Σημαντική είναι η σημερινή μέρα για την αγορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο, αφού στη διάρκεια της θα λειτουργήσει για πρώτη φορά στην Κυπριακή Δημοκρατία χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας και κατά κύριο λόγο η προημερήσια αγορά ενέργειας, στο πλαίσιο της οποίας θα γίνονται προσφορές για αγοραπωλησίες ηλεκτρισμού από παραγωγούς και προμηθευτές (ιδιώτες αλλά και από την ΑΗΚ Παραγωγή και την ΑΗΚ Προμήθεια) ανά μισάωρο.

Οι πρώτες εμπορικές πράξεις στο πλαίσιο της Ανταγωνιστικές Αγοράς Ηλεκτρισμού θα γίνουν αύριο, 1η Οκτωβρίου, γι’ αυτό σήμερα θα πρέπει να λειτουργήσει η προημερήσια αγορά για να «κλειδώσουν» οι ποσότητες ενέργειας που θα εκχυθούν αύριο, αλλά και οι χονδρικές τιμές ανά μισάωρο.

Σήμερα θα λειτουργήσει για πρώτη φορά επίσημα και η προθεσμιακή αγορά, με την κατάθεση των διμερών συμβολαίων που διατηρούν προμηθευτές ενέργειας με παραγωγούς ενέργειας, με πρόγραμμα πωλήσεων και αγορών, σε πιο μακροπρόθεσμη βάση (ετήσια ή πολυετή).

Της σημερινής πρεμιέρας χρηματιστηριακής αγοράς προηγήθηκε περίοδος δοκιμαστικής λειτουργίας της αγοράς, που ξεκίνησε στις 7 Ιανουαρίου τους 2025, χωρίς όμως χρηματικές συναλλαγές. Ο βαθμός συνεργασίας κάποιων ιδιωτών παραγωγών ή προμηθευτών δεν ήταν πλήρως ικανοποιητικός και υπάρχει κάποια ανησυχία ως προς την ετοιμότητά τους να λειτουργήσουν ομαλά από σήμερα, σε συνθήκες ανταγωνιστικής αγοράς, με εκκαθάριση ανά μισή ώρα, αντί της μεταβατικής περιόδου, κατά την οποία η εκκαθάριση γινόταν ανά μήνα.

Ο Διευθυντής Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρισμού του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ) Κωνσταντίνος Βαρνάβας ανέφερε στον Φιλελεύθερο πως, ανεξαρτήτως των όποιων προβλημάτων ενδεχομένως να παρουσιαστούν κατά τις πρώτες μέρες λειτουργίας της αγοράς, δεν πρόκειται να επηρεαστεί η εύρυθμη λειτουργία του συστήματος ηλεκτρισμού, δηλαδή η ηλεκτροδότηση όλων των καταναλωτών.

Ο ίδιος είπε ότι δεν θα πρέπει οι καταναλωτές να περιμένουν ότι θα δουν από τις πρώτες μέρες τα οφέλη από τη λειτουργία ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς θα πρέπει να δοθεί χρόνος στους προμηθευτές να προσαρμοστούν και να ετοιμάσουν ευέλικτες διατιμήσεις για τους πελάτες τους. Είπε ακόμα πως η αγορά είναι απαραίτητο στοιχείο για μια σειρά άλλων ενεργειών που θα αποβούν μελλοντικά σε όφελος των καταναλωτών.

Μιλώντας την Κυριακή στο ΚΥΠΕ, ο κ. Βαρνάβα εξήγησε ότι «μέσω των διατιμήσεων των προμηθευτών και με τους κατάλληλους μετρητές κατανάλωσης που καταγράφουν την κατανάλωση κάθε μισή ώρα, όπως είναι οι έξυπνοι μετρητές, μπορούν να δομηθούν διατιμήσεις που να αντικατοπτρίζουν τις τιμές της ανταγωνιστικής αγοράς (χονδρική αγορά) στην κατανάλωση (λιανική αγορά)» και πρόσθεσε πως «οι καταναλωτές, τότε, θα μπορούν να αλλάξουν την ώρα που καταναλώνουν ενέργεια, ώστε να εκμεταλλευτούν χαμηλές τιμές στην ανταγωνιστική αγορά».
Από τα μέχρι στιγμής δεδομένα, αναμένεται ότι χαμηλές τιμές θα προσφέρονται στην αγορά τις μεσημβρινές ώρες και νωρίς το απόγευμα, ενώ αργά το απόγευμα και νωρίς το βράδυ, όταν η παραγωγή θα προέρχεται από τις μονάδες της ΑΗΚ η χονδρική τιμή ανά κιλοβατώρα θα ανεβαίνει σημαντικά.

Οι εμπλεκόμενοι στην αγορά εκτιμούν ότι κατά την αρχική περίοδο λειτουργίας της αγοράς οι ιδιώτες προμηθευτές δεν θα επιδείξουν ενδιαφέρον για διείσδυση στους οικιακούς καταναλωτές, επιλέγοντας να συνεργαστούν με μεγάλους εμπορικούς και βιομηχανικούς πελάτες.

Επιπλέον, ο Διευθυντής Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρισμού του ΔΣΜΚ είπε ότι οι καταναλωτές που διαθέτουν τη δική τους παραγωγή είτε μεμονωμένα, ως ενεργοί πελάτες είτε «συνεργατικά» ως ενεργειακές κοινότητες μπορούν επίσης να συμμετέχουν έμμεσα στην αγορά και πρόσθεσε ότι η ενίσχυση της θέσης του καταναλωτή (consumer empowerment) αποτελεί βασικό στοιχείο του ενεργειακού μοντέλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο ακολουθεί και η Κύπρος.

Ερωτηθείς από τον Φιλελεύθερο κατά πόσο έχουν ξεπεραστεί τα προβλήματα που είχαν διαφανεί την περασμένη εβδομάδα, μετά τη διαφωνία λειτουργών της Υπηρεσίας Ελέγχου του Συστήματος να αναλάβουν επικουρικά καθήκοντα για την αγορά εξισορρόπησης τις απογευματινές και βραδινές ώρες, ο Κωνσταντίνος Βαρνάβα απάντησε ότι έχουν γίνει οι απαιτούμενες διευθετήσεις για να λειτουργήσει κανονικά η αγορά.