μεταφορών, στρατηγικής σημασίας για την επόμενη ημέρα στο Σουδάν.
Η δε προέλαση των RSF συντελείται με φόντο τις συνεχιζόμενες προσπάθειες διαμεσολάβησης από την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, καθώς ο «ειρηνοποιός» πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ πιέζει για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Όπως και άλλες χώρες, ωστόσο, έτσι και αυτές έχουν μερίδιο στον αυτόν τον πόλεμο, που μαίνεται στο ανατολικό άκρο της ζώνης του Σαχέλ, σε μια χώρα με σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, κρίσιμων ορυκτών και σπάνιων γαιών, αλλά και με πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα και σε κρίσιμες ναυτιλιακές οδούς.
Τούτων λεχθέντων, οι παραστρατιωτικές δυνάμεις RSF έχουν λάβει όπλα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, σύμφωνα με εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, ενώ ο σουδανικός στρατός υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και την Τουρκία, σύμφωνα με παρατηρητές.
Στη διάρκεια του πολέμου, η Ρωσία έχει παίξει κατά διαστήματα ρόλο «μπαλαντέρ», εποφθαλμιώντας την απόκτηση της πρώτης ναυτικής βάσης της στην Αφρική.
Όλοι αρνούνται οποιαδήποτε εμπλοκή.
Οι ειρηνευτικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης Τραμπ εν τω μεταξύ παγίως πια συνοδεύονται με όρους συναλλαγής.
Από κοντά παρακολουθεί τις εξελίξεις η Κίνα, καθώς ειδικά το Πορτ Σουδάν είναι κομβικό στην Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος».
