Βρέθηκε το σωστό ισοζύγιο για τιςεκποιήσεις, με το νέο νομικό πλαίσιο για τουςπλειστηριασμούς που ενέκρινε τον περασμένο Δεκέμβριο η Βουλή,υποστηρίζει η αναπληρώτρια πρόεδρος του ΔΗΚΟ και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών Χριστιάνα Ερωτοκρίτου.
Σε συνέντευξη τηςστον «Φ» τονίζει πως με τιςνέες νομοθεσίες θα προκύψουν πολλαπλά οφέλη γιατουςδανειολήπτες και για την οικονομία. Την ίδια ώρα, αναφέρει πως είναι μεγάλο το κόστος του κρατικού μισθολογίου, το οποίο, όπωςείπε, οφείλεται στις αυξήσεις των μισθών παρά στιςνέες προσλήψεις. Τονίζεικαι την ανάγκη για αξιολόγηση των αναγκών της κρατικής μηχανής με την χρήση σύγχρονων εργαλείων διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού. Αναφέρεται και στην ανάγκη για συγκράτηση των δαπανών όπου είναι εφικτό, λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί στην οικονομία.
Ο χρόνος είναι χρήμα
Το τελευταίο διάστημα γίνεται μεγάλη συζήτηση για την αύξηση του κρατικού μισθολογίου και για τον μεγάλο αριθμό αποπαγοποιήσεων θέσεων που αιτήθηκε η νέα Κυβέρνηση. Ο ΔΗΣΥ, με τον οποίο θεωρητικά το ΔΗΚΟ συμφωνεί σε πολλά ζητήματα για τα θέματα οικονομίας, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Συμφωνείτε με τον ΔΗΣΥ στο ευρύτερο θέμα του μισθολογίου ή πιστεύετε πως είναι υπερβολικές οι τοποθετήσεις του;
Θεωρώ ότι η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Όντως τέθηκε ενώπιον μας ελαφρά αυξημένος αριθμός αιτημάτων αποπαγοποιήσεων για το 2023, σε σχέση με τους αριθμούς για το 2022 και 2021. Μεγάλος αριθμός, όμως, αφορά εκατοντάδες εκπαιδευτικούς που αφυπηρετούν και πρέπει να αντικατασταθούν, με αμελητέα επίπτωση στο κρατικό μισθολόγιο. Το κόστος του κρατικού μισθολογίου όντως είναι πλέον μεγαλύτερο, οφείλεται όμως περισσότερο στις αυξήσεις που δόθηκαν παρά στις προσλήψεις που έγιναν ή προγραμματίζονται να γίνουν, οι οποίες έτσι και αλλιώς είναι προϋπολογισμένες.
Πιστεύω ότι πρωτίστως χρειάζεται μία πιο αποτελεσματική και γρήγορη διαδικασία αξιολόγησης υφιστάμενων και μελλοντικών αναγκών της δημόσιας μηχανής, χρησιμοποιώντας σύγχρονα εργαλεία διοίκησης ανθρώπινου δυναμικού. Θα έχει τότε τη δυνατότητα η κρατική μηχανή να ανταποκρίνεται σε πραγματικό χρόνο στην ανάγκη εξυπηρέτησης των πολιτών, της κοινωνίας αλλά και των επιχειρήσεων, αντί ετεροχρονισμένα όπως γίνεται σήμερα. Δυστυχώς ακόμα δεν έχουμε εμπεδώσει ότι ο χρόνος είναι όντως χρήμα.
Δεν είναι λίγο οξύμωρο, από τη μια το Υπουργείο Οικονομικών να διεξάγει μελέτη για την αναδιάρθρωση του κρατικού μισθολογίου και από την άλλη να υποβάλλονται τόσα αιτήματα στη Βουλή για νέες προσλήψεις;
Καλώς ή κακώς η κρατική μηχανή πρέπει να δουλεύει ακόμα και με το υφιστάμενο μοντέλο, μέχρι την εκπόνηση της μελέτης. Άλλωστε, η αναδιάρθρωση του κρατικού μισθολογίου και μοντέλου δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη, ούτε μπορεί να «παγώσει» η υφιστάμενη κρατική μηχανή μέχρι την εφαρμογή των συστάσεων της μελέτης.
Θα είναι μία εξελικτική διαδικασία που θα διασφαλίζει την ομαλή μετάβαση και αναδιάρθρωση της κρατικής μηχανής στη νέα εποχή. Αυτό έχει ανάγκη η οικονομία και πρέπει να πω ότι με μεγάλη ικανοποίηση ακούσαμε από το Υπουργείο Οικονομικών ότι λήφθηκε απόφαση στο Υπουργικό Συμβούλιο για την ετοιμασία σε ετήσια πλέον βάση ενός ολοκληρωμένου εγγράφου – οδικού χάρτη, που θα αναλύει την πολιτική απασχόλησης, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά θέσεις πρώτου διορισμού, λαμβάνοντας υπόψη κενωθείσες θέσεις και αφυπηρετήσεις. Θεωρούμε ότι αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, που θα οδηγήσει και σε πιο ορθολογική διαχείριση του κρατικού μισθολογίου.
Εντός του 2024 αναμένεται να εκπνεύσουν κάποια από τα μέτρα της Κυβέρνησης για αντιμετώπιση της ακρίβειας. Πιστεύετε πως πρέπει να συνεχιστούν κάποια μέτρα, παρά το δημοσιονομικό κόστος; Τη νέα χρονιά θα τεθεί σε εφαρμογή και η πράσινη φορολογία, που θα επιβαρύνει περαιτέρω τους φορολογούμενους.
Πρέπει να αξιολογηθεί η απόδοση των μέτρων και πόσο και ποιες ομάδες καταναλωτών επηρέασαν και βοήθησαν και αναλόγως η Κυβέρνηση θα πρέπει να καθορίσει την πορεία που θα ακολουθήσει τουλάχιστον για τους πρώτους μήνες του 2024. Ίσως κάποια να φάνηκαν πιο χρήσιμα από άλλα, ίσως σήμερα να υπάρχει ανάγκη για πρόσθετα μέτρα και κατάργηση άλλων. Το βέβαιο είναι ότι σε όλα τα σενάρια που αναμένω ότι θα μελετηθούν, κορυφαία προτεραιότητα παραμένει η δημοσιονομική πειθαρχία, η παραμονή μας εντός οικονομικών παραμέτρων ασφαλείας, αλλά και η διατήρηση «εφεδρίας» ενόψει της αβεβαιότητας και ρευστότητας που φαίνεται ακόμα παραμένει τουλάχιστον για τους πρώτους μήνες του 2024. Τα όποια μέτρα εμπίπτουν στις πιο πάνω παραμέτρους δεν μπορούν παρά να είναι στοχευμένα και όχι οριζόντια.
Προνοητικοί και επιφυλακτικοί
Εκτιμάτε πως θα πρέπει να ληφθούν κάποια μέτρα για τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών, λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί στην οικονομία;
Θεωρώ ότι πρέπει να είμαστε και επιφυλακτικοί και προνοητικοί. Το 2024 σηματοδοτεί το τρίτο έτος πολέμου στην Ουκρανία και συνέχιση του πολέμου στο Ισραήλ, με αποσταθεροποιητικές προεκτάσεις και στη γύρω περιοχή.
Άρα, η απάντηση στο ερώτημα σας είναι καταφατική, αφού έχει αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι σε περιόδους κρίσεων, μόνο ισχυρές οικονομικά κυβερνήσεις μπορούν με επάρκεια να στηρίξουν και την κοινωνία και την οικονομία. Συγκράτηση των δαπανών, «κόψιμο λίπους» όπου είναι εφικτό, καλύτερη διαχείριση των υφιστάμενων πόρων, καλύτερη αποδοτικότητα και παραγωγικότητα της κρατικής μηχανής είναι σίγουρα μία ασφαλής και δοκιμασμένη συνταγή για την διατήρηση της ευρωστίας των δημοσίων οικονομικών.
Το νέο πλαίσιο εκποιήσεων
Πιστεύετε πως το νέο νομικό πλαίσιο για τις εκποιήσεις θα συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων; Ποια οφέλη θα προκύψουν για τους δανειολήπτες; Θα μειωθούν οι περιπτώσεις που οδηγούν πιστωτές στην εκκίνηση διαδικασιών για εκποιήσεις;
Πιστεύω ότι έχουμε βρει το σωστό ισοζύγιο, μεταξύ της ανάγκης για ένα αποτελεσματικό και σταθερό τρόπο ανάκτησης χρεών και της ανάγκης για τη μέγιστη κοινωνική ευαισθησία. Το νέο πλαίσιο εκποιήσεων πρωτίστως καθορίζει την περίμετρο εφαρμογής του σε δάνεια αξίας €350,000 για πρώτη κατοικία και €750,000 για επαγγελματική στέγη.
Για αυτές τις περιπτώσεις, οι δανειολήπτες έχουν πρόσθετα εργαλεία στα χέρια τους μέσω νέων διαδικασιών και μέσω διεύρυνσης των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου να πετύχουν αναστολή της εκποίησης εάν δικαιωθούν στα παράπονα που έχουν έναντι των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Το τελικό αποτέλεσμα του νέου πλαισίου πιστεύω θα είναι η σημαντική ενίσχυση των αναδιαρθρώσεων και τελικών διευθετήσεων αυτών των δανείων, που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία του ιδιωτικού δανεισμού στην Κύπρο. Τα οφέλη τόσο για τους δανειολήπτες αλλά και για την οικονομία ευρύτερα θα είναι πολλαπλά και θα φανούν σε χρονικό διάστημα μηνών και όχι δεκαετιών, όπως είμαστε συνηθισμένοι – κακώς – στον τόπο μας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι για πρώτη φορά δεν έχουμε διαμαρτυρίες και ενστάσεις από τους επηρεαζόμενους. Αντιθέτως, το νέο πλαίσιο έτυχε θετικής αξιολόγησης, τόσο από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όσο και από τους συνδέσμους δανειοληπτών.
Κατά τη συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών ακούστηκαν αιχμές από βουλευτές άλλων κομμάτων πως το νομοσχέδιο για την Ειδική Δικαιοδοσία θα είναι χωρίς αντίκρισμα, καθώς οι δανειολήπτες ήδη μπορούν να προσφύγουν στο Δικαστήριο. Πώς το σχολιάζετε; Θα μπορούσε να ψηφιστεί πιο αποτελεσματική νομοθεσία για την προσφυγή των δανειοληπτών στη δικαιοσύνη;
Όντως αφέθηκαν αυτές οι αιχμές κατά τη συζήτηση στην Επιτροπή, αυτό όμως που παραλείπετε να με ρωτήσετε είναι, ποια ήταν η εισήγηση των βουλευτών που άφησαν αυτές τις αιχμές; Η εισήγηση λοιπόν ήταν η διαγραφή της περιμέτρου των €350,000 και €750,000, όπως περιγράφεται πιο πάνω, και η αντικατάσταση τους με την πλήρη αναστολή όλων των εκποιήσεων, ανεξαρτήτως αξίας, και την επαναφορά της προηγούμενης διαδικασίας, όπου καλόπιστοι και κακόπιστοι δανειολήπτες με την προσφυγή τους στο Δικαστήριο αναστέλλουν όλες τις εκποιήσεις, μέχρι την απόφαση της πρωτόδικης, μετά της δευτεροβάθμιας και τώρα και της τριτοβάθμιας δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, καθιστώντας τον ενυπόθηκο δανειστή δέσμιο και εγκλωβισμένο για δεκαετίες στα γρανάζια της μακρόχρονης δικαστικής διαδικασίας στην Κύπρο. Χωρίς να στοχεύει στους ευάλωτους δανειολήπτες και την πρώτη κατοικία.
Αυτή ήταν η εισήγηση και δεν είναι ανάγκη να περιγράψω τι θα ακολουθούσε για όλη την οικονομία, για όλη τη χώρα τα επόμενα χρόνια. Την ίδια στιγμή, δεν άκουσα κάποια άλλη συνταγματικά και πολιτικά ορθή εισήγηση για το πώς μπορεί η Βουλή να νομοθετήσει για να επηρεάσει περαιτέρω την ανεξάρτητη κατά το Σύνταγμα, Δικαστική εξουσία.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται με τους ημικρατικούς οργανισμούς
Με το άνοιγμα της Βουλής, κ. Ερωτοκρίτου, η Επιτροπή Οικονομικών θα κάνει αρχή από ό,τι αντιλαμβάνομαι με τους προϋπολογισμούς των ημικρατικών οργανισμών. Δυστυχώς, η ιστορία επαναλαμβάνεται και οι οργανισμοί αρχίζουν τη χρονιά λειτουργώντας με δωδεκατημόρια. Τι πρέπει να αλλάξει για να μην έχουμε κάθε χρόνο το ίδιο πρόβλημα;
Είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό να επαναλαμβάνουμε τους κακούς μας εαυτούς κάθε χρόνο. Το Σύνταγμα προνοεί ότι οι προϋπολογισμοί κατατίθενται στη Βουλή τρεις μήνες πριν τη λήξη του οικονομικού έτους. Να μην γίνεται αυτό ποτέ και να επαναπαυόμαστε στη διαδικασία των δωδεκατημορίων είναι πραγματικά λυπηρό. Πρόκειται για μία νοοτροπία που δυστυχώς δεν λέει να αλλάξει σε αυτό τον τόπο. Διαδικασίες, πόσο μάλλον αυτές που προβλέπονται από το ίδιο το Σύνταγμα της Δημοκρατίας, πρέπει να τηρούνται κατά γράμμα. Οτιδήποτε διαφορετικό είναι στην ουσία περιφρόνηση του Συντάγματος και πρέπει επιτέλους να το πούμε ωμά.
Πού θα επικεντρωθεί η Επιτροπή Οικονομικών τη νέα χρονιά;
Πρωτίστως στην επεξεργασία και συζήτηση όλων των νομοσχεδίων που αναμένουμε να κατατεθούν και που αφορούν την επόμενη δόση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και εναρμονιστικά νομοσχέδια, τα οποία αναμένουμε να κατατεθούν το 2024. Με σωστό προγραμματισμό των εργασιών της Επιτροπής δεν υπάρχουν πλέον ημερομηνίες εναρμόνισης που δεν τις τηρούμε και αυτό είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό. Την ίδια στιγμή, είναι δεδομένη η παρακολούθηση και η συμβολή της Επιτροπής Οικονομικών στη διαμόρφωση πολιτικών και προτάσεων που θα συμβάλουν στην ορθή διαχείριση και αντιμετώπιση των τάσεων της οικονομίας στο αβέβαιο περιβάλλον που διαμορφώνεται τα τελευταία χρόνια.
Η αξιολόγηση εκπαιδευτικού συστήματος
Την υστάτη η Κυβέρνηση κατέθεσε τροπολογία επί του κρατικού προϋπολογισμού του 2024, με την οποία θα ανοιχθούν 680 νέες θέσεις, εκ των οποίων οι 604 αφορούν όλες τις βαθμίδες των εκπαιδευτικών. Με τόσο μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών στην Κύπρο (πέραν των 15 χιλ.), λογικά τα παιδιά μας θα έπρεπε να έπιαναν πουλιά στον αέρα, ωστόσο τα στοιχεία της PISA για το 2020 – 2022 κατέδειξαν πως οι μαθητές μας έχουν πατώσει. Τι πρέπει να αλλάξει για να ανέβει η απόδοση των μαθητών;
Να επαναλάβω ότι το αίτημα για αποπαγοποίηση στην εκπαιδευτική υπηρεσία αφορά αντικατάσταση εκπαιδευτικών που αφυπηρετούν. Όμως, ανεξαρτήτως αυτού, θα συμφωνήσω μαζί σας, ότι πρέπει να σταματήσει η συζήτηση για το πόσοι θα προσληφθούν και να ξεκινήσει η συζήτηση για την αξιολόγηση της εκπαίδευσης που λαμβάνουν οι μαθητές μας. Επειδή το πρόβλημα δεν είναι ο αριθμός των εκπαιδευτικών αλλά η αποτυχία της εκπαίδευσης των παιδιών μας.
Τι σημαίνει «επένδυση» στην εκπαίδευση; Σημαίνει συνεχής αξιολόγηση της ύλης και του τρόπου εκμάθησης. Σημαίνει συνεχής εκπαίδευση των ιδίων των εκπαιδευτικών σε σύγχρονους τρόπους και εργαλεία προσέγγισης και εκμάθησης. Σημαίνει εμπλουτισμός της ύλης με καινούργια και σύγχρονα μαθήματα και ενδεχομένως κατάργηση άλλων. Σημαίνει δημιουργία νέων πρότυπων σχολείων.
Η Ελλάδα ενέταξε σε πιλοτικό πρόγραμμα το μάθημα της ρομποτικής σε εκατό δημοτικά σχολεία. Συζητήσαμε ποτέ κάτι τέτοιο εμείς; Ιδιωτικά σχολεία στα πλαίσια των εξωσχολικών δραστηριοτήτων προγραμμάτισαν, ασχολήθηκαν και πέτυχαν τη σύνδεση τους με τον διεθνή διαστημικό σταθμό και μαθητές είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν με αστροναύτες σε πραγματικό χρόνο. Που είναι αυτές οι ευκαιρίες για όλα τα παιδιά; Συζητούμε να κρατήσουμε τη νεολαία μας, που είναι το αυριανό μας εργατικό δυναμικό, μακριά από κακοτοπιές. Πώς θα το πετύχουμε όταν δεν προκαλούμε το ενδιαφέρον τους, όταν δεν τους γαργαλούμε με νέες ευκαιρίες και προκλήσεις, όταν δεν τους σπρώχνουμε να ανοίξουν τους ορίζοντες τους;
