Με πλήρη αποτύπωση της δομής, των αρμοδιοτήτων και των κυρώσεων σε περιπτώσεις παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας, παρουσιάστηκε το έργο της Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων σε ημερίδα που πραγματοποίησε σε συνεργασία με τον ΣΕΛΚ, ο Αντής Αποστόλου προϊστάμενος της Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων, Διευθυντής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων και Έφορος Συντεχνιών.
Η Υπηρεσία Επιθεωρήσεων (Υ.Επ.) συστάθηκε με νόμο του 2020, με στόχο την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη εποπτεία της εφαρμογής εργατικής νομοθεσίας, περιλαμβανομένων των κανόνων για την αδήλωτη εργασία και τις ασφαλιστέες αποδοχές.
Στελέχωση και καθήκοντα
Η Υπηρεσία αποτελείται από Επιθεωρητές, Βοηθούς Επιθεωρητές και τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργού Εργασίας. Ο Προϊστάμενος έχει την ευθύνη για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό, τον συντονισμό και την αξιολόγηση των επιθεωρήσεων, καθώς και την ετήσια υποβολή προγράμματος και έκθεσης έργου. Οι Επιθεωρητές πραγματοποιούν ελέγχους σε ιδιωτικούς και δημόσιους χώρους εργασίας, διερευνούν καταγγελίες και εκπαιδεύουν εργοδότες και εργαζομένους.
Πρόσβαση και εξουσίες επιθεωρητών
Οι Επιθεωρητές έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε χώρους εργασίας, ζήτησης εγγράφων και συνεργασίας με άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Υποχρεούνται στη συμπλήρωση δελτίου ελέγχου και στη σύνταξη αναφοράς. Ο Βοηθός Επιθεωρητής διαθέτει ίδιες εξουσίες όταν συνοδεύει τον Επιθεωρητή.
Αδήλωτη εργασία και διοικητικές κυρώσεις
Ο νόμος προβλέπει αυστηρές ποινές για αδήλωτη εργασία και ανακριβείς δηλώσεις αποδοχών. Το διοικητικό πρόστιμο για εργοδότες φτάνει τα €500 ανά εργαζόμενο και αυξάνεται σε περίπτωση υποτροπής. Το συνολικό πρόστιμο μπορεί να ανέλθει σε €5.000 ή και €10.000 σε περίπτωση επανάληψης της παράβασης. Για αυτοτελώς εργαζόμενους, επιβάλλεται πρόστιμο €200 ανά μήνα απασχόλησης.
Διαδικασία επιβολής και ένσταση
Η διαδικασία ξεκινά με την επίδοση ειδοποίησης διαπίστωσης παράβασης, με τον εργοδότη να έχει περιθώριο πέντε ημερών για υποβολή παραστάσεων. Η πράξη επιβολής προστίμου εκτελείται εντός 30 ημερών. Σε περίπτωση έγκαιρης πληρωμής, προβλέπεται έκπτωση 30%, ενώ για καθυστέρηση επιβάλλεται επιπλέον χρέωση €50 ημερησίως.
Μητρώα και υποχρεώσεις εργοδοτών
Οι εργοδότες υποχρεούνται να τηρούν μητρώο προσλήψεων και να υποβάλλουν αιτήσεις εγγραφής μισθωτών εγκαίρως στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο μισθωτός τεκμαίρεται ότι απασχολείτο επί έξι μήνες με μιάμιση φορά τις βασικές αποδοχές, εκτός αν ο εργοδότης αποδείξει το αντίθετο.
Ποινικές διαστάσεις και προστασία επιθεωρητών
Η παρεμπόδιση έργου επιθεωρητή συνιστά αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή πρόστιμο έως €5.500. Οι Επιθεωρητές προστατεύονται από ποινικές διώξεις για ενέργειες που εκτελέστηκαν καλόπιστα κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.
Στατιστικά 2024 και αποτελεσματικότητα
Το 2024 πραγματοποιήθηκαν 7.858 επιθεωρήσεις, στις οποίες διαπιστώθηκαν 970 περιπτώσεις αδήλωτης εργασίας σε σύνολο 18.526 εργοδοτουμένων. Το ύψος των προστίμων ανήλθε σε €1.578.100 για την αδήλωτη εργασία και €198.750 για λοιπές παραβάσεις. Το ποσοστό αδήλωτων εργαζομένων κυμάνθηκε στο 5,24%.
Συνεργασία και θεσμικός διάλογος
Τέλος, έχει συσταθεί Τεχνική Επιτροπή με εκπροσώπους ΠΕΟ, ΣΕΚ, ΔΕΟΚ, ΟΕΒ και ΚΕΒΕ, με συμβουλευτικό ρόλο για την καλύτερη εφαρμογή των νόμων.
