Δεν διαβάζουν ρολόγια. Δεν έχουν ημερολόγια. Δεν μετρούν λεπτά ή ώρες. Κι όμως, οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τον χρόνο με τρόπους που οι άνθρωποι δύσκολα κατανοούν. Αν νομίζετε ότι η απουσία σας για δέκα λεπτά ή πέντε ώρες δεν κάνει διαφορά, κάνετε λάθος. Για τους τετράποδους συντρόφους μας, ο χρόνος είναι κάτι πολύ πιο οργανικό – μια εμπειρία που συνδέεται άμεσα με τη μυρωδιά, το φως, τη ρουτίνα και, πάνω απ’ όλα, με εμάς.
Αν ο χρόνος για τους ανθρώπους είναι μια σταθερά με δευτερόλεπτα και deadlines, για τους σκύλους είναι ένα συνεχές εναλλασσόμενο τοπίο από ήχους, φωνές, μυρωδιές και κινήσεις. Το «πρωί» ξεκινά όταν ο κηδεμόνας σηκώνεται από το κρεβάτι, όχι όταν χτυπήσει το ξυπνητήρι. Η «ώρα για φαγητό» σηματοδοτείται από την πείνα και τις συνήθειες του σπιτιού, όχι από τον δείκτη του ρολογιού.
Η αίσθηση του χρόνου στους σκύλους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον κιρκάδιο ρυθμό τους. Το βιολογικό τους ρολόι ρυθμίζει τη δραστηριότητα, την ανάγκη για ύπνο, την εγρήγορση και την πείνα, ακριβώς όπως και σε εμάς – μόνο που εκείνοι δεν παρεμβάλλουν apps, ημερολόγια ή smartwatches. Αρκούνται στην απλότητα του ενστίκτου τους.
Οι κηδεμόνες σκύλων γνωρίζουν καλά αυτή τη σχέση με τον χρόνο – έστω κι αν δεν τη συνειδητοποιούν. Ο σκύλος που τρέχει με λαχτάρα στην πόρτα όταν πλησιάζει η ώρα της βόλτας, ή που στρογγυλοκάθεται μπροστά στο μπολ φαγητού πέντε λεπτά πριν το προγραμματισμένο γεύμα, δεν κάνει τυχαίες κινήσεις. Παρατηρεί, θυμάται, συσχετίζει. Ίσως δεν ξέρει την έννοια του “τρεις και μισή”, αλλά γνωρίζει ακριβώς πότε έρχεται η στιγμή της καθημερινής του απόλαυσης.
Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η θεωρία που υποστηρίζει ότι οι σκύλοι χρησιμοποιούν την όσφρησή τους για να μετρούν το πέρασμα του χρόνου. Η Alexandra Horowitz, ερευνήτρια στο Barnard College, υποστηρίζει ότι καθώς η μυρωδιά του ανθρώπου στον χώρο εξασθενεί με την απουσία του, ο σκύλος καταλαβαίνει πόση ώρα πέρασε. Όταν αυτή η μυρωδιά φτάσει σε συγκεκριμένο επίπεδο, περιμένει την επιστροφή του αγαπημένου του προσώπου. Η μύτη, λοιπόν, ίσως είναι το πραγματικό τους ρολόι.
Μπορούν όμως οι σκύλοι να ξεχωρίσουν τη μικρή από τη μεγάλη απουσία; Έρευνα από Σουηδές επιστήμονες το 2011 έδειξε ότι ναι, σε έναν βαθμό. Όταν οι σκύλοι έμεναν μόνοι για 2 ώρες, αντιδρούσαν με σαφώς μεγαλύτερη ένταση απ’ ό,τι όταν ο κηδεμόνας έλειπε μόνο για 30 λεπτά. Ωστόσο, μετά τις δύο ώρες, οι διαφορές στη συμπεριφορά μειώνονταν. Ίσως γιατί, για εκείνους, το πιο σημαντικό δεν είναι η διάρκεια της απουσίας, αλλά η στιγμή της επιστροφής.
Στην τελική, για τον σκύλο σας, ο χρόνος δεν μετριέται με το ρολόι. Μετριέται με το πόσο σας έχει ανάγκη. Κι όταν ανοίγει η πόρτα και σας βλέπει ξανά, όλα τα λεπτά και οι ώρες εξαφανίζονται. Για εκείνον, είστε το παρόν. Το πάντα.
