Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να έχει συνέπειες για την κυπριακή οικονομία, οι οποίες ακόμη δεν μπορούν να προβλεφθούν, αλλά κυρίαρχο στοιχείο ανησυχίας, προς το παρόν, είναι η άνοδος του πληθωρισμού, η αβεβαιότητα κυρίως για τον τουρισμό και η αύξηση της τιμής των καυσίμων, που θα επηρεάσει εισοδήματα νοικοκυριών και κόστος λειτουργίας επιχειρήσεων.
Ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, μιλώντας προχθές σε βραδινή εκπομπή του κρατικού καναλιού, σημείωσε ότι οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί δεν επηρεάζουν άμεσα την Κύπρο και εμφανίσθηκε καθησυχαστικός. Αυτό για το οποίο εξέφρασε ανησυχία ο υπουργός, είναι, όπως είπε, ότι σε περίοδο πληθωρισμού οι αναταραχές μπορούν να οδηγήσουν σε περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις. Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο για αυξήσεις τιμών, σημείωσε ότι θα πρέπει να τις αναμένουμε στον τομέα των καυσίμων και ιδιαίτερα του πετρελαίου, όπου υπάρχει εξάρτηση της Κύπρου, καθώς και στα σιτηρά. Η αύξηση της τιμής των σιτηρών θα επηρεάσει την τιμή του ψωμιού, ζυμαρικών, αλεύρι και όλα τα παράγωγα.
Για τους περιορισμούς στις θεωρήσεις βίζας και το ενδεχόμενο να επηρεαστεί ο τουρισμός, ο υπουργός σημείωσε πως το μέτρο δεν αγγίζει τον ευρύτερο πληθυσμό και παρέπεμψε στο παράδειγμα της Κριμαίας, λέγοντας ότι υπήρξε τότε μια μείωση στη ροή τουριστών 10%-15%. Υπέδειξε ωστόσο, ότι είναι ακόμα νωρίς για την νέα τουριστική περίοδο, εκτιμώντας ότι ενδεχομένως ο τουρισμός να μην πληγεί.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Έρχονται επιπτώσεις στην οικονομία λόγω Ουκρανίας
Stop σε ρωσικές πτήσεις
Μετά από τις καθησυχαστικές εκτιμήσεις του υπουργού για τον τουρισμό προέκυψαν νέα ανησυχητικά δεδομένα, αν και η τουριστική περίοδος ακόμη δεν έχει ανοίξει και μπορεί η ένταση το επόμενο διάστημα να αποκλιμακωθεί. Ευρωπαϊκές χώρες αποφάσισαν χθες να κλείσουν τον εναέριο χώρο στα ρωσικά αεροσκάφη τα οποία αντιμετωπίζουν μια τεράστια ζώνη απαγόρευσης υπερπτήσεων στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι στην παρούσα φάση, μπήκε απαγορευτικό για πτήσεις από τη Ρωσία, μια κίνηση που αν συνεχιστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα θα επηρεάσει την κάθοδο Ρώσων τουριστών στο νησί. Η Γαλλία ανακοίνωσε ότι θα ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών κρατών και θα κλείσει τον εναέριο χώρο της για τα ρωσικά αεροσκάφη. Η Δανία ανακοίνωσε επίσης το κλείσιμο του εναέριου χώρου της στα ρωσικά αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικών τζετ, το ίδιο κάνει και η Ολλανδία. Η Ισλανδία αποφάσισε να κλείσει τον εναέριο χώρο της στα ρωσικά αεροσκάφη και στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η κυβέρνηση του Λουξεμβούργου. Αρκετές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κάνει παρόμοιες ανακοινώσεις, ενώ αεροπλάνα ρωσικής ιδιοκτησίας δεν μπορούν πλέον να εισέλθουν στον εναέριο χώρο του Ηνωμένου Βασιλείου. Η Εσθονία, η Λετονία, η Σλοβενία και η Ρουμανία δήλωσαν, επίσης, ότι απαγορεύουν ορισμένες πτήσεις από τη Ρωσία. Η Lufthansa ανακοίνωσε ότι δεν θα πετά πλέον προς τη Ρωσία και δεν θα χρησιμοποιεί τον εναέριο χώρο της.
Κορυφαίος εταίρος στις ΑΞΕ η Ρωσία
Ανάμεσα στις επιλογές κυρώσεων που έχει προτείνει η ΕΕ είναι και το κλείσιμο του Swift, του παγκόσμιου συστήματος διαπεραίωσης τραπεζικών συναλλαγών, για τις ρωσικές τράπεζες. Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ανακοίνωσή της ανέφερε ότι θα προτείνει όπως αριθμός ρωσικών τραπεζών αποκλειστούν από το Swift κάτι που όπως είπε θα τις αποσυνδέσει από το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, πλήττοντας την ικανότητά τους να λειτουργούν παγκοσμίως και μπλοκάροντας τις ρωσικές εξαγωγές και εισαγωγές. Πρόσθεσε πως θα παραλύσουν τα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, παγώνοντας τις συναλλαγές της, καθιστώντας αδύνατη την ρευστοποίησή του ενεργητικού της. Μάλιστα ο υπουργός Οικονομικών σε ανάρτησή του στο Twitter ανέφερε ότι η Κύπρος δεν έχει αντιταχθεί σε οποιεσδήποτε κυρώσεις της ΕΕ προς τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της αποκοπής της χώρας από το σύστημα διεθνών πληρωμών SWIFT. Στο βαθμό, όμως, που οι επιπτώσεις στην οικονομία μπορούν να προβλεφθούν, αυτές θα είναι κυρίως:
Η επιλογή των Ευρωπαίων, αριθμός ρωσικών τραπεζών, να αποκλειστούν από το Swift μπορεί να επηρεάσει άμεσα την κυπριακή οικονομία κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών. Είναι γνωστό ότι στην Κύπρο ένας μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων παρέχει υπηρεσίες σε εταιρείες ρωσικών συμφερόντων, οι οποίες κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς αντικείμενο εργασιών αν δεν μπορούν να εκτελεστούν εμβάσματα. Με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας για τις άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ), το απόθεμα των εισερχόμενων ΑΞΕ, δηλαδή το χρήμα που εισήλθε στη χώρα, έφτασε σε 388,81 δισ. ευρώ το 2020, από τα οποία τα €101,96 δισ. ευρώ προέρχονται από τη Ρωσία. Παράλληλα, το απόθεμα των εξερχόμενων ΑΞΕ έφθασε τα 399,31 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 134,42 δισ. ευρώ κατευθύνθηκαν προς τη Ρωσία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης «παρόλο που ο αριθμός των χωρών-εταίρων, τόσο για τις εισερχόμενες ΑΞΕ, όσον και για τις εξερχόμενες είναι μεγάλος, υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σε μικρό αριθμό χωρών. Πιο συγκεκριμένα, οι δέκα πρώτες χώρες του εισερχόμενου και εξερχόμενου αποθέματος ΑΞΕ αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 84% του συνόλου των κατανεμημένων αποθεμάτων, με τη Ρωσία να είναι ο κορυφαίος εταίρος».
Τι είναι οι άμεσες ξένες επενδύσεις
Οι ΑΞΕ είναι μια κατηγορία επενδύσεων που αντικατοπτρίζει τον στόχο της εγκαθίδρυσης ενός μόνιμου συμφέροντος από μια επιχείρηση κάτοικο σε μια οικονομία (άμεσος επενδυτής), σε μια επιχείρηση (επιχείρηση άμεσων επενδύσεων) που είναι κάτοικος μιας οικονομίας διαφορετικής από εκείνη του άμεσου επενδυτή. Το διαρκές συμφέρον συνεπάγεται την ύπαρξη μίας μακροπρόθεσμης σχέσης μεταξύ του άμεσου επενδυτή και της επιχείρησης άμεσων επενδύσεων και σημαντικό βαθμό επιρροής στη διαχείριση της επιχείρησης. Η άμεση ή έμμεση κατοχή ποσοστού 10% ή περισσότερου των δικαιωμάτων ψήφου μιας επιχείρησης που κατοικεί σε μια οικονομία από επενδυτή που κατοικεί σε άλλη οικονομία αποδεικνύει μια τέτοια σχέση. Εξαίρεση από τον πιο πάνω κανόνα αποτελούν οι εκδόσεις και η κατοχή μετοχών επενδυτικών κεφαλαίων που θεωρούνται επενδύσεις χαρτοφυλακίου, ανεξαρτήτως ποσοστού συμμετοχής.
Επανεξετάζει συνεχώς τις εξελίξεις η Κνετρική
Η Κεντρική Τράπεζα σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις στην Ουκρανία και τις τυχόν επιπτώσεις από τα όσα συμβαίνουν αλλά και από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί ή πρόκειται να επιβληθούν. Η ΚΤΚ και η ΕΚΤ έχουν έγκαιρα και προληπτικά προβεί στη λήψη σειράς μέτρων έτσι ώστε οποιοσδήποτε αντίκτυπος, συμπεριλαμβανόμενης της έκτασης της έκθεσης των τραπεζών στη Ρωσία, να είναι περιορισμένος. Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα «αξίζει να σημειωθεί ότι χάρη στις προσπάθειες των τελευταίων ετών ο κυπριακός τραπεζικός τομέας διαθέτει πλέον επαυξημένη ικανότητα να απορροφήσει τυχόν κραδασμούς. Τα επίπεδα κεφαλαιακής επάρκειας, όπως αυτά αξιολογούνται μέσω του δείκτη κοινών μετοχών κατηγορίας 1, ανέρχονταν τον Σεπτέμβριο του 2021 στο 17,2%, ποσοστό σαφώς υψηλότερο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο του 15,7%, ισχυροποιώντας την ικανότητα του εγχώριου τραπεζικού τομέα να απορροφήσει μη αναμενόμενες ζημιές και να συνεχίσει την παροχή χρηματοδότησης στην πραγματική οικονομία. Επίσης, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας συγκαταλέγεται πλέον στους πιο εύρωστους στον ευρωπαϊκό χώρο όσο αφορά τα επίπεδα ρευστότητας με τον δείκτη κάλυψης να ανέρχεται τον Ιανουάριο 2022 στο 345%, επίπεδο που είναι σχεδόν διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου (174%) και υπερτριπλάσιο της ελάχιστης εποπτικής απαίτησης που ανέρχεται στο 100%». Λόγω των ραγδαίων εξελίξεων «η ανάλυση του πιθανού αντίκτυπου και των πιθανών κινδύνων (κίνδυνοι κυβερνοασφάλειας, εξασθένηση οικονομικού περιβάλλοντος, επηρεασμός των τιμών ενέργειας κλπ) είναι συνεχής, ώστε τα όποια μέτρα να επανεξετάζονται», αναφέρει η Κεντρική.
