Του Πανίκου Χαραλάμπους*

Τις τελευταίες μέρες Κυβέρνηση και αντιπολίτευση βρίσκονται σε μετωπική σύγκρουση εξαιτίας της έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων, μέσω του οποίου παραχωρήθηκαν κυπριακά διαβατήρια και κατ’ επέκταση ευρωπαϊκά, σε ύποπτα πρόσωπα, ακόμα και σε διεθνώς καταζητούμενα.

Ο καυγάς όμως στην Κύπρο επικεντρώθηκε στο θέμα του μειωμένου ΦΠΑ 5%, καθώς επωφελήθηκαν και οι λεγόμενοι επενδυτές, καθότι ο νόμος δε διαχώριζε τα ακίνητα με βάση την αξία τους ή την οικονομική κατάσταση του αγοραστή ή την χώρα καταγωγής του αγοραστή. Σημειώστε ότι η τροποποίηση του νόμου το 2016 έγινε ύστερα από πρόταση νόμου που ψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από τη Βουλή, με μόνη εξαίρεση τους Οικολόγους.

Σήμερα η Κυβέρνηση επικαλείται αυτή την πτυχή του σκανδάλου, διότι περί σκανδάλου πρόκειται, για να πείσει ότι η ίδια δε φέρει καμιά ευθύνη και ότι απλώς εφάρμοσε ένα νόμο που εισήχθηκε από τη Βουλή χωρίς καμία δική της ανάμειξη.

Ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης σε γραπτή δήλωσή του στις 26 Αυγούστου σημείωνε κατά γράμμα -και με κεφαλαία κάποιες λέξεις- τα εξής:

«Το 2016, και ενώ το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ) βρισκόταν σε πλήρη εφαρμογή, με πολύ γνωστούς τους οικονομικούς όρους λειτουργίας του, η Βουλή των Αντιπροσώπων, με δική της πρόταση νόμου, η οποία ισχύει μέχρι σήμερα, επικαλούμενη την Ευρωπαϊκή Οδηγία η οποία επιτρέπει μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ για απόκτηση κατοικίας για «κοινωνικούς σκοπούς» και χωρίς καμία κυβερνητική πρωτοβουλία, αποφάσισε την επιβολή μειωμένου συντελεστή από 19% στο 5% στα πρώτα 200 τ.μ. κατοικίας η οποία χρησιμοποιείται ως μόνιμη κατοικία και χώρος διαμονής στη Δημοκρατία. Η Πρόταση Νόμου ψηφίστηκε ΟΜΟΦΩΝΑ (εκτός από τους Οικολόγους) χωρίς καμία αναφορά ή ακόμη σκέψη για εξαίρεση στο ΚΕΠ.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ: 

Η εν λόγω νομοθεσία καθιστούσε δικαιούχους ΟΛΟΥΣ όσοι δήλωναν την κατοικία ως κύρια και μόνιμη διαμονή στη Δημοκρατία ΧΩΡΙΣ ΚΑΜΙΑ ΕΞΑΙΡΕΣΗ. Ανεξαρτήτως κοινωνικοοικονομικών δεδομένων, εισοδήματος, μεγέθους ή αξίας κατοικίας, ή αν η αγορά γινόταν στο πλαίσιο του ΚΕΠ».

Λίγο αργότερα, την ίδια μέρα, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Μάριος Πελεκάνος, σχολιάζοντας ξανά την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, πρόσθετε: «Γιατί αποδίδει στην Κυβέρνηση την ευθύνη απώλειας εσόδων από την εφαρμογή της νομοθεσίας για τον ΦΠΑ στις κατοικίες όταν είναι η Βουλή που θέσπισε τη συγκεκριμένη πρόταση νόμου και την ψήφισε σχεδόν ομόφωνα;».

 – Η Κυβέρνηση στην όλη προσπάθειά της να απαντήσει στην Ελεγκτική Υπηρεσία χρησιμοποιεί άλλα τρία επιχειρήματα:

Πρώτον, ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία στην έκθεσή της ερευνά την περίοδο μετά το 2013, δηλαδή από τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη και μετά και διερωτάται γιατί, δεύτερον προσπαθεί να προσωποποιήσει τα πράγματα, υποστηρίζοντας ότι οφείλονται σε εμμονές του Γενικού Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη κατά της κυβέρνησης και τρίτον, ότι σκόπιμα επέλεξε η Ελεγκτική Υπηρεσία να δημοσιοποιήσει την έκθεσή της λίγους μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές.

Δεν έχω σκοπό να γίνω μέρος της αντιπαράθεσης και να επαναλάβω τι λέει η μια πλευρά και τι η άλλη, θέλω όμως να υποδείξω κάποια πράγματα, διότι οι πολιτικοί μας νομίζουν ότι έχουν να κάνουν με βλάκες και πως ό,τι μας λένε το παίρνουμε τοις μετρητής και το υιοθετούμε ασυλλόγιστα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Κατέστρεψαν το μέτρο

● Κατ’ αρχάς, είναι ξεκάθαρο ότι με τον τρόπο που εξελίχθηκε η νομοθεσία και το εύρος με το οποίο απαλλάσσονταν οι αγοραστές ακινήτων από ΦΠΑ 19%, είχε μετατρέψει το μέτρο από κοινωνικό σε οικονομικό και της αρπαχτής. Αυτό ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Ένωση να επέμβει, με αποτέλεσμα το μέτρο να πρέπει να διαφοροποιηθεί και να συρρικνωθεί. Χαμένοι σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι οι πολίτες με χαμηλά και χαμηλομεσαία εισοδήματα, που ήδη δυσκολεύονται αφάνταστα να αποκτήσουν ιδιόκτητη στέγη. Και για τούτο υπεύθυνοι είναι η Κυβέρνηση και όλα τα κόμματα (με εξαίρεση τους Οικολόγους).

● Κατά δεύτερο, είναι επίσης ξεκάθαρο πως όταν τα κόμματα άλλαζαν τη νομοθεσία και η Κυβέρνηση συμφωνούσε με την αλλαγή σιωπηλά, διότι εξυπηρετούσε και την ίδια, ήθελαν να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένους σκοπούς και στόχους και συγκεκριμένα πρόσωπα που άμεσα ή έμμεσα εμπλέκονταν στην αγορά ακινήτων -κυρίως πολυτελών- και να προωθήσουν περαιτέρω το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων. Γινόταν ένα πάντρεμα λογικών και προς το δημόσιο συμφέρον επιδιώξεων, με εξυπηρέτηση ημετέρων και συμφερόντων.

Γιατί δεν έστειλαν το νόμο στο Ανώτατο!

● Κατά τρίτον, η Κυβέρνηση μάς λέει και μας ξαναλέει ότι είναι αμέτοχη σε αυτό που έγινε, καθότι ο νόμος του 2016 ετοιμάστηκε αποκλειστικά από τη Βουλή. Και καλά κύριε Υπουργέ των Οικονομικών και κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας, γιατί δεν αναπέμφθηκε ο νόμος πίσω στη Βουλή ή δεν έγινε απ’ ευθείας αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο; Ο νόμος αποστερούσε από το κράτος έσοδα κι αυτό ίσως είναι αντισυνταγματικό (σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία χάθηκαν €204,3 εκατ.). Επομένως, η Κυβέρνηση ας μην βγάζει την ουρά της έξω. Έκλεισε τότε τα μάτια σε ένα νόμο προφανώς αντισυνταγματικό, διότι εξυπηρετούσε και την ίδια! Όλα τα υπόλοιπα είναι εκ του πονηρού! Επίσης, θα ήθελα να ρωτήσω τους κυβερνώντες γιατί δεν κατέθεσαν στη Βουλή τροποποίηση του νόμου…

● Τέταρτον, πότε θα πάψει η Κυβέρνηση (κυβερνήσεις) Αναστασιάδη – ΔΗΣΥ να επικαλείται την διακυβέρνηση Χριστόφια; Είναι δυνατόν να ξεχνούν ότι κυβερνούν δέκα χρόνια παρά κάτι μήνες ή μήπως μας θεωρούν, μεταξύ άλλων, πανηλίθιους!

Στη δίνη και το Τμήμα Φορολογίας

Στην όλη δημόσια αντιπαράθεση βρέθηκε και το Τμήμα Φορολογίας, το οποίο το 2012 είχε εκδώσει «Ερμηνευτική Εγκύκλιο» (αρ. 167) με την οποία ενημέρωνε ότι με μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ 5% «δεν καλύπτονται από τον Νόμο πρόσωπα που αγοράζουν ή ανεγείρουν κατοικία στη Δημοκρατία για επένδυση ή για σκοπούς μίσθωσης σε άλλα πρόσωπα ή για άσκηση οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας». Το Τμήμα κατηγορείται ότι δεν εφάρμοσε την εγκύκλιό του. Σημειώστε ότι το Τμήμα έχει εκδώσει για το πιο πάνω θέμα ακόμα τρεις εγκυκλίους, με αριθμό 168, 210 και 212.   

Ο Υπουργός Οικονομικών στην γραπτή δήλωσή του υποστηρίζει ότι ο μειωμένος ΦΠΑ παραχωρήθηκε σε επενδυτές με βάση το νόμο του 2016 και σε όσους είχαν δηλώσει ότι η κατοικία θα χρησιμοποιούταν «ως κύριος και μόνιμος χώρος διαμονής στη Δημοκρατία». Το Τμήμα Φορολογίας, προσθέτει ο Υπουργός, αφού αποπερατωθεί η κατοικία και εγκατασταθεί ο αιτητής, διεξάγει έλεγχο και αν διαπιστωθεί το αντίθετο, «τότε όπως και για κάθε άλλο αιτητή, γίνεται ανάκτηση του ΦΠΑ».

Ο Υπουργός μάς ενημερώνει επίσης ότι το υπουργείο έχει ζητήσει και λάβει από τον Αύγουστο του 2021 ένα σημαντικό αριθμό αιτήσεων που έχουν επωφεληθεί μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ και έχει διαβιβάσει τα στοιχεία στο Τμήμα Φορολογίας για μετέλεγχο. Μας διαβεβαιώνει μάλιστα πως όπου διαπιστώνεται ότι ο αιτητής δεν είναι δικαιούχος, ανακτάται το ποσό του ΦΠΑ και η υπόθεση διαβιβάζεται στο Υπουργείο Εσωτερικών για τις δικές του ενέργειες. Ίδωμεν…

Υπάρχει Κυπριακό λόγω ιδιοκατοίκησης

Το θέμα με τον μειωμένο ΦΠΑ στην πρώτη κατοικία είναι ένα άλλο παράδειγμα όπου η εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων έχει πλήξει  ένα κοινωνικό μέτρο και έχει αφαιρέσει από το κυπριακό κράτος επιχειρήματα να το διατηρήσει με τρόπο που να εξυπηρετεί όσο το δυνατό περισσότερους πολίτες. Όχι βέβαια αυτούς με τις επαύλεις του μισού και πλέον εκατ. ευρώ, αλλά τους υπόλοιπους που θέλουν να στεγάσουν τα όνειρά τους σε μια ιδιόκτητη κατοικία μικρού και μεσαίου εμβαδού και αξίας.

Η ιδιοκατοίκηση στην Κύπρο είναι στο DNA μας, ταιριάζει στις κοινωνικές και οικογενειακές μας συνθήκες και στο κλίμα του τόπου μας. Και αυτό ήταν κάτι που μπορούσε να προβάλει στην Ευρώπη η χώρας μας και να πετύχει μόνιμες εξαιρέσεις. Η εξυπηρέτηση, όμως, ιδιωτικών συμφερόντων έχει καταστρέψει ακόμα ένα κοινωνικό μέτρο και έχει θέσει ξανά τη χώρα μας στο στόχαστρο των Βρυξελλών. Και θέλω να υπενθυμίσω στους πολιτικούς και τους πολιτικάντηδές μας πώς, εάν ακόμα υπάρχει κυπριακό πρόβλημα και απαιτούμε μια υποφερτή λύση, είναι γιατί υπήρχε στα κατεχόμενα αυξημένη ιδιοκατοίκηση και σημαντική διασπορά στην ιδιοκτησία της γης. Αν έλειπαν αυτά, το κυπριακό πρόβλημα θα ήταν ήδη ντε φάκτο λυμένο…

* Δημοσιογράφος

([email protected])