Μετά τον πόλεμο, το hangover. Ενώ η υστερία σχετικά με το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ ήταν διάχυτη στην αγορά πετρελαίου τις τελευταίες ημέρες, η πραγματικότητα δεν θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετική: ένα “κύμα” αργού πετρελαίου σχηματιζόταν στον Περσικό Κόλπο. Τώρα, το κύμα κατευθύνεται προς μια παγκόσμια αγορά πετρελαίου που είναι σε υπερπροσφορά – γι’αυτό και το αργό τύπου Brent διαπραγματευόταν κάτω από τα 70 δολάρια το βαρέλι την Τρίτη.
Το καλοκαίρι στο βόρειο ημισφαίριο, το οποίο παρέχει μια εποχιακή ώθηση στη ζήτηση, είναι το τελευταίο εμπόδιο προτού η υπεραφθονία γίνει ολοφάνερη. Οι τιμές του πετρελαίου παίρνουν – σημαντικά – την κατιούσα.
Αν μη τι άλλο, ο “πόλεμος των 12 ημερών” Ισραήλ-Ιράν έχει επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την ανισορροπία προσφοράς/ζήτησης – όχι μόνο για το υπόλοιπο του 2025, αλλά και για το 2026. Από την πλευρά της ζήτησης, το γεωπολιτικό χάος είναι κακό για τις επιχειρήσεις – πόσο μάλλον για τον τουρισμό. Η αύξηση της κατανάλωσης πετρελαίου, που είναι ήδη αρκετά αναιμική, πρόκειται να επιβραδυνθεί περαιτέρω, ιδίως στη Μέση Ανατολή. Αλλά η μεγαλύτερη αλλαγή προέρχεται από την πλευρά της προσφοράς: Η αγορά κολυμπάει στο πετρέλαιο.
Κατά ειρωνεία της τύχης, μία από τις χώρες που άντλησαν περισσότερο, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, είναι το Ιράν. Είναι δύσκολο να βρεθούν τα hard data, καθώς το Ιράν κάνει ό,τι μπορεί για να καλύψει τις εξαγωγές πετρελαίου του. Παρόλα αυτά, οι διαθέσιμες δορυφορικές φωτογραφίες και άλλα δεδομένα μεταφοράς υποδηλώνουν ότι η ιρανική παραγωγή θα φθάσει σε νέο υψηλό επταετίας, πάνω από τα 3,5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, αυτόν τον μήνα, ελαφρώς αυξημένη σε σχέση με τον Μάιο. Θα το επαναλάβω: Η ιρανική παραγωγή πετρελαίου είναι αυξημένη, όχι μειωμένη, παρά τις σχεδόν δύο εβδομάδες ισραηλινών και αμερικανικών βομβαρδισμών.
Αν κοιτάξουμε πίσω από τις λέξεις, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκαθαρίσει δύο πράγματα: Δεν θέλει να δει τις τιμές του πετρελαίου να ξεπερνούν τα 70 δολάρια το βαρέλι και εξακολουθεί να πιστεύει ότι η Ουάσινγκτον και η Τεχεράνη μπορούν να γυρίσουν στις διαπραγματεύσεις. Έτσι, είναι απίθανο ο Λευκός Οίκος να αυστηροποιήσει τις κυρώσεις στο ιρανικό πετρέλαιο, ένα θέμα στο οποίο ο Τραμπ μοιάζει πολύ με τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν: Πολλά λόγια, ελάχιστη δράση.
Στην άλλη πλευρά του Περσικού Κόλπου, η Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, το Ιράκ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αντλούν περισσότερο από ό,τι πριν από ένα μήνα. Είναι αλήθεια ότι ένα μεγάλο μέρος της αύξησης ήταν αναμενόμενο, καθώς ο OPEC+ συμφώνησε να αυξήσει τις ποσοστώσεις παραγωγής. Παρόλα αυτά, τα πρώτα στοιχεία για τη ναυτιλία δείχνουν ότι οι εξαγωγές αυξάνονται λίγο περισσότερο από το αναμενόμενο, ιδίως από τη Σαουδική Αραβία.
Η Petro-Logistics SA, μια εταιρεία παρακολούθησης πετρελαιοφόρων που χρησιμοποιείται από traders και hedge funds, εκτιμά ότι η Σαουδική Αραβία θα προμηθεύσει την αγορά με 9,6 εκατομμύρια βαρέλια αργού τον Ιούνιο, ένα υψηλό διετίας.
“Κοιτάζοντας το πρώτο μισό του μήνα, υπήρξε μια μεγάλη ‘βιασύνη’ στη ροή πετρελαίου από την περιοχή του Περσικού Κόλπου”, μου λέει ο Ντάνιελ Γκέρμπερ, επικεφαλής της Petro-Logistics. Τα στοιχεία για τις πρώτες δύο εβδομάδες του Ιουνίου δείχνουν ισχυρές εξαγωγές από το Ιράκ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δύο χώρες που συνήθως “κλέβουν” σχετικά με τα επίπεδα παραγωγής τους στον ΟΠΕΚ+.
Και έπειτα υπάρχει η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ. Τον Μάιο, η αμερικανική πετρελαϊκή βιομηχανία βρισκόταν σε δύσκολη θέση, με το αργό να πλησιάζει τα 55 δολάρια το βαρέλι. Σε αυτές τις τιμές, η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου επρόκειτο να αρχίσει μια ήπια μείωση κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους και να μειωθεί περαιτέρω το 2026. Η πρόσφατη σύγκρουση που οδήγησε το αργό στην κορυφή των 78,40 δολαρίων το βαρέλι έδωσε στους Αμερικανούς παραγωγούς σχιστόλιθου μια απροσδόκητη ευκαιρία να κλειδώσουν τις προθεσμιακές τιμές, βοηθώντας τους να ενισχύσουν τις γεωτρήσεις, με μεγαλύτερη ένταση από ό,τι σε διαφορετική περίπτωση. Τραπεζίτες πετρελαϊκών εταιρειών της Wall Street αναφέρουν πως είδαν αύξηση στο “χετζάρισμα” στον σχιστόλιθο.
Με τον σχιστόλιθο, οι μικρές μεταβολές των τιμών έχουν μεγάλη σημασία: Η διαφορά μεταξύ της άνθησης της παραγωγής και της μείωσής της μετριέται σε μια χούφτα δολάρια, ίσως μόλις 10 έως 20 δολάρια το βαρέλι. Στα 50 δολάρια, πολλές εταιρείες αντιμετωπίζουν οικονομική καταστροφή και η παραγωγή βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση- τα 55 δολάρια είναι βιώσιμα- τα 60 δολάρια δεν είναι σπουδαία, αλλά τα χρήματα εξακολουθούν να ρέουν και η παραγωγή διατηρείται- στα 65 δολάρια, όλοι επιστρέφουν σε περισσότερες γεωτρήσεις- και στα 70 δολάρια και πάνω, η βιομηχανία κερδίζει και η παραγωγή εκτοξεύεται στα ύψη.
Στην αγορά πετρελαίου, η ιστορία είναι ένας πολύ καλός οδηγός. Κοιτάξτε τι συνέβη μετά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου το 1990-1991, ή τον δεύτερο το 2003. Εν μέσω σφαγής, το πετρέλαιο συνεχίζει να ρέει – συχνά σε μεγαλύτερες ποσότητες. Όταν η σύγκρουση τελειώνει, η ροή αυξάνεται περαιτέρω. Η σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ δεν έχει τελειώσει ακόμα. Η κατάπαυση του πυρός είναι, στην καλύτερη περίπτωση, προσωρινή. Και άλλες διαταραχές του εφοδιασμού μπορεί να αλλάξουν τις προοπτικές. Αλλά, αυτή τη στιγμή ο κόσμος έχει περισσότερο πετρέλαιο από ό,τι χρειάζεται.
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου
