Κατανομή των δικαιούχων διεθνούς προστασίας στα κράτη-μέλη, αναλόγως του Ακαθαρίστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) και του πληθυσμού τους, προτείνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, κάτι που εκ των πραγμάτων θα αποσυμφορήσει την κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο, η οποία, παρά τις περιορισμένες οικονομικές της δυνατότητες και τον μικρό της πληθυσμό, έχει δεχθεί 600% περισσότερες αιτήσεις ασύλου από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, τα πρώτα δύο τρίμηνα του 2018.
Οι προτάσεις της Ευρωβουλής περιλαμβάνονται σε επιστολή του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι (Antonio Tajani) προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, την οποία εξασφάλισε ο «Φ». Στην επιστολή, ο Ιταλός αξιωματούχος της ΕΕ αναφέρεται στα νομικά εργαλεία που παρέχει η Συνθήκη για την επιβολή ενός πλαισίου δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ των κρατών-μελών, κάτι που αποτελεί πάγια θέση της Λευκωσίας. Η επιστολή Ταγιάνι παραπέμπει στο άρθρο 80 της Συνθήκης της Ε.Ε, σημειώνοντας ότι «η ολιστική προσέγγιση πρέπει να διακατέχεται από τις αρχές της αλληλεγγύης και του δίκαιου διαμοιρασμού της ευθύνης», προκειμένου «να διασφαλιστεί ότι κανένα κράτος-μέλος δεν θα αφεθεί μόνο για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της μετανάστευσης». Παράλληλα, σημειώνει με νόημα ότι «οι διαδικασίες υποδοχής και μεταφοράς θα πρέπει να χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: €40 εκατ. για μεταναστευτικό από την ΕΕ στην Κύπρο
Την ίδια ώρα πάντως, ο Πρόεδρος της Ευρωβουλής ρίχνει το μπαλάκι στο γήπεδο των «28», υποδεικνύοντας ότι «όσο τα κράτη-μέλη στο Συμβούλιο δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα κοινό εσωτερικό σύστημα, οι υφιστάμενες αδυναμίες θα συνεχίσουν να έχουν επιπτώσεις σε μεμονωμένα κράτη-μέλη», με αποτέλεσμα μικρά κράτη-μέλη όπως η Κύπρος να υπόκεινται σε ισχυρότατες μεταναστευτικές πιέσεις, ενώ άλλα, ισχυρά κράτη-μέλη, να σφυρίζουν αδιάφορα, καταργώντας κάθε έννοια αλληλεγγύης. Ο κ. Ταγιάνι εκφράζει την ελπίδα να υπάρξει σύντομα συμφωνία στο Συμβούλιο, προκειμένου να αρχίσει η διαπραγμάτευση για αναθεώρηση του Κανονισμού του Δουβλίνου.
Παραθέτουμε σε μετάφραση όλη την επιστολή Ταγιάνι που στάλθηκε προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, πριν από μερικές μέρες, στις 12 Οκτωβρίου:
«Εξοχότατε, αγαπητέ Νίκο,
Θέλω να σας ευχαριστήσω για την επιστολή σας τον Ιούλιο, η οποία υπενθυμίζει την εις βάθος συζήτησή μας για το μεταναστευτικό, με την ευκαιρία του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Είμαι ευγνώμων για την περιγραφή σας σε σχέση με τη κατάσταση στην Κύπρο, που αντιμετωπίζει έναν μεγάλο αριθμό αφίξεων σε σχέση με τον πληθυσμό της και τις ιδιάζουσες γεωγραφικές και πολιτικές συνθήκες. Καταδεικνύεται ακόμη μια φορά ότι σε σχέση με τη μετανάστευση και το άσυλο, οι συνθήκες στα κράτη-μέλη διαφέρουν πολύ.
Ωστόσο, η Συνθήκη για τη λειτουργία της Ε.Ε. μάς παρέχει εργαλεία για να νομοθετήσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη συνοριακή πολιτική, για μια κοινή πολιτική επί του ασύλου, επικουρική προστασία και προσωρινή προστασία, μια κοινή πολιτική για τη μετανάστευση και τη στήριξη των πολιτικών ενσωμάτωσης των κρατών-μελών. Όπως ορίζει το άρθρο 80 της Συνθήκης της Ε.Ε, η ολιστική προσέγγιση πρέπει να διακατέχεται από τις αρχές της αλληλεγγύης και του δίκαιου διαμοιρασμού της ευθύνης. Ο σκοπός αυτών των διατάξεων είναι να διασφαλιστεί ότι κανένα κράτος-μέλος δεν θα αφεθεί μόνο για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της μετανάστευσης, αλλά και ότι οι κοινοί κανόνες εξασφαλίζουν την κοινή διαχείριση και την εύτακτη και συνήθη μετανάστευση, ως επίσης προβλέπεται σε παγκόσμιο επίπεδο από τις παγκόσμιες συμβάσεις που συμφωνήθηκαν, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: SOS Αναστασιάδη προς Ε.Ε. για μεταναστευτικό
Όπως κατέδειξε η κρίση του 2015, οι πολιτικές και η νομοθεσία που τέθηκαν σε εφαρμογή μέχρι τώρα δεν ήταν επαρκείς για να αντιμετωπίσουν τον αριθμό των αφίξεων, τον καθορισμό του καθεστώτος τους ή τις επιστροφές του με έναν ορθό τρόπο. Ένας μικρός αριθμός κρατών-μελών συνεχίζουν να δέχονται την πλειοψηφία των αφίξεων. Παρά το ότι στηρίζονται οικονομικά από την Ένωση, έχουν δυσκολίες να βασιστούν στη στήριξη άλλων κρατών-μελών, σε ό,τι αφορά στην κατανομή των αιτητών διεθνούς προστασίας, για την επίτευξη ενός δίκαιου διαμοιρασμού ευθύνης και αλληλεγγύης.
Ως εκ τούτων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκφράζει ισχυρή δέσμευση για την αναθεώρηση αυτών των πολιτικών.
Ιδιαίτερα για την αναθεώρηση του λεγόμενου Κανονισμού του Δουβλίνου, έχει προωθήσει μια διαπραγματευτική εντολή που περιλαμβάνει, όχι μόνο, την κατανομή των αιτητών διεθνούς προστασίας από το σημείο πρώτης αίτησης σε όλα τα κράτη-μέλη, στη βάση του ΑΕΠ τους και του πληθυσμιακού μεγέθους. Προτείνει επίσης μια ταχύτερη διαδικασία επανεγκατάστασης αιτούντων, χάρη στις ελαφρύτερες διαδικασίες επανένωσης οικογενείας και ένα αυτοματοποιημένο σύστημα μετεγκατάστασης για όσους δεν έχουν σύνδεση με κάποιο κράτος-μέλος. Επιπλέον, οι διαδικασίες υποδοχής και μεταφοράς θα πρέπει να χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης. Τα κράτη-μέλη θα είναι υποχρεωμένα να διενεργούν ελέγχους ασφαλείας για τη διαπίστωση (σ.σ των στοιχείων) νέων αφιχθέντων που υποβάλλουν αιτήσεις και θα βρεθούν ενώπιον κυρώσεων εάν δεν συμμετάσχουν στο σύστημα επανεγκατάστασης.
Ενώ οι λεπτομέρειες και η πρακτική εφαρμογή ενός τέτοιου νέου συστήματος του Δουβλίνου θα πρέπει να συζητηθούν, η πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου καταδεικνύει ότι υπάρχουν δυνατότητες για να αναπτυχθεί ένα σύστημα βιώσιμο και ασφαλές στις κρίσεις που περιλαμβάνει όλα τα κράτη-μέλη, με στόχο να μην υπερφορτώνονται το βάρος μεμονωμένα κράτη-μέλη.
Η κατάσταση στην Κύπρο καταδεικνύει ακόμη ότι οι συμφωνίες και οι συμμαχίες με τρίτα κράτη έχουν τη δική τους σημασία σε μια ολιστική προσέγγιση, στο μεταναστευτικό. Αλλά, όσο τα κράτη-μέλη στο Συμβούλιο δεν μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα κοινό εσωτερικό σύστημα, οι υφιστάμενες αδυναμίες θα συνεχίσουν να έχουν επιπτώσεις σε μεμονωμένα κράτη-μέλη. Συνεπώς, ελπίζω ότι μπορώ να βασιστώ στη στήριξή σας στο Συμβούλιο, για την έναρξη διαβουλεύσεων σε σχέση με το Δουβλίνο, το συντομότερο δυνατόν και εάν απαιτείται, στη βάση των όρων εντολής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Προβλέπω επίσης να συζητήσω αυτά τα θέματα περαιτέρω μαζί σας», καταλήγει στην επιστολή του προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ο Πρόεδρος της Ευρωβουλής Αντόνιο Ταγιάνι.
Στο ακουστικο η Λευκωσία
Η Κομισιόν, διά του Προέδρου Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, έχει δεσμευτεί προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη για οικονομική και επιχειρησιακή στήριξη της Κύπρου, εάν οι μεταναστευτικές πιέσεις συνεχιστούν. Δεδομένης της κατάστασης που επικρατεί, όπως μάλιστα αυτή αποτυπώνεται στα στοιχεία της ίδιας της Στατιστικής Υπηρεσίας της Κομισιόν Eurostat, η Λευκωσία αναμένει ότι ο κ. Γιούνκερ θα υλοποιήσει τη δέσμευσή του. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την Eurostat, η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη θέση σε όλη την Ε.Ε., με 1.656 πρώτους αιτούντες ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
Ο μέσος κοινοτικός όρος, το δεύτερο τρίμηνο του 2018 ήταν μόλις 267 πρώτοι αιτούντες ανά εκατομμύριο κατοίκων στην Ε.Ε., κάτι που καταδεικνύει ότι η Κύπρος δέχθηκε κατά 600% περισσότερες αιτήσεις ασύλου σε σύγκριση με τη μέση τιμή στην Ε.Ε. Ανάλογη ήταν η κατάσταση και το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οπότε η Κύπρος βρισκόταν και πάλι στην πρώτη θέση κατ’ αναλογία πληθυσμού, με 1.551 αιτήσεις ανά εκατομμύριο κατοίκων, ενώ ο αντίστοιχος μέσος ευρωπαϊκός όρος ήταν 257 αιτούντες ασύλου.
Δεκέμβριο οι εξελίξεις
Τον Δεκέμβριο δρομολογείται η λήψη ουσιαστικών αποφάσεων αναφορικά με το μεταναστευτικό, καθώς οι «28», στη Σύνοδο Κορυφής της 18ης Οκτωβρίου, δεν άγγιξαν ακανθώδη ζητήματα, με επίκεντρο τη μετεγκατάσταση, τις ποσοστώσεις και την επίδειξη αλληλεγγύης, τα οποία άλλωστε διχάζουν εδώ και αρκετό καιρό την Ε.Ε. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έθεσε θέμα αποσυμφόρησης της Κύπρου, η οποία δέχεται τεράστιες μεταναστευτικές πιέσεις, κάτι που αν συνεχιστεί, δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μόνη την κατάσταση, όπως χωρίς περιστροφές ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην επιστολή του προς τους ηγέτες της Ε.Ε, στις 26 Ιουλίου.
Ο κ. Αναστασιάδης υπενθύμισε ότι η κυπριακή οικονομία βρίσκεται ακόμη σε πορεία διόρθωσης των στρεβλώσεων που είχαν οδηγήσει στην κρίση, ενώ την ίδια ώρα βρίσκεται στην πρώτη θέση αιτήσεων ασύλου στην Ε.Ε, καθώς τεράστιες ροές μεταναστών διοχετεύονται από την Τουρκία στο έδαφος που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω των κατεχομένων και της γραμμής αντιπαράταξης.
Στα Συμπεράσματα που εκδόθηκαν, οι «28» υπογραμμίζουν ότι «επιπρόσθετες προσπάθειες απαιτούνται για πλήρη εφαρμογή της Δήλωσης Ε.Ε-Τουρκίας», ενώ παράλληλα επισημαίνουν ότι «οι υφιστάμενες συμφωνίες επανεισδοχής (σ.σ. παράτυπων μεταναστών) θα πρέπει να εφαρμοστούν καλύτερα, χωρίς δυσμενείς διακρίσεις, έναντι όλων των κρατών-μελών…», κάτι που καλύπτει μεν φραστικά τη Λευκωσία και την Αθήνα, αλλά δεν συνεπάγεται κόστος για την Άγκυρα.
Τα Συμπεράσματα δεν καταγράφουν ευθέως και το πρόβλημα που προκαλεί η Τουρκία, με τη διοχέτευση μεταναστών στην Ελλάδα, μέσω των χερσαίων ελληνοτουρκικών συνόρων. Αρκούνται να αναφέρουν ότι «ενώ ο αριθμός των διαπιστωμένων παράτυπων συνοριακών διακινήσεων στην Ε.Ε. έχει μειωθεί κατά 95% από την αιχμηρή περίοδο του Οκτωβρίου 2015, ορισμένες εσωτερικές και εξωτερικές ροές απαιτούν συνεχή προσοχή».
Στο επίκεντρο των Συμπερασμάτων βρίσκεται η ενίσχυση της συνεργασίας με χώρες «προέλευσης και διέλευσης» ιδίως στη βόρειο Αφρική, καθώς και η ενίσχυση των προσπαθειών αποτροπής των δικτύων λαθρεμπορίου προσώπων. Επισημαίνεται η ανάγκη για σύσταση μιας κοινής ομάδας δράσης, στο ευρωπαϊκό κέντρο λαθρεμπορίου μεταναστών της Europol, ενώ το Συμβούλιο και η Κομισιόν καλούνται να αναπτύξουν μια δέσμη επιχειρησιακών μέτρων μέχρι τον Δεκέμβριο, περιλαμβανομένης και της παρακολούθησης των επικοινωνιών των δικτύων λαθρεμπορίου.
