Τα πολεοδομικά κίνητρα που εξακολουθούν να προσφέρονται μέσω των Τοπικών Σχεδίων που εγκρίθηκαν το 2011 όσο και τα πρόσθετα πολεοδομικά κίνητρα που παραχωρήθηκαν με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το 2013, με στόχο την προσέλκυση και ενθάρρυνση επενδύσεων στην οικοδομική βιομηχανία, συμβάλλουν τα μέγιστα στην ανέγερση  πολυώροφων κτηρίων-πύργων.
 
Και αυτό διότι οι επενδυτές και οι επιχειρηματίες που βρίσκονται πίσω από αυτές τις μεγάλες αναπτύξεις των πολλών εκατομμυρίων ευρώ αξιοποιούν τα τελευταία χρόνια στο έπακρον αυτά τα πολεοδομικά κίνητρα, τα οποία  διπλασιάζουν σχεδόν τον συντελεστή δόμησης των αναπτύξεών τους και, κατ’ επέκταση, την αξία των επενδύσεών τους και, βεβαίως, το κέρδος τους.
 
 
Εξ ου και τα τελευταία χρόνια -μετά την οικονομική κρίση- εκδηλώνεται μεγάλο ενδιαφέρον για την ανέγερση πολυώροφων κτηρίων που συνεχίζουν να ψηλώνουν ολοένα και περισσότερο, ήδη κάποια εξ αυτών ξεπέρασαν τους 45 ορόφους. Αρκεί να αναφέρουμε ότι μέχρι τον περασμένο μήνα, οι αριθμοί των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για εξασφάλιση απόψεων από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως που αφορούσαν στην ανέγερση ψηλών κτηρίων, δηλαδή πέραν των 10 ορόφων, είναι σε παγκύπρια βάση οι ακόλουθοι: Λεμεσός – 55, Λάρνακα – 15, Πάφος – 15 και Λευκωσία – οκτώ.
 
Όπως εξήγησε χθες στους βουλευτές της Επιτροπής Θεσμών ο προσφάτως διορισθείς διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Κυριάκος Κούνδουρος, τα πολεοδομικά κίνητρα που καθορίζονται στα ισχύοντα Τοπικά Σχέδια, και αξιοποιούνται σήμερα κατά την αδειοδότηση της ανάπτυξης, διπλασιάζουν σχεδόν τον συντελεστή δόμησης.
 
 
Τα εν λόγω κίνητρα αφορούν τα ακόλουθα: 
  1. Πρόνοιες Τοπικών Σχεδίων για προσέλκυση επιθυμητών λειτουργιών σε επιλεγμένες περιοχές και οδικούς άξονες.
  2. Κανονισμοί για μεταφορά υπολειπόμενου συντελεστή δόμησης από διατηρητέες οικοδομές σε τεμάχια δέκτες.
  3. Κίνητρα αύξησης συντελεστή δόμησης αναπτύξεων των οποίων μέρος των ενεργειακών αναγκών καλύπτεται από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
  4. Σχέδιο Κινήτρων για την παροχή χώρων στάθμευσης για δημόσια χρήση. Το συγκεκριμένο Σχέδιο έληξε τον Ιανουάριο του 2019. 
Πέραν των παραπάνω κινήτρων που καθορίζονται ήδη στα ισχύοντα Τοπικά Σχέδια, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε στις 29/5/2013 την εισαγωγή πρόσθετων πολεοδομικών κινήτρων τα οποία αφορούν αύξηση του συντελεστή δόμησης και διεύρυνση των επιτρεπόμενων χρήσεων προς επίτευξη της τόνωσης της οικοδομικής βιομηχανίας και της ανάπτυξης.
 
 
Τα πολεοδομικά κίνητρα που υιοθετήθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ συνοψίζονται στα εξής:
 
> Σε ιδιοκτησίες εμβαδού πέραν των 1.000 τ.μ. που βρίσκονται κατά μήκος επιλεγμένων δρόμων στα Τοπικά Σχέδια δρόμων αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης κατά 0,30:1 για προσέλκυση επιθυμητών αναπτύξεων και οικιστικής ανάπτυξης.
> Σε ιδιοκτησίες με εμβαδόν πέραν των 2.000 τ.μ., που βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία της πόλης, ακριβώς έξω από τα όρια των Αστικών Κέντρων και εφαπτόμενες με αυτά, αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης κατά 0,25:1 για εμπορικές και γραφειακές αναπτύξεις.
> Σε μεγάλους χώρους στα ισχύοντα Τοπικά Σχέδια για τους οποίους υπάρχει ειδικό πρόγραμμα ανάπτυξης αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης κατά 0,20:1 για την καθορισμένη χρήση.
Σύμφωνα με τον κ. Κούνδουρο, η προσθήκη του δομημένου εμβαδού που προκύπτει από τα πολεοδομικά κίνητρα του Υπουργικού Συμβουλίου αποτελεί –στη βάση στατιστικών στοιχείων– κατά μέσο όρο το 10% του συνολικού δομήσιμου εμβαδού των μεγάλων αναπτύξεων/ψηλών κτηρίων.
 
Αποφασίζουν οι Δημοτικές Αρχές 
 
Απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών, ο κ. Κούνδουρος κατέστησε σαφές πως καμία ανάπτυξη η οποία αφορά ψηλό κτήριο δεν εξουσιοδοτείται από τον διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας εκτός εάν η ίδια η Πολεοδομική Αρχή (με τη συναίνεση της Τοπικής Αρχής) προτείνει και υποστηρίξει τεκμηριωμένα, έχοντας η ίδια αξιολογήσει πλήρως και ενδελεχώς το περιεχόμενο της αίτησης, ότι η συγκεκριμένη ανάπτυξη θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί με πολεοδομική άδεια. Χωρίς τη θετική και σαφή σύσταση της Πολεοδομικής Αρχής, ο διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας δεν έχει την εξουσία να δώσει σύμφωνο γνώμη για την αδειοδότηση ανάπτυξης η οποία αφορά στην ανέγερση ψηλού κτηρίου, πρόσθεσε. Συναφώς αναφέρεται ότι οι Τοπικές Αρχές, ιδιαίτερα όταν αυτές είναι παράλληλα και Πολεοδομικές Αρχές όπως οι Δήμοι Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας και Πάφου, διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία χορήγησης πολεοδομικών αδειών για πολυώροφα κτήρια, η αδειοδότηση των οποίων εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από την τεκμηριωμένη σύσταση την οποία οι Αρχές αυτές στη βάση σχετικών προνοιών της πολεοδομικής νομοθεσίας οφείλουν να διαμορφώσουν ώστε να επιτραπούν αναπτύξεις με αριθμό ορόφων πέραν των δύο από τον καθοριζόμενο στους αντίστοιχους Χάρτες Πολεοδομικών Ζωνών.
 
Ειδικότερα, τα Δημοτικά Συμβούλια/Πολεοδομικές Αρχές οφείλουν να τεκμηριώνουν πλήρως τη σύστασή τους επί της προτεινόμενης ανάπτυξης προτού η αίτηση παραπεμφθεί στο Τμήμα Πολεοδομίας για εξασφάλιση της σύμφωνης γνώμης του διευθυντή. Σύμφωνα με τον κ. Κούνδουρο, αναπτύξεις για ψηλά κτήρια τις οποίες τα εν λόγω Δημοτικά Συμβούλια/Πολεοδομικές Αρχές δεν επιθυμούν να αδειοδοτήσουν δεν παραπέμπονται στο Τμήμα Πολεοδομίας για εξασφάλιση της σύμφωνης γνώμης του διευθυντή. 
 
Προϋπόθεση η συγκατάθεση της Περιβαλλοντικής Αρχής 
 
Όσον αφορά τις έντονες ανησυχίες που εκφράστηκαν ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών για τις περιβαλλοντικές συνέπειες που τυχόν προκύπτουν από την ανέγερση πύργων, ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας υπενθύμισε τους βουλευτές, ότι στις 31/7/2018 τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος που αναθεωρεί και αντικαθιστά τους «περί Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμους του 2005 έως (αρ. 2) το 2014» στον οποίο προνοείται η εκπόνηση πλήρους μελέτης εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον (ΜΕΕΠ) σε περίπτωση ανέγερσης οποιασδήποτε οικοδομής με αριθμό ορόφων πέραν των δύο από αυτόν που καθορίζεται στον Χάρτη Πολεοδομικών Ζωνών του Σχεδίου Ανάπτυξης. Συνεπώς, πρόσθεσε, οι Πολεοδομικές Αρχές απαιτούν κατά την υποβολή πολεοδομικής αίτησης για ανέγερση ψηλού κτηρίου και την υποβολή της αντίστοιχης ΜΕΕΠ, η οποία αποστέλλεται στο Τμήμα Περιβάλλοντος για σχετική αξιολόγηση και έκδοση γνωμάτευσης από την Περιβαλλοντική Αρχή ώστε να επιβάλλονται οι απαιτούμενες τροποποιήσεις και σχετικοί όροι αδειοδότησης της ανάπτυξης κατά την κρίση της Περιβαλλοντικής Αρχής. Ακόμη και πριν τη θέσπιση της υπό αναφοράς νομοθεσίας, επεσήμανε ο κ. Κούνδουρος, οι Πολεοδομικές Αρχές κατά την αξιολόγηση αιτήσεων για την ανέγερση πολυώροφων κτηρίων ζητούσαν και λάμβαναν τις απόψεις του Τμήματος Περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, πρόσθεσε, τα ψηλά κτήρια τα οποία ανεγείρονται σήμερα έχουν αξιολογηθεί και εγκριθεί από την Περιβαλλοντική Αρχή. Κατά συνέπεια, τόνισε, αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι πως δεν εξουσιοδοτείται με πολεοδομική άδεια οποιαδήποτε ανάπτυξη η οποία αφορά σε ψηλό κτήριο εάν δεν εξασφαλισθεί πρώτα θετική γνωμοδότηση από την Περιβαλλοντική Αρχή.
 
Στην παρουσία Υπουργού η συζήτηση για σκάνδαλα
 
«Ο όγκος των ερωτήσεων των βουλευτών ήταν πάρα πολύ μεγάλος γι’ αυτό έχουμε αποφασίσει τη συνέχιση της συνεδρίας σε 15 μέρες», δήλωσε χθες αμέσως μετά το πέρας της συνεδρίας, ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών Ζαχαρίας Ζαχαρίου. Προσθέτοντας, παράλληλα, ότι η συζήτηση θα συνεχιστεί στην παρουσία του πολιτικού προϊστάμενου του υπουργείου Εσωτερικών Κωνσταντίνου Πετρίδη. Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων Γιώργος Περδίκης, δήλωσε ότι «η Κύπρος είναι η χώρα των πολεοδομικών σκανδάλων για τα οποία, όμως, κύρια ευθύνη έχουν οι εκάστοτε πολιτικοί αρμόδιοι». Γι’ αυτό, πρόσθεσε, «έχουμε ζητήσει στη επόμενη συνεδρίαση να έρθει ο αρμόδιος Υπουργός για να δώσει λόγο για το τεράστιο πολεοδομικό και περιβαλλοντικό έγκλημα που λέγεται ανύπαρκτη πολιτική για την ανάπτυξη των ψηλών κτηρίων, για τα τεράστια περιβαλλοντικά σκάνδαλα στην χερσόνησο του Ακάμα, στην Πέγεια, στο Λατσί, για την καταστροφή όλης της παραλιακής ζώνης της Κύπρου και για άλλα μεγάλα πολεοδομικά και περιβαλλοντικά εγκλήματα που συμβαίνουν, συνεχώς, στην Κύπρο».
 
Δεν έχει σημασία εάν κτίζονται του ύψους ή του πλάτους  
 
Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο τα ψηλά κτήρια επιβαρύνουν περισσότερο τις δημόσιες αστικές υποδομές όπως σύστημα ύδρευσης, αποχετευτικό σύστημα, κυκλοφοριακό σύστημα κ.λπ. από τα χαμηλότερα κτήρια που θα μπορούσαν να ανεγερθούν στην ίδια ιδιοκτησία, ο διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομίας ανέφερε ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά. Όπως εξήγησε στους βουλευτές ο κ. Κούνδουρος, οι τυχόν επιβαρύνσεις και επιπτώσεις στις αστικές υποδομές, οι οποίες, ενδεχομένως να προκύπτουν με την αξιοποίηση των αναφερόμενων πιο πάνω προνοιών των Τοπικών Σχεδίων και πολεοδομικών κινήτρων και τη συνεπαγόμενη αύξηση του δομήσιμου εμβαδού των αναπτύξεων που εξουσιοδοτούνται με πολεοδομική άδεια, παραμένουν οι ίδιες ανεξάρτητα από το εάν οι εν λόγω αναπτύξεις αφορούν σε ψηλά κτήρια ή χαμηλά κτήρια. Και αυτό, διότι όπως τόνισε, τόσο ο συνολικός συντελεστής δόμησης όσο και οι χρήσεις και η πυκνότητα των αναπτύξεων δεν μεταβάλλονται. Σύμφωνα με τον κ. Κούνδουρο, το συνολικό δομήσιμο εμβαδόν της ανάπτυξης είναι το ίδιο είτε αυτή εκδηλωνόταν καθ’ ύψος, κατά πλάτος ή κατά βάθος επί της ακίνητης ιδιοκτησίας.

Και θέματα πυρασφάλειας

Ως προς το ζήτημα της πυροπροστασίας των ψηλών κτηρίων, ο κ. Κούνδορος ανέφερε ότι η Πυροσβεστική Υπηρεσία μπορεί να φτάσει με τις πλατφόρμες που διαθέτει μέχρι ενός συγκεκριμένου ύψους. Προσθέτοντας ότι οι Πολεοδομικές Αρχές διαβουλεύονται πάντοτε με την Πυροσβεστική Υπηρεσία η οποία εκφέρει απόψεις και συντάσσει εκθέσεις στις οποίες περιλαμβάνονται τα παθητικά και ενεργητικά μέσα πυροπροστασίας που πρέπει να διαθέτουν οι συγκεκριμένες αναπτύξεις για να αδειοδοτηθούν.