Η Κύπρος εισέρχεται δυναμικά στον ευρωπαϊκό χάρτη της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), μετά την έγκριση του έργου Pharos CY για χρηματοδότηση από τον οργανισμό EuroHPC Joint Undertaking, και το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής στο πλαίσιο της πρόσκλησης AI Factory Antennas (HORIZON-EUROHPC-JU-2025-AIFA-01). Το έργο συντονίζεται από το Ερευνητικό Κέντρο CaSToRC του Ινστιτούτου Κύπρου, το οποίο αναλαμβάνει τη δημιουργία του πρώτου κυπριακού κέντρου AI υψηλής υπολογιστικής ισχύος (HPC).

Στόχος του Pharos CY είναι να λειτουργήσει ως AI Factory Antenna, προσφέροντας υποδομές, δεδομένα και εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης σε ερευνητές, επιχειρήσεις και δημόσιους φορείς. Η επιτυχία αυτή τοποθετεί την Κύπρο στον πυρήνα της πανευρωπαϊκής προσπάθειας για υπολογιστικά ενισχυμένη AI, ενισχύοντας τους στόχους της Ε.Ε. για ψηφιακή κυριαρχία και τεχνολογική αυτονομία.

Συνεργασίες και δίκτυο φορέων

Το έργο υποστηρίζεται από ένα εκτεταμένο δίκτυο κυπριακών φορέων, όπως:
τα Κέντρα Αριστείας (biobank.cy, CARE-C, CYENS, CMMI, Eratosthenes, KIOS, Phaethon),
το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής, το CYNET, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το ΤΕΠΑΚ.

Η συμμετοχή τους διασφαλίζει εφαρμογές AI σε τομείς όπως Υγεία, Περιβάλλον, Ενέργεια, Γεωργία, Ναυτιλία, Πολιτισμός, Γλώσσα και Ψηφιακή Διακυβέρνηση.

Στρατηγικός άξονας με την Ελλάδα

Το Pharos CY αποτελεί συνέχεια της συνεργασίας με το ελληνικό AI Factory “Pharos” στο GRNET, που αξιοποιεί τον υπερυπολογιστή “Δαίδαλος”. Οι δύο χώρες θα αναπτύξουν:

  • Μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) στην ελληνική γλώσσα,
  • Κοινές βάσεις δεδομένων και διαλειτουργικές AI εφαρμογές,
  • Εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα για ένα ενιαίο ελληνογλωσσικό AI οικοσύστημα.

Κοινωνικά και οικονομικά οφέλη

Το Pharos CY θα επιτρέψει σε:

  • Μικρομεσαίες και νεοφυείς επιχειρήσεις να ενσωματώσουν AI σε προϊόντα και υπηρεσίες,
  • Ερευνητές και φοιτητές να αποκτήσουν πρόσβαση σε υπερυπολογιστές και big data,
  • Δημόσιους φορείς να αναπτύξουν έξυπνες υπηρεσίες σε Υγεία, Βιωσιμότητα, Πολιτιστική Κληρονομιά και Γλώσσα.

Η επιλογή του έργου από το EuroHPC JU αναγνωρίζει την ερευνητική αριστεία του Ινστιτούτου Κύπρου και ενισχύει τον ρόλο της χώρας στη νέα εποχή της τεχνητής νοημοσύνης υψηλής απόδοσης (AI+HPC).