Στην Κύπρο, τα… παιδιά σπανίως μαγειρεύουν πριν πεινάσουν και αυτό επιβεβαιώνεται ξανά αυτό το καλοκαίρι, με τους αρμόδιους για τη διασφάλιση επάρκειας ηλεκτρισμού σε περίοδο μεγάλης ζήτησης και περιορισμένης παραγωγής να τρέχουν να προλάβουν κυριολεκτικά την υστάτη αποκοπές ηλεκτρισμού από χιλιάδες νοικοκυριά, λόγω ελλείμματος στην παραγωγή.

Ήδη, η Ρυθμιστική Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΡΑΕΚ), η καθ’ ύλην αρμόδια αρχή για την επάρκεια, έχει με καθυστέρηση κηρύξει συναγερμό, καθώς όλα τα στοιχεία και οι προβλέψεις δείχνουν πως η κάλυψη της ζήτησης (και) αυτό το καλοκαίρι είναι μεν δυνατό να επιτευχθεί «οριακά» (αλλά χωρίς την αναγκαία εφεδρεία που προβλέπουν νόμοι και κανονισμοί), πλην όμως δεν θα αποφύγουμε τις αποσυνδέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων από το δίκτυο αν στη λειψή μας παραγωγή σε ώρες χωρίς ηλιοφάνεια προστεθούν και κάποιες σοβαρές βλάβες. Κάτι καθόλου απίθανο.

Προκειμένου να δημιουργηθεί, έστω και την υστάτη, μία ικανοποιητική κρύα εφεδρεία ηλεκτρικής ενέργειας στη διάθεση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) και της ΑΗΚ, η ΡΑΕΚ κάλεσε επειγόντως τον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΑΗΚ) να βγάλει έξω συνεργεία τεχνικών, για να καταγράψουν ιδιωτικές γεννήτριες που θα μπορούσαν να τεθούν στη διάθεση του Διαχειριστή Μεταφοράς, για να καλύψουν έκτακτες ανάγκες κατανάλωσης ηλεκτρισμού. Κάτι ανάλογο είχε γίνει με επιτυχία και το 2011, μετά την τραγωδία στο Μαρί.

Τέτοιες ανάγκες είναι πιθανό να παρουσιαστούν μετά τις 6 το απόγευμα τις επόμενες μέρες και εβδομάδες, καθώς αναμένεται σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας και κατ’ επέκταση της ζήτησης ρεύματος, σε ώρες που τα φωτοβολταϊκά πάρκα και τα οικιακά φωτοβολταϊκά δεν θα συμμετέχουν, ελλείψει αποθήκευσης, στην κάλυψη των αναγκών. Αυτό το φαινόμενο παρουσιάστηκε και στο περσινό καλοκαίρι, χωρίς όμως να οδηγήσει σε σημαντικά εμπόδια στην απρόσκοπτη ηλεκτροδότηση. Παρουσιάστηκε όμως και τον περασμένο Ιανουάριο και Φεβρουάριο, όταν μεταξύ 6 και 7 το απόγευμα η μεγάλη ζήτηση καλυπτόταν κυριολεκτικά στην τρίχα και μόνο από τύχη -και πολύ ρίσκο για σοβαρές περιπέτειες- αποφύγαμε τα χειρότερα.

Υπάρχουν διαθέσιμες γεννήτριες

Η πληροφόρηση του Φιλελευθέρου αναφέρει πως τα συνεργεία της ΑΗΚ ολοκλήρωσαν με επιτυχία τον πρώτο κύκλο διερεύνησης της διαθέσιμης κρύας εφεδρείας από ιδιωτικές γεννήτριες.
Έχουν καταγραφεί δεκάδες γεννήτριες σε μεγάλες επιχειρήσεις, πολυκαταστήματα (mall), ξενοδοχεία, νοσοκομεία και αεροδρόμια, δυνητικής ισχύος μεταξύ ενός και 1.5 μεγαβάτ έκαστη, τις οποίες οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές τους είναι πρόθυμοι να τις διαθέσουν για έκτακτη χρήση όταν τους ζητηθεί από τη ΡΑΕΚ ή την ΑΗΚ. Αρχικά η ΡΑΕΚ είχε ζητήσει την εθελοντική «επιστράτευση» ιδιωτικών γεννητριών συνολικής ισχύος τουλάχιστο 40 μεγαβάτ, καθώς εκτιμάται αρμοδίως ότι η «τρύπα» στην παραγωγή, σε σχέση με την αναμενόμενη ζήτηση τα απογεύματα του καλοκαιριού θα είναι περίπου 30 μεγαβάτ, σε περιπτώσεις βλαβών.

Πληροφορούμαστε ότι οι γεννήτριες που κρίνονται διαθέσιμες από την ΑΗΚ έχουν συνολική ισχύ πάνω από 40 μεγαβάτ.

Αυτό που μένει να γίνει επειγόντως τα επόμενα 24ωρα είναι να οργανωθεί η διαδικασία αξιοποίησης αυτών των γεννητριών σε περίπτωση ανάγκης, να υπογραφούν συμβόλαια που θα δεσμεύουν τις δύο πλευρές και, βέβαια, να συμφωνηθεί ο τρόπος και το ύψος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών των γεννητριών και εν τέλει το κόστος του… τελευταίου καταφυγίου παραγωγής.

Οι επαφές μεταξύ ΡΑΕΚ και ΑΗΚ γίνονται πλέον σε σχεδόν καθημερινή βάση, καθώς έχουν επιτέλους διαπιστώσει όλοι πως δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο.
Η Μετεωρολογική Υπηρεσία προβλέπει ότι πλησιάζουν τα πρώτα 40άρια στη θερμοκρασία και ήδη οι καιρικές συνθήκες τις τελευταίες μέρες οδήγησαν τους καταναλωτές στη χρήση κλιματιστικών. Η κατανάλωση έχει ήδη πιάσει ή ξεπεράσει (νωρίς τα βράδια) σε σχεδόν καθημερινή βάση τα 700 μεγαβάτ, την ώρα που κάποιες μονάδες της ΑΗΚ περνούν από συντήρηση, για να αντέξουν τις δοκιμασίες του Ιουλίου και του Αυγούστου. Λόγω των συντηρήσεων, αυτές τις μέρες η μέγιστη διαθέσιμη παραγωγή ηλεκτρισμού από την ΑΗΚ έχει μειωθεί στα 920-930 μεγαβάτ.

Προειδοποιήθηκαν

Σημειωτέον ότι από το 2023 και το 2024 τεχνοκράτες του τομέα της ενέργειας προειδοποιούσαν ότι ήταν ορατός ο κίνδυνος αδυναμίας κάλυψης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το καλοκαίρι του 2024, του 2025 και ακόμα χειρότερα του 2026, αν δεν ολοκληρωνόταν η διαδικασία εισαγωγής φυσικού αερίου. Η έλλειψη φυσικού αερίου κρατά ανενεργή την -ολοκαίνουρια- 6η μονάδα της ΑΗΚ στο Βασιλικό, ισχύος 160 μεγαβάτ, που στοίχισε περίπου 200 εκατ. ευρώ, η ανάκτηση των οποίων δεν έχει αρχίσει ακόμη από την ΑΗΚ, επειδή ακριβώς δεν τέθηκε σε λειτουργία.

Δεν μπορούν δε να αξιοποιηθούν, ακόμα και αν ολοκληρωθεί τάχιστα η εγκατάστασή τους, οι μονάδες της ιδιωτικής PEC στο Βασιλικό (260 μεγαβάτ). Ακόμα όμως και αν οι μονάδες αυτές μπορέσουν σύντομα να λειτουργήσουν με την έλευση φυσικού αερίου, τα προβλήματα επαρκούς παραγωγής δεν θα εκλείψουν το 2026 ή 2027, καθώς για να μπορέσουν οι μονάδες της ΑΗΚ και της PEC στο Βασιλικό να αξιοποιήσουν το φυσικό αέριο θα πρέπει να περάσουν από πολύμηνα δοκιμαστικά, στη διάρκεια των οποίων θα πρέπει να αδρανοποιηθούν…

Οι ελπίδες ότι θα μπορούσαν να συνδράμουν στην αύξηση της παραγωγής οι νέες γεννήτριες της ΑΗΚ στη Δεκέλεια (περίπου 80 μεγαβάτ) έχουν διαψευστεί, καθώς είναι αδύνατο να είναι διαθέσιμες το επόμενο καλοκαίρι, ακόμα και αν κατακυρωθούν αύριο οι προσφορές. Ίσως το καλοκαίρι του 2027.