Ο Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC), που ανακοινώθηκε στη Σύνοδο G20 στο Νέο Δελχί τον Σεπτέμβριο του 2023, συγκαταλέγεται στις πιο φιλόδοξες γεωοικονομικές πρωτοβουλίες του 21ου αιώνα.
Με μήκος που εκτείνεται περί τα 4.800 χιλιόμετρα, ο IMEC αποτελεί ένα μεγαλεπήβολο έργο υποδομών, το οποίο επιδιώκει να συνδέσει την Ινδία, τα κράτη του Κόλπου και την Ευρώπη.
Συνδυάζοντας σιδηροδρομικές γραμμές, θαλάσσιες οδούς, ενεργειακά δίκτυα και ψηφιακές υποδομές, ο IMEC αναμένεται να μειώσει έως και κατά 40% τον χρόνο μεταφοράς εμπορευμάτων μεταξύ Ινδίας και Ευρώπης και να περιορίσει το κόστος logistics κατά περίπου 30%.
Παράλληλα, προσφέρει αξιόπιστη εναλλακτική λύση στη Διώρυγα του Σουέζ, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων, ενώ η σθεναρή στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών τον καθιστά ουσιαστικό αντίβαρο απέναντι στον κινεζικό «Νέο Δρόμο του Μεταξιού».
Η σημασία του IMEC είναι καίρια, τόσο για την Ινδία, όσο και για τα κράτη του Κόλπου και την Ευρώπη. Η Ινδία, με ονομαστικό ΑΕΠ περί τα 3,9 τρισ. δολάρια το 2024 και πληθυσμό που εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 1,46 δισ. το 2025, κερδίζει ταχύτερη, φθηνότερη και απρόσκοπτη πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές.
Αντίστοιχα, για τις χώρες του Κόλπου, όπως τα ΗΑΕ και η Σαουδική Αραβία, ο διάδρομος αποτελεί χρυσή ευκαιρία διεύρυνσης του οικονομικού τους αποτυπώματος, παγιώνοντάς τη θέση τους ως κόμβους ενέργειας και διαμετακόμισης μεταξύ Ασίας και Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ήδη βασικός εμπορικός εταίρος της Ινδίας, διασφαλίζει ενεργειακή ασφάλεια και ανοίγει νέα κανάλια προς δύο από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αγορές του κόσμου.
Μέσα σε αυτό το νέο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό σκηνικό, η Ανατολική Μεσόγειος αποκτά εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, κάτι που προσφέρει στην Κυπριακή Δημοκρατία μοναδικό παράθυρο ευκαιρίας ώστε να καθιερωθεί ως αναπόσπαστος κρίκος της αναδυόμενης παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας.
Απέχοντας μόλις 300 ναυτικά μίλια από τη Χάιφα, η Κύπρος μπορεί να λειτουργήσει ως ιδανική πύλη προς την Ευρώπη, προσφέροντας υπηρεσίες logistics, ενεργειακές διασυνδέσεις και ψηφιακή συνδεσιμότητα, χωρίς την ανάγκη διέλευσης από την Τουρκία ή τη Ρωσία. Μάλιστα, η επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι στο νησί τον Ιούνιο του 2025 επιβεβαιώνει την πρόθεση του Νέου Δελχί για στενότερη συνεργασία, ενώ διαγράφει ρεαλιστική την ένταξη της Κύπρου στον IMEC, εφόσον η Λευκωσία κινηθεί έγκαιρα και αποφασιστικά.
Τα δύο λιμάνια μας
Για να μπορέσει να γίνει αυτό, θεωρείται απαραίτητος ο εκσυγχρονισμός των λιμανιών Λεμεσού και Λάρνακας με την εγκατάσταση «έξυπνων» αποθηκών και συστημάτων διαχείρισης φορτίων, ώστε το νησί να μετατραπεί σε ελκυστικό κόμβο διαμετακόμισης προς και από την Ευρώπη. Επιπλέον, δεδομένου ότι η Κύπρος αποτελεί ήδη το τρίτο μεγαλύτερο κέντρο ship-management παγκοσμίως, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε «service back-office» για το θαλάσσιο σκέλος του IMEC, παρέχοντας εξειδικευμένες υπηρεσίες logistics, συντήρησης και ανεφοδιασμού.
Παράλληλα, η γεωγραφική θέση της Κύπρου επιτρέπει τη μετατροπή της σε κεντρικό ενεργειακό κόμβο. Η ταχεία ολοκλήρωση του αγωγού Great Sea Interconnector (GSI) και των εγκαταστάσεων LNG στο Βασιλικό θα εδραιώσει τον ρόλο αυτό, ενώ η ανάπτυξη υποδομών πράσινου υδρογόνου, το οποίο είναι καίριο καύσιμο στους σχεδιασμούς του διαδρόμου, θα παγιώσει τον ρόλο της χώρας ως ενεργειακού σταυροδρομιού προσελκύοντας επενδύσεις και τεχνογνωσία.
Η προσαιγιάλωση νέων υποθαλάσσιων καλωδίων δεδομένων, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση edge data-centres, ανοίγει προοπτικές συνεργασίας σε τεχνολογικά πεδία αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι ψηφιακές υποδομές και η κυβερνοασφάλεια. Επιπρόσθετα, το ώριμο θεσμικό πλαίσιο της χώρας για fintech, χρηματοοικονομικές και νομικές υπηρεσίες προσφέρει μια ελκυστική, χαμηλού κόστους ευρωπαϊκή βάση για ινδικές εταιρείες και εταιρείες από χώρες του Κόλπου που αναζητούν πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ.
Συμπληρωματικά, η διεύρυνση των απευθείας αεροπορικών πτήσεων μεταξύ Κύπρου, Ινδίας και Κόλπου θα ενισχύσει τον τουρισμό, τις κρουαζιέρες και τα επιχειρηματικά ταξίδια, ολοκληρώνοντας έτσι το πλέγμα εμπορικών και επενδυτικών ροών.
Είναι ξεκάθαρο ότι ο IMEC θα ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση και την διεθνή επιρροή της Κύπρου, προσδίδοντας στην πραγματική οικονομία προστιθέμενη αξία, δημιουργώντας νέες, υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας και μακροπρόθεσμη ευημερία στις εγχώριες επιχειρήσεις.
Ωστόσο, ο εν λόγω οικονομικός διάδρομος παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις. Η έλλειψη ρητών χρηματοδοτικών δεσμεύσεων και η αναπόφευκτη εξάρτηση από συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα γεννούν αβεβαιότητα. Ανεξάρτητα με την πρόοδο του έργου, η Κύπρος οφείλει να προετοιμαστεί κατάλληλα και να θέσει τον εαυτό της ως την φυσική πύλη εισόδου του διαδρόμου στην Ε.Ε.
*Λειτουργός στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων και Οικονομικής Διπλωματίας του ΚΕΒΕ.
