Ένας από τους λόγους για τους οποίους το Εργατικό Κόμμα του Κιρ Στάρμερ κέρδισε τις εκλογές του 2024 στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η υπόσχεσή του να αποκαταστήσει την ηρεμία μετά από μια ταραγμένη δεκαετία υπό τους Τόρις. Μιλώντας έξω από την Ντάουνινγκ Στριτ το πρωί μετά τη νίκη του, υποσχέθηκε να “επιφέρει αλλαγές, να αποκαταστήσει τις υπηρεσίες και τον σεβασμό για την πολιτική […] να παρεμβαίνει λιγότερο στη ζωή σας και να ενώσει τη χώρα μας”.
Σήμερα, αυτά τα λόγια ακούγονται κενά. Οι “Starmtroopers” του – η ομάδα των κεντρώων πιστών γύρω από τον πρωθυπουργό – μόλις έβαλαν στο μάτι τον υπουργό Υγείας του, τον Γουές Στρίτινγκ, δημοσιεύοντας μια σειρά από ανώνυμα δελτία Τύπου (briefings) στα μέσα ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου του Bloomberg, με σκοπό να εξουδετερώσουν μια υποτιθέμενη συνωμοσία για την ανατροπή του πρωθυπουργού και την ανάληψη της θέσης του από τον Στρίτινγκ.
Φυσικά, ο Στρίτινγκ το αρνείται. Ενθαρρυμένος από το φιάσκο – και από τα εξαιρετικά αδέξια δελτία – προτρέπει τον Στάρμερ να απολύσει τους υπεύθυνους. Όποια και αν είναι η απάντηση του πρωθυπουργού, πρέπει να αξιοποιήσει αυτή την τελευταία ευκαιρία για να επαναφέρει σε σταθερή τροχιά την αδύναμη κυβέρνησή του.
Αντί να βοηθήσουν τον Στάρμερ, η υστερική, υπερβολική αντίδραση των φερόμενων ως συμμάχων του υποδηλώνει έναν ηγέτη που χάνει τον έλεγχο. Αποτελεί επίσης δώρο για την εξίσου ταλαιπωρημένη συνάδελφό του από το Συντηρητικό Κόμμα, Κέμι Μπάντενοχ. Γιατί η κυβέρνηση “βυθίζεται σε εμφύλιο πόλεμο αντί να διορθώνει την οικονομία;”, ρώτησε τον Στάρμερ την Τετάρτη. Μια λογική απορία, καθώς η χώρα προετοιμάζεται για την παρουσίαση ενός σκληρού προϋπολογισμού σε μερικές εβδομάδες. Οι άλλοι δυο αντίπαλοι του Εργατικού Κόμματος από τα αριστερά και τα δεξιά, οι Πράσινοι και το Reform UK, τρίβουν τα χέρια τους.
Τι θα έπρεπε λοιπόν να είχε κάνει ο πρωθυπουργός για να απομακρύνει τις όλο και πιο έντονες φήμες από τους βουλευτές του Εργατικού Κόμματος που πιστεύουν ότι η επιδόσεις του και τα καταστροφικά αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων σημαίνουν ότι πρέπει να εκθρονιστεί, και μάλιστα πριν από τις τοπικές εκλογές την επόμενη άνοιξη, που προμηνύονται καταστροφικές;
Η προφανής απάντηση είναι να μην επιτρέπεται η διεξαγωγή μυστικών, δειλών, briefings που το μόνο που κάνουν είναι να αναδεικνύουν το χάος που επικρατεί στην Ντάουνινγκ Στριτ. Ωστόσο, μετά το χάος αυτής της εβδομάδας, είναι πλέον πολύ αργά για κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Στάρμερ τηλεφώνησε στον Στρίτινγκ αργά το βράδυ της Τετάρτης για να ζητήσει συγγνώμη, αλλά αυτό δεν αρκεί. Με έναν πολιτικά εκρηκτικό προϋπολογισμό να πλησιάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, ο Στάρμερ πρέπει να αποστασιοποιηθεί από τον άνθρωπο που τον έβαλε στο Νο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, αν θέλει να έχει μια ευκαιρία να σώσει το τομάρι του.
Όπως επισήμανε με ικανοποίηση η Μπάντενοχ, ο υπερδύναμος προσωπάρχης του Στάρμερ, ο Μόργκαν ΜακΣουίνι, μπορεί να μην ήταν άμεσα υπεύθυνος για τα καταστροφικά δελτία στα μέσα ενημέρωσης, αλλά θα ήταν ενήμερος για αυτά.
Ο πρωθυπουργός πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτή τη στιγμή για να απομακρυνθεί από την εμμονή του συμβούλου του να προσπεράσει [σσ. στις δημοκοπήσεις] το Reform του Νάιτζελ Φάρατζ και να στοχεύσει στον μεγαλύτερο επικείμενο κίνδυνο, στην αριστερή πτέρυγα.
Ο ΜακΣουίνι προετοίμασε αποτελεσματικά τον Στάρμερ για το αξίωμα εκ μέρους της δικής του ομάδας στη δεξιά πτέρυγα του Εργατικού Κόμματος, η οποία θέλει να κερδίσει πίσω τους ψηφοφόρους της εργατικής και μεσαίας τάξης που, απογοητευμένοι, έχουν συρρεύσει στο κόμμα του Φάρατζ. Ωστόσο, οι Τόρις της Μπάντενοχ έχουν περισσότερους λόγους να φοβούνται τη διαρροή προς το Reform. Το Εργατικό Κόμμα χάνει έδαφος υπέρ των Πρασίνων, ένα κόμμα “με αέρα” Ζοράν Μαμντάνι, των αριστερών εθνικιστών και των κεντρώων Φιλελεύθερων Δημοκρατών. Ο δυναμικός ΜακΣουίνι δεν λέει πολλά σε αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος.
Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν ότι ο ΜακΣουίνι είναι αυτός που κυβερνά τη χώρα, με τον πρωθυπουργό να είναι απλώς μια μαριονέτα. “Νομίζει ότι οδηγεί το τρένο, αλλά τον έχουμε βάλει να κάθεται μπροστά στο DLR”, έτσι περιέγραψε τον Στάρμερ πρόσωπο από τον στενό κύκλο των Εργατικών, αναφερόμενος στο Docklands Light Railway, στη γραμμή του μετρό του Λονδίνου που λειτουργεί χωρίς οδηγό.
Και όμως, ο Στάρμερ αποφασίζει ποιοι θα τον πλαισιώνουν, μια εξουσία που έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές κατά τη διάρκεια των 16 μηνών που βρίσκεται στο αξίωμα. Δεν μπορεί να αποφύγει την ευθύνη. Το να αποφεύγει τον ΜακΣουίνι θα ήταν σαν να, για παράδειγμα, να κατηγορούσε τον Ρασπούτιν: θα αγνοούσε τον τσάρο που του έδωσε τα ηνία. Είναι επίσης αλήθεια ότι η αλλαγή προσώπων στη Ντάουνινγκ Στριτ δεν βοηθά στις προσπάθειες να σταματήσει τη βύθιση του πλοίου – ή να καθησυχάσει τις αγορές. Αλλά η υπόθεση Στρίτνιγκ δείχνει ότι είναι απαραίτητη. Ο Στάρμερ πρέπει να αποδείξει ότι αναλαμβάνει την ευθύνη.
Ένα επιπλέον πλεονέκτημα θα ήταν να δείξει ότι ακούει τους βουλευτές του Εργατικού Κόμματος που φοβούνται ότι ο ΜακΣουίνι έχει οδηγήσει την κυβέρνηση σε αδιέξοδο με την έμφαση που δίνει στο Reform.
Η επιτυχία του Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη δείχνει την έλξη που ασκεί κάποιος που βασίζει την εκστρατεία του σε πολιτικές ισότητας και στη φορολογία, ανεξάρτητα από το πόσο μη ρεαλιστικές είναι. Αυτό προσφέρει τώρα στους Βρετανούς ψηφοφόρους ο “οικολόγος-λαϊκιστής” Ζακ Πολάνσκι, ο νέος ηγέτης των Πρασίνων, του οποίου το ενδιαφέρον για ζητήματα επικαιρότητας, όπως η Γάζα και η καταδίκη των δισεκατομμυριούχων, υπερτερεί κατά πολύ των περιβαλλοντικών του ανησυχιών. Μια νέα δημοσκόπηση για το ITV δείχνει ότι το 32% των ψηφοφόρων ηλικίας 18 έως 25 ετών υποστηρίζει τώρα τους Πράσινους, σε σύγκριση με το 25% για τους Εργατικούς, μια εκπληκτική αύξηση 16 μονάδων από τον Μάρτιο.
Και η απειλή στην αριστερά δεν προέρχεται μόνο από τους Πράσινους. Η νίκη του εθνικιστικού Plaid Cymru στις εκλογές του περασμένου μήνα στην εκλογική περιφέρεια Caerphilly της Ουαλίας καταδεικνύει τόσο την αστάθεια του εκλογικού σώματος όσο και την προθυμία του να κοιτάξει πέρα από το παραδοσιακό δίδυμο Εργατικών – Συντηρητικών.
Εάν η κυβέρνηση συνεχίσει να παραπαίει, το πιο πιθανό αποτέλεσμα στις επόμενες εκλογές δεν θα είναι η ενθουσιώδης αποδοχή λαϊκιστών όπως το Reform ή οι Πράσινοι. Αντίθετα, ο πραγματικός κίνδυνος προέρχεται από ένα κόμμα της αριστεράς που θα πάρει αρκετές ψήφους από των Εργατικούς σε μεμονωμένες εκλογικές περιφέρειες, ώστε να επιτρέψει στο κόμμα του Φάρατζ να πάρει το προβάδισμα και να “γλιστρήσει” στο Νο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ. Κανείς στο Εργατικό Κόμμα δεν πρέπει να επιθυμεί κάτι τέτοιο.
