Τι προβλέπει ο κανονισμός REACH για τις χημικές ουσίες

Αν παρασκευάζετε ή εισάγετε μια χημική ουσία σε ποσότητα ίση ή μεγαλύτερη του ενός τόνου ετησίως εντός του ΕΟΧ, οφείλετε να την καταχωρίσετε στη βάση δεδομένων REACH, που είναι το ακρωνύμιο για το σύστημα καταχώρισης, αξιολόγησης, αδειοδότησης και περιορισμών σχετικά με τα χημικά προϊόντα.

Στο REACH υπάγονται όλες οι χημικές ουσίες, τόσο αυτές που χρειάζεται η βιομηχανία, όσο και αυτές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή, π.χ. βαφές, προϊόντα καθαρισμού, υφάσματα, έπιπλα ή ηλεκτρικές συσκευές. Κατά συνέπεια, το σύστημα αφορά τις περισσότερες επιχειρήσεις στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ).

Οι μη καταχωρισμένες ουσίες δεν επιτρέπεται να διατίθενται στην αγορά ή να χρησιμοποιούνται.

Το REACH σάς αφορά εάν είστε:

• παρασκευαστής – παράγετε χημικές ουσίες τις οποίες η επιχείρησή σας πωλεί απευθείας ή προμηθεύει σε άλλες επιχειρήσεις
• εισαγωγέας – αγοράζετε μεμονωμένες χημικές ουσίες, μείγματα χημικών ουσιών ή προϊόντα που εμπεριέχουν χημικές ουσίες, όπως υφάσματα, έπιπλα ή πλαστικά, από χώρες εκτός ΕΕ
• διανομέας – αποθηκεύετε και διοχετεύετε στην αγορά χημικές ουσίες ή μείγματα χημικών ουσιών
• μεταγενέστερος χρήστης – χρησιμοποιείτε χημικές ουσίες ή μείγματα χημικών ουσιών στη βιομηχανία σας ή στην εργασία σας.

Για να συμμορφωθείτε με τον κανονισμό REACH, πρέπει να εντοπίσετε και να διαχειριστείτε τους κινδύνους που συνδέονται με ουσίες που παρασκευάζετε και διαθέτετε στην αγορά της ΕΕ/του ΕΟΧ.

Ως παρασκευαστής ή εισαγωγέας που καταχωρίζετε τέτοιες ουσίες, πρέπει να αποδεικνύετε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) ότι αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια, και παράλληλα να ενημερώνετε με ένα δελτίο δεδομένων ασφάλειας τους πιθανούς χρήστες στην αλυσίδα εφοδιασμού για τυχόν μέτρα διαχείρισης κινδύνων που ίσως χρειαστεί να λάβουν.

Αν η επιχείρησή σας είναι μεταγενέστερος χρήστης, έχετε διαφορετικές υποχρεώσεις, με κυριότερη, την εφαρμογή των μέτρων διαχείρισης των κινδύνων, τα οποία προβλέπονται στα δελτία δεδομένων ασφαλείας. Πρέπει να επαληθεύετε ότι οι χρήσεις των ουσιών αναφέρονται στους φακέλους καταχώρισης και να επικοινωνείτε με τους προμηθευτές σας και τους χρήστες στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Χρησιμοποιήστε το εργαλείο ECHA Navigator για να εντοπίσετε τον ρόλο και τις υποχρεώσεις σας στο πλαίσιο του REACH ή τυχόν απαλλαγές που μπορεί να ισχύουν για την επιχείρησή σας.

Στο φυλλάδιο « Χημική ασφάλεια στην επιχείρησή σας περιγράφονται συνοπτικά τα ζητήματα που απασχολούν τις μικρές επιχειρήσεις.

Πώς λειτουργεί το REACH

Το REACH καθιερώνει νέους κανόνες εμπορίας, οι οποίοι καλύπτουν μεμονωμένες ουσίες, μείγματα ουσιών και ουσίες που περιέχονται σε εμπορεύματα. Διασφαλίζει ότι η βιομηχανία αναλαμβάνει την ευθύνη για:

• τη διαχείριση τυχόν κινδύνων που ενέχουν οι χημικές ουσίες για την υγεία και το περιβάλλον
• την παροχή στους χρήστες στην αλυσίδα εφοδιασμού επαρκούς ενημέρωσης σχετικά με την ασφάλεια.

Παρέχει επίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση τη δυνατότητα να λαμβάνει επιπλέον μέτρα όταν κρίνει ότι απαιτείται συμπληρωματική δράση σε επίπεδο ΕΕ. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) στο Ελσίνκι της Φινλανδίας, βοηθά στον συντονισμό και την εφαρμογή όλων των αναγκαίων σταδίων:

• Η εκ των προτέρων καταχώριση είναι υποχρεωτική όταν μια επιχείρηση προτίθεται να παρασκευάζει ή να εισάγει μια συγκεκριμένη χημική ουσία σε ποσότητα ίση ή μεγαλύτερη του ενός τόνου ετησίως. Όσον αφορά ουσίες που κυκλοφορούν στην αγορά προ πολλού, τις οποίες οι παρασκευαστές ή οι εισαγωγείς έχουν καταχωρίσει εκ των προτέρων εντός των αντίστοιχων προθεσμιών, η νέα προθεσμία καταχώρισης λήγει στις 31 Μαΐου 2018. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στις σελίδες του REACH 2018 .
• Στο πλαίσιο της αξιολόγησης, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA) εξετάζει τις πληροφορίες που περιέχουν οι φάκελοι καταχώρισης καθώς και όλες τις προτάσεις δοκιμών με σκοπό την αποφυγή περιττών δοκιμών, ειδικά στα ζώα. Οι εθνικές αρχές αξιολογούν τις χημικές ουσίες υπό το πρίσμα συγκεκριμένων ανησυχιών για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
• Η αδειοδότηση απαιτείται για ορισμένες ουσίες που προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο σωστός έλεγχος των κινδύνων που αυτές ενέχουν. Οι ουσίες αυτές σταδιακά αντικαθίστανται από άλλες ασφαλέστερες, εφόσον αυτές οι τελευταίες κριθούν βιώσιμες από οικονομική και τεχνική άποψη.
• Ένας περιορισμός θέτει όρια ή απαγορεύει την παρασκευή, τη διάθεση στην αγορά ή τη χρήση ορισμένων ουσιών αν αυτές ενέχουν μη αποδεκτό κίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου ή το περιβάλλον.

Τέλη και επιβαρύνσεις

Το REACH προβλέπει την καταβολή τελών και επιβαρύνσεων. Τα οφειλόμενα ποσά καθώς και οι προθεσμίες πληρωμής τους διαφέρουν ανά περίπτωση. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις καταβάλλουν μειωμένα τέλη. Η επιχείρησή σας θα πρέπει επίσης να συνεκτιμήσει άλλες δαπάνες που συνδέονται με το REACH, όπως για:

• ανταλλαγή δεδομένων
• αξιολογήσεις χημικής ασφάλειας
• έρευνα σε υποκατάστατα για συγκεκριμένες ουσίες

Μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τις δαπάνες σας μέσω της στενής συνεργασίας με τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη καθώς και με την έγκαιρη προετοιμασία σας.

Της Νικολέττας Κουρούσιη

Επιμέλεια: Ανδρέας Νικολαϊδης