Ώρες πριν την έναρξη της πρώτης φάσης του Γενικού Συστήματος Υγείας, την 31η Μαΐου 2019 το ενδιαφέρον περιστρεφόταν και πάλι, γύρω από την αμφισβήτηση του Συστήματος και κυρίως για το κατά πόσον το λογισμικό θα άντεχε την ταυτόχρονη είσοδο των επαγγελματιών Υγείας κατά την πρώτη επίσημη ημέρα της λειτουργίας του, δηλαδή το πρωί του Σαββάτου 1ης Ιουνίου. Μέχρι την τελευταία στιγμή άλλωστε αλλά και για ένα περίπου μήνα μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ, κάποιοι εξακολουθούσαν να αμφισβητούν την επάρκεια του Συστήματος σε ιατρικό προσωπικό, ενώ έκαναν λόγο ακόμα και για «μισθούς πείνας» οι οποίοι θα εξευτέλιζαν τον ιατρικό κόσμο της Κύπρου.
Για την ιστορία, στις 31 Μαΐου 2019, παραμονή της εφαρμογής του, στο ΓεΣΥ, ήταν εγγεγραμμένοι 510.000 δικαιούχοι, 358 προσωπικοί γιατροί για ενήλικες, 105 παιδίατροι, μόλις 53 ειδικοί γιατροί, 220 φαρμακεία και 29 κλινικά εργαστήρια. Εκείνη τη συγκεκριμένη ημέρα σε εκκρεμότητα βρίσκονταν οι συμβάσεις, άλλων 67 προσωπικών γιατρών για ενήλικες, 17 παιδιάτρων, 500 ειδικών γιατρών (οι πλείστοι εκ των οποίων του δημοσίου), 33 κλινικών εργαστηρίων και 207 ιδιωτικών φαρμακείων.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΠτΔ: Τα έργα στην υγεία που έρχονται και τα δύο χρόνια του ΓεΣΥ
Παρά την αμφισβήτηση, και τον πόλεμο που είχε δεχθεί, το ΓεΣΥ άρχισε. Σχεδόν δύο μήνες μετά, άρχισαν και οι αριθμοί να αλλάζουν σημαντικά.
Στις 22 Ιουλίου, στην ιστοσελίδα του ΓεΣΥ, ήταν εγγεγραμμένοι, συνολικά 1.219 γιατροί, εκ των οποίων, οι 702 ειδικοί, 390 προσωπικοί γιατροί για ενήλικες και 127 παιδίατροι. Από αυτούς, οι 608 ήταν γιατροί του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας και οι 611 ιδιώτες γιατροί. Από τους 702 ειδικούς γιατρούς οι 456 ήταν γιατροί του δημοσίου και οι υπόλοιποι 246 ιδιώτες.
Με μια μικρή παύση τον μήνα Αύγουστο, οι αντιπαραθέσεις για το ΓεΣΥ συνεχίστηκαν τον Σεπτέμβριο του 2019. Κάποιοι, έθεσαν υπό αμφισβήτηση τον θεσμό του προσωπικού γιατρού, πρώτον για τις απολαβές των γιατρών οι οποίες, πλέον χαρακτηρίζονταν ως υπερβολικές και όπως λεγόταν τότε αποτελούσαν «σπατάλη» δημοσίου χρήματος, και δεύτερο για το γεγονός ότι εξακολουθούσε να παρατηρείται «ακαταστασία» στην εξυπηρέτηση των ασθενών αφού στα ιατρεία των προσωπικών γιατρών επικρατούσε συνωστισμός. (Τότε μάλιστα είχαν αρχίσει να γίνονται και οι πρώτες αναφορές σε καταχρήσεις οι οποίες έθεταν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του ΓεΣΥ).
Παρά τις «φωνές», οι γιατροί και οι υπόλοιποι επαγγελματίες υγείας συνέχιζαν να εντάσσονται στο ΓεΣΥ. Αποτέλεσμα σήμερα, παραμονές των δεύτερων «γενεθλίων» του, το Σύστημα, να διαθέτει, 2.585 γιατρούς (την συντριπτική δηλαδή πλειοψηφία των γιατρών της Κύπρου), εκ των οποίων οι 1.821 ειδικοί γιατροί, 569 προσωπικούς γιατροί για ενήλικες και οι 195 παιδίατροι. Το ΓεΣΥ, διαθέτει επίσης, 554 φαρμακεία (σχεδόν το 99% των φαρμακείων που λειτουργούν στην Κύπρο) και 149 κλινικά εργαστήρια.
Η πανδημία έπληξε αναπόφευκτα και το ΓεΣΥ. Οι εισφορές εργοδοτών, εργαζομένων και Κράτους, μειώθηκαν σημαντικά εξαιτίας των μέτρων που εφαρμόζονται από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι και σήμερα. Μάλιστα, τον Μάρτιο του περασμένου χρόνου, οι εισφορές, βάσει του νόμου, έπρεπε να αυξηθούν αφού στο ΓεΣΥ θα εντάσσονταν την 1η Ιουνίου 2020, όλες οι υπόλοιπες υπηρεσίες Υγείας. Αυτό, δεν έγινε εξαιτίας και πάλι της πανδημίας και το Ταμείο του ΓεΣΥ κατέγραφε από τότε μειωμένα έσοδα τα οποία έφθασαν στο τέλος του 2020 τα 240 εκατομμύρια ευρώ.
Η δεύτερη φάση του Συστήματος, άρχισε, κυριολεκτικά όπως όπως την 1η Ιουνίου 2020 με την ένταξη της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης. Για άλλη μια φορά οι τόνοι ανέβηκαν, οι διαφωνίες έδιναν και έπαιρναν, οι διαβουλεύσεις μεταξύ Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, υπουργείου Υγείας και Ιδιωτικών νοσηλευτηρίων μονοπωλούσαν την επικαιρότητα.
Για άλλη μια φορά, η αγωνία χτυπούσε κόκκινο αφού ήταν αμφίβολο το κατά πόσον τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια θα εντάσσονταν στο Σύστημα. Στις 28 Μαΐου 2020, πριν από ένα χρόνο δηλαδή, την ένταξη τους στο ΓεΣΥ, είχαν ανακοινώσει μόλις δύο νοσηλευτήρια της Πάφου, ένα νοσηλευτήριο της Λεμεσού και ένα της Λάρνακας, ενώ από την πρωτεύουσα τα καλά νέα καθυστερούσαν να ακουστούν αφού τα διοικητικά συμβούλια των μεγάλων νοσοκομείων είχαν προγραμματίσει τις γενικές τους συνελεύσεις στην κυριολεξία στο παρά πέντε και το «παζάρι» με τον ΟΑΥ βρισκόταν διαρκώς σε εξέλιξη. Ενδιαφέρον βεβαίως για εισαγωγή των υπηρεσιών τους, είχαν εκδηλώσει κι άλλα μικρότερα νοσηλευτήρια και ιδιωτικές κλινικές. Η δυναμικότητα ωστόσο του Συστήματος, βρισκόταν για άλλη μια φορά υπό αμφισβήτηση. Στις 30 Μαΐου 2020, ο ΟΑΥ βρισκόταν σε εντατικές διαβουλεύσεις με 42 ιδιωτικά νοσηλευτήρια, μικρά αλλά και κάποια μεγάλα.
Ένα χρόνο μετά την ένταξη της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης στο Σύστημα, το ΓεΣΥ, διαθέτει, 54 νοσηλευτήρια, εκ των οποίων, τα 8 μόνο κρατικά και τα υπόλοιπα ιδιωτικά με την πλειοψηφία μάλιστα των μεγάλων ιδιωτικών νοσοκομείων του τόπου να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις 892.134 πλέον εγγεγραμμένους δικαιούχους, που αντιστοιχούν στην συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών.
Η έναρξη των υπηρεσιών ενδονοσοκομειακής περίθαλψης, τον Ιούνιο του 2020, συνέπεσε με τον τεράστιο όγκο χειρουργικών επεμβάσεων που βρίσκονταν σε εκκρεμότητα εξαιτίας των περιορισμών που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια του πρώτου κύματος της πανδημίας. Υπολογιζόταν τότε, ότι σε εκκρεμότητα βρίσκονταν γύρω στις 10.000 χειρουργικές επεμβάσεις.
Με τη συμπλήρωση έξι μηνών από την ένταξη της ενδονοσοκομειακής περίθαλψης στο ΓεΣΥ, τα στοιχεία του ΟΑΥ, αποδείκνυαν του λόγου το αληθές. Από την 1η Ιουνίου μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2020, 8.800 ασθενείς υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις γενικής χειρουργικής, 2.200 ασθενείς υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις ανοικτής καρδίας και καθετηριασμού, 2.000 ασθενείς υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις ορθοπεδικής, 1.400 ασθενείς υποβλήθηκαν σε επεμβάσεις νευροχειρουργικής και 500 ασθενείς υποβλήθηκαν σε προστατεκτομές. Την ίδια περίοδο των πρώτων συνολικά 18 μηνών λειτουργίας του ΓεΣΥ, έγιναν 3.000 γέννες με φυσιολογικό τοκετό ή καισαρική τομή, ενώ 1.600 συνολικά ογκολογικοί ασθενείς έλαβαν υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής περίθαλψης.
Σχεδόν έξι μήνες μετά και συγκεκριμένα μέχρι τις 11 Μαΐου 2021, ο αριθμός των δικαιούχων που έλαβαν υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας μέσω του ΓεΣΥ έφθασε τις 76.873.
Επέκταση των υπηρεσιών του Συστήματος
Το Δεκέμβριο του 2020, οι υπηρεσίες του ΓεΣΥ επεκτάθηκαν ακόμα περισσότερο με την ένταξη των άλλων επαγγελματιών Υγείας (φυσιοθεραπευτών, λογοθεραπευτών, κλινικών ψυχολόγων, κλινικών διαιτολόγων και εργοθεραπευτών), οδοντιάτρων, νοσηλευτών και μαιών. Για άλλη μια φορά οι διαβουλεύσεις μεταξύ των επαγγελματικών ομάδων και του ΟΑΥ, είχαν απασχολήσει την επικαιρότητα ενώ οι διαφωνίες τόσο για τις υπηρεσίες που θα αποζημιώνονταν από το Σύστημα, όσο και για τις αμοιβές των παρόχων, βρίσκονταν στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Έξι μήνες μετά, το ΓεΣΥ διαθέτει, 1077 άλλους Επαγγελματίες Υγείας (φυσιοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, κλινικούς ψυχολόγους, κλινικούς διαιτολόγους και εργοθεραπευτές), 59 νοσηλευτές και μαίες κοινοτικής νοσηλευτικής και 615 οδοντίατρους.
Την ίδια περίοδο στο ΓεΣΥ εντάχθηκαν τα Τμήματα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών των δημόσιων νοσοκομείων καθώς και το ΤΑΕΠ ενός ιδιωτικού νοσηλευτηρίου στη Λεμεσό. Παράλληλα στο Σύστημα εντάχθηκαν και τα ασθενοφόρα του ΟΚΥπΥ.
Υπηρεσίες εκτός ΓεΣΥ
Σε εκκρεμότητα εξακολουθεί να βρίσκεται η ένταξη των υπηρεσιών αποκατάστασης και ανακουφιστικής φροντίδας καθώς και των εξειδικευμένων εργαστηριακών εξετάσεων. Αναλυτικά, εκτός ΓεΣΥ παραμένουν, οι ενδονοσοκομειακές υπηρεσίες του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου, οι υπηρεσίες αποκατάστασης και ανακουφιστικής φροντίδας, οι εξειδικευμένες εργαστηριακές εξετάσεις που προσφέρονται από το ΙΝΓΚ, το Καραϊσκάκειο και το Μακάρειο Νοσοκομείο».
Όσον αφορά τις υπηρεσίες αποκατάστασης και ανακουφιστικής φροντίδας, ο ΟΑΥ, έχει αγοράσει υπηρεσίες από συμβουλευτικό οίκο ο οποίος έχει πρόσφατα υποβάλει την τελική του έκθεση σε σχέση με τον σχεδιασμό των εν λόγω υπηρεσιών.
Σε ό,τι αφορά την ένταξη των εξειδικευμένων εργαστηριακών εξετάσεων που σήμερα προσφέρονται από το ΙΝΓΚ, το Καραϊσκάκειο και το Μακάρειο Νοσοκομείο, η καθυστέρηση φαίνεται να έγκειται στο γεγονός ότι η συμμετοχή στο ΓεΣΥ και ιδιωτικών εργαστηρίων που θα μπορούσαν να παρέχουν τις εν λόγω υπηρεσίες ενέχει σοβαρούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα τους. Σχετικό νομοσχέδιο που ετοιμάστηκε από το υπουργείο Υγείας για τη νομοθετική κάλυψη αυτών των εξετάσεων, εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής.
Από 1/6/2019 έως 11 Μαΐου 2021
> 892.134 δικαιούχοι εγγράφηκαν στο ΓεΣΥ και σε κατάλογο Προσωπικού Ιατρού.
> 801.107 δικαιούχοι επισκέφθηκαν Προσωπικούς Ιατρούς.
> 631.631 δικαιούχοι επισκέφθηκαν Ειδικούς Ιατρούς.
> 390.944 δικαιούχοι επισκέφθηκαν Ειδικούς Ιατρούς για διαγνωστικές εξετάσεις.
> 655.868 δικαιούχοι πήραν φάρμακα μέσω του ΓεΣΥ.
> 578.249 δικαιούχοι έκαναν εργαστηριακές εξετάσεις.
> 76.873 δικαιούχοι έλαβαν υπηρεσίες ενδονοσοκομειακής φροντίδας.
