Όπως κι εμείς, έτσι και τα κατοικίδιά μας μεγαλώνουν. Καθώς οι τρίχες τους ασπρίζουν και η ενέργειά τους μειώνεται, κάποιοι κηδεμόνες παρατηρούν κάτι πιο ανησυχητικό: το αγαπημένο τους πλάσμα αρχίζει να αλλάζει.
Ξεχνά την καθημερινή του ρουτίνα, στέκεται χαμένο μπροστά στην πόρτα, περιπλανιέται μέσα στη νύχτα χωρίς σκοπό. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να σχετίζονται με μια πάθηση που μοιάζει με τη νόσο Αλτσχάιμερ στον άνθρωπο: το Σύνδρομο Γνωστικής Δυσλειτουργίας (Cognitive Dysfunction Syndrome – CDS).
Τι είναι το Σύνδρομο Γνωστικής Δυσλειτουργίας
Το CDS είναι μια εκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου που εμφανίζεται σε ηλικιωμένα ζώα, επηρεάζοντας την ικανότητά τους να επεξεργάζονται πληροφορίες, να αποθηκεύουν μνήμες και να καθοδηγούν τη συμπεριφορά.
Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 28% των σκύλων ηλικίας 11–12 ετών εμφανίζει σημάδια CDS, ποσοστό που φτάνει το 68% μετά τα 15 χρόνια. Στις γάτες, τα ποσοστά είναι παρόμοια. Σχεδόν το 50% των γατών άνω των 15 ετών παρουσιάζει συμπτώματα, ακόμη κι αν είναι ήπια.
Όπως και στους ανθρώπους, η άνοια στα ζώα δεν είναι σπάνια· συχνά μάλιστα μπερδεύεται με «απλές αλλαγές συμπεριφοράς» που συνοδεύουν το γήρας.
Σημάδια στους σκύλου
Ένας σκύλος με CDS μπορεί να ξεχνά πράγματα που κάποτε ήταν αυτονόητα:
- Στέκεται μπροστά σε τοίχο ή πόρτα και δείχνει μπερδεμένος.
- Ξυπνά μέσα στη νύχτα και περιπλανιέται, γαβγίζοντας χωρίς λόγο.
- Ξεχνά την εκπαίδευσή του: κάνει τις ανάγκες του μέσα στο σπίτι ή δεν υπακούει σε βασικές εντολές.
- Μοιάζει πιο απόμακρος ή, αντίθετα, πιο εξαρτημένος από τον κηδεμόνα του.
- Χάνει το ενδιαφέρον του για παιχνίδι ή βόλτα, που παλιά απολάμβανε.
Σημάδια στις γάτες
Στις γάτες η εικόνα είναι πιο ύπουλη, καθώς συχνά κρύβουν τα προβλήματά τους:
- Νιαουρίζουν επίμονα, κυρίως τη νύχτα.
- Μένουν ακίνητες σε μια γωνία, σαν να έχουν «ξεχάσει» πού βρίσκονται.
- Δεν χρησιμοποιούν την άμμο τους και λερώνουν εκτός λεκάνης.
- Δεν αποζητούν χάδια ή γενικότερη αλληλεπίδραση, ή σε άλλες περιπτώσεις γίνονται πιο ανήσυχες.
Πολλοί κηδεμόνες θεωρούν αυτά τα σημάδια απλή «παράξενη συμπεριφορά γηρατειών», όμως συχνά πρόκειται για γνωστική δυσλειτουργία.
Διάγνωση και φροντίδα
Δεν υπάρχει μία μοναδική εξέταση που να επιβεβαιώνει το CDS. Η διάγνωση γίνεται με αποκλεισμό άλλων παθήσεων (π.χ. προβλήματα όρασης, ακοής, αρθρίτιδα, νεφρική ανεπάρκεια) και με προσεκτική παρατήρηση από τον κηδεμόνα.
Αν και το CDS δεν θεραπεύεται, η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να επιβραδύνει την πορεία του και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής:
- Φάρμακα που βελτιώνουν την αιμάτωση του εγκεφάλου ή ενισχύουν τη νευρική λειτουργία.
- Διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, Ω-3 και βιταμίνες για προστασία των εγκεφαλικών κυττάρων.
- Νοητική και σωματική άσκηση: μικρές βόλτες, παιχνίδια που διεγείρουν το μυαλό και τονώνουν τη διάθεση.
- Σταθερή ρουτίνα και περιβάλλον, ώστε το ζώο να νιώθει ασφάλεια.
Το Σύνδρομο Γνωστικής Δυσλειτουργίας είναι συνηθισμένο σε ηλικιωμένους σκύλους και γάτες, αλλά δεν σημαίνει ότι η ζωή τους τελειώνει. Με τη σωστή φροντίδα μπορούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν στιγμές χαράς δίπλα μας.
Τα ζώα μας δεν μετρούν τα χρόνια όπως εμείς· ζουν στο παρόν. Ακόμη κι αν ξεχάσουν μερικά πράγματα, αυτό που νιώθουν καθημερινά από εμάς είναι αγάπη, φροντίδα και ασφάλεια – και αυτό είναι το πολυτιμότερο κομμάτι της ζωής τους.
