Χαμηλών τόνων αλλά υψηλής καλλιτεχνικής προσφοράς, η ελληνικής καταγωγής ηθοποιός και σκηνοθέτης Αικατερίνη Χατζηπατέρα έχει κατακτήσει τη θέση της στην ανταγωνιστική λονδρέζικη σκηνή δίπλα στη Βανέσα Ρέντγκρεϊβ και τη Φιόνα Σο, ενώ φέτος το καλοκαίρι θα παίξει για πρώτη φορά στο αργολικό θέατρο.

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη από Έλληνες γονείς, σπούδασε στην περίφημη RADA (Royal Academy of Dramatic Art) στο Λονδίνο, ζει κι εργάζεται ως ηθοποιός και σκηνοθέτις στη βρετανική πρωτεύουσα. Η Kathryn Hunter ή Αικατερίνη Χατζηπατέρα όπως είναι το ελληνικό της όνομα, γόνος της γνωστής εφοπλιστικής οικογένειας, άφησε πίσω της την ασφάλεια της αστικής καταγωγής της για να δοκιμαστεί στην πολύ ανταγωνιστική θεατρική σκηνή της βρετανικής πρωτεύουσας. Και τα κατάφερε. Έχοντας συνεργαστεί με θρυλικές ομάδες της Γηραιάς Αλβιώνας, όπως οι Royal Shakespeare Company, Shared Experience και Theatre de Complicite, έχοντας υπάρξει συνεργάτης του μεγάλου θεατράνθρωπου και δασκάλου Peter Brook, το 1990 κέρδισε το θεατρικό βραβείο Olivier ενώ ήταν η πρώτη Βρετανίδα ηθοποιός που έπαιξε τον ρόλο του «Βασιλιά Ληρ». Στη συνέχεια ακολούθησαν και άλλοι αντρικοί ρόλοι –«Ριχάρδος ΙΙΙ» το 2003, Γελωτοποιός του Βασιλιά επίσης στον «Βασιλιά Ληρ» το 2010, Πουκ στο «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» το 2013, «Συρανό ντε Μπερζεράκ» το 2016, «Τίμων ο Αθηναίος» το 2018 – με τελευταίο αυτόν του «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου. 

Εκτός θέατρου, οι κινηματογραφόφιλοι θα τη θυμούνται ως Αραμπέλα Φιγκ στην ταινία «Ο Χάρι Πότερ και το Τάγμα του Φοίνικα» (2007) ή ως Κόμισσα στο «Ορλάντο» (1992) με την Tilda Swinton στον ομώνυμο ρόλο, ενώ φέτος πρωταγωνιστεί στην τηλεοπτική σειρά του BBC «Les Misérables» ως Μαντάμ Βικτερνιέν.
 
Το ατύχημα που παραλίγο να την αφήσει παράλυτη
Η επαγγελματική πορεία της 62χρονης Kathryn Hunter όμως δεν ήταν καθόλου αυτονόητη μετά από ένα σοβαρό αυτοκινητικό ατύχημα που είχε σε νεαρή ηλικία, με τους γιατρούς να γνωματεύουν ότι δεν θα περπατούσε ξανά. Η ίδια άρχισε αμέσως τις φυσικοθεραπείες, γιατί απλώς δεν της πέρασε από το μυαλό να τους πιστέψει. Όταν ασχολήθηκε εντατικά με τη μέθοδο Γκροτόφσκι, μια εξαιρετικά επίπονη σε σωματικό επίπεδο μέθοδο υποκριτικής, άρχισε να βλέπει το σώμα της να βρίσκει τη φόρμα του. Οι άνθρωποι του Complicite επίσης την ώθησαν στα σωματικά της όρια. Όπως έχει ομολογήσει και η ίδια, «Ήταν πολύ γενναιόδωροι και συνάμα πραγματιστές. Απλώς περίμεναν από μένα πως θα έκανα ό,τι και οι υπόλοιποι. Και αυτό με βοήθησε πολύ». Με τους ανθρώπους του Theatre de Complicite άλλωστε έχει πλέον σχέσεις ζωής. Με τον Marcello Magni είναι σύντροφοι στη ζωή, ενώ με τον έτερο συνιδρυτή του Complicite, Simon McBurney, έχει συνεργαστεί πλειστάκις.
 
Πρώτη θεατρική εμφάνιση στην Αθήνα ως «Πίθηκος του Κάφκα»
Στην Ελλάδα, η πρώτη θεατρική της εμφάνιση ήταν τον Μάιο του 2009, όταν ερμήνευσε συγκλονιστικά τον ρόλο ενός πιθήκου στην παράσταση «Ο Πίθηκος του Κάφκα», βασισμένο στο έργο του Franz Kafka «Αναφορά στην Ακαδημία», στο αθηναϊκό θέατρο Δημήτρης Χορν. Θυμάμαι τότε το κοινό να την χειροκροτεί όρθιο κι ενθουσιασμένο επί 5’ και τον Λευτέρη Βογιατζή, που καθόταν δίπλα μου, να την επευφημεί σαν μικρό παιδί έχοντας ενθουσιαστεί με την ερμηνεία της. Με όλο της το σώμα, κυριολεκτικά με κάθε άρθρωση, κάθε σπόνδυλο, να ερμηνεύει τον ρόλο του πιθήκου, η ελληνικής καταγωγής περφόρμερ είχε ενθουσιάσει το αθηναϊκό κοινό. Μια πραγματικά χαρισματική ηθοποιός με αψεγάδιαστη τεχνική κι επικοινωνιακή δεινότητα, έσπαγε τον αγγλικό μονόλογό της με ελληνικά «συνωμοτικά» ιντερμέδια, κατέβαινε κάτω στην πλατεία για να προσφέρει μπανάνες, να αγκαλιάσει τον κόσμο, να φάει «βιταμινούχες» ψείρες από το κεφάλι κάποιου θεατή και στο τέλος να αφιερώσει συγκινημένη την παράσταση στη μνήμη του πατέρα της και στη μητέρα της.
 
Ερωτηθείσα για το πώς προσέγγισε τον ρόλο ενός πιθήκου, η Kathryn Hunter είχε απαντήσει: «Το να παραστήσω τον χιμπαντζή ήταν μεγάλη πρόκληση και προσπαθήσαμε να αποφύγουμε υποκριτικά στερεότυπα. Επισκεφθήκαμε αρκετές φορές τον ζωολογικό κήπο του Λονδίνου προκειμένου να μελετήσουμε τους χιμπαντζήδες. Δουλέψαμε, έτσι, πάνω στα διαφορετικά χαρακτηριστικά του ζώου μελετώντας διεξοδικά τη φυσιολογία του. Αυτό που με κέντρισε ήταν ο συνδυασμός δύναμης και ευλυγισίας, ηρεμίας και βιαιότητας που έχουν οι χιμπαντζήδες. Όσον αφορά στη φωνή, δούλεψα πάνω σε ένα ηχόχρωμα που να παραπέμπει σε αρσενική φιγούρα, αποφεύγοντας, ωστόσο, ένα ψεύτικο, τυποποιημένο αποτέλεσμα. Το να υποκριθώ ένα πλάσμα που δεν είναι ούτε άνθρωπος ούτε χιμπαντζής ήταν φοβερά περίπλοκο. Οπωσδήποτε μια μεγάλη πρόκληση τόσο σωματικά, φωνητικά όσο και διανοητικά».
 
Με τον Peter Brook στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά
Η δεύτερη θεατρική εμφάνιση της Kathryn Hunter στην Ελλάδα, αυτή τη φορά με τον σύντροφό της Marcello Magni να μοιράζονται τη σκηνή, ήταν πέντε χρόνια μετά, τον Δεκέμβριο του 2014, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με την παράσταση του Peter Brook «Η κοιλάδα των εκπλήξεων», όπου ο Maître του παγκοσμίου θεάτρου εξερευνούσε άγνωστες πτυχές του ανθρώπινου εγκεφάλου υπό το πρίσμα της συναισθησίας. Η Kathryn Hunter και ο Marcello Magni και οι δύο σταθεροί συνεργάτες του Peter Brook, με εξαιρετικά λιτά εκφραστικά μέσα αλλά με ιδιοφυή τεχνική, μας έκαναν να νιώσουμε πώς είναι όταν για κάποιο συνάνθρωπό μας ο κάθε ήχος έχει ένα χρώμα, το κάθε χρώμα έχει μία διαφορετική γεύση ή πώς ο αριθμός 8 μπορεί να είναι στον εγκέφαλο κάποιων μια ευτραφής κυρία! Μια συναρπαστική εμπειρία, για θεατές κάθε ηλικίας, που φυσικά ξεπερνούσε τα όρια της τρισδιάστατης σκηνής συνενώνοντας επιστημονικά ευρήματα με την υψηλή καλλιτεχνική δημιουργία.
 
Για πρώτη φορά στην Επίδαυρο με τον «Προμηθέα Δεσμώτη»
Η τρίτη εμφάνιση της Kathryn Hunter στην Ελλάδα θα είναι πάλι μετά από πέντε χρόνια από την προηγούμενη φορά, σε λίγες μέρες, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, με τον «Προμηθέα Δεσμώτη» του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη, Καλλιτεχνικού δευθυντή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας. Την ευθύνη για την κίνηση έχει ο σύζυγος της Kathryn Hunter, Marcello Magni, εκ των συνιδρυτών του διεθνώς γνωστού θιάσου Complicite. Αυτή η παράσταση, στην οποία η ελληνικής καταγωγής ηθοποιός ερμηνεύει τον ομώνυμο ρόλο, σηματοδοτεί για την έμπειρη περφόρμερ τρεις πρωτιές: θα παίξει για πρώτη φορά στην Επίδαυρο, για πρώτη φορά αρχαία ελληνική τραγωδία, για πρώτη φορά στα ελληνικά. 
Ο Σταύρος Τσακίρης είδε «στο πρόσωπο και στην ερμηνευτική δεινότητα της Kathryn Hunter τον ιδανικό Προμηθέα, έναν άνθρωπο-Θεό. Έναν έκπτωτο άγγελο. Δεν είναι ούτε άντρας, ούτε γυναίκα. Είναι αυτός/αυτή που αρνήθηκε τον όποιον διαχωρισμό ανάμεσα στους ανθρώπους. Τους αγάπησε και τους υπερασπίστηκε».
 
Όσο για την ίδια την ηθοποιό, δηλώνει ενθουσιασμένη με την παρούσα καλλιτεχνική συνθήκη: «Είναι πελώρια η τιμή μου να παίξω στην Επίδαυρο, με Έλληνες συναδέλφους, στα ελληνικά. Οι πρόβες με τον Σταύρο Τσακίρη εστίασαν για μεγάλο διάστημα στο κείμενο. Μάλιστα, ο Σταύρος, κατά τη διάρκεια των προβών, μου φανέρωσε πολύ χρήσιμα πράγματα που με βοήθησαν πολύ και ως προς την προφορά και ως προς τον ρυθμό του λόγου. Βλέπετε, δεν έχω παίξει ποτέ πριν στα ελληνικά και ήταν πραγματικά μεγάλη χαρά για μένα να ξαναβρώ τη γλώσσα μου, τον ελληνικό λόγο, τον οποίο έχω ξεχάσει λίγο στην Αγγλία».
Μεγάλη εντύπωση της έκανε και η θετική ενέργεια του αρχαίου θεάτρου του Πολυκλείτου: «Όταν πρωτοείδα το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου… Τόσο ωραίο θέατρο δεν έχω ξαναδεί στη ζωή μου! Και πρέπει να πω ότι αισθάνθηκα υπερήφανη που είμαι Ελληνίδα. Ενώ όταν είχα επισκεφτεί το Ηρώδειο, είχα τρομάξει – είχα σκεφτεί: “δύσκολο αυτό το θέατρο”, στην Επίδαυρο, όταν πρωτοπάτησα το πόδι μου στη σκηνή, αναφώνησα: “A! Αυτό το θέατρο έχει χτιστεί για να είμαστε όλοι μαζί. Για να είμαστε και να νιώθουμε ενωμένοι εμείς από τη σκηνή με τους θεατές γύρω μας”. Αυτή η σκέψη δίνει μια ασφάλεια στον ηθοποιό. Μια δύναμη. Δεν αισθάνεται μόνος του. Έχω παίξει σε πολλά θέατρα τα οποία ήταν πολύ δύσκολα για μένα, γιατί ήταν σαν να είχε διαρραγεί η σύνδεση, η επαφή του κοινού με τον ηθοποιό. Εδώ, στην Επίδαυρο, το θέατρο αγκαλιάζει τη σκηνική πράξη και τον ηθοποιό. Ό,τι έχει να δώσει ο ηθοποιός, αυτό το θέατρο είναι έτοιμο να το υποδεχθεί. Βέβαια, καθώς είναι η πρώτη φορά που θα παίξω στην Επίδαυρο, όπως είναι και η πρώτη φορά που θα ερμηνεύσω ρόλο στα ελληνικά, έχω κι έναν φόβο μέσα στην ψυχή μου και λέω, “ο Θεός βοηθός!”». 
 
Η Kathryn Hunter σε πρώτο ενικό
«Η ταυτότητά μου είναι μάλλον ευμετάβλητη παρά σταθερή. Ίσως γι’ αυτό το λόγο κατέληξα να γίνω ηθοποιός. Για να μπορώ να δανείζομαι την ταυτότητα των διάφορων ρόλων που ερμηνεύω. Δεν το έχω αναλύσει σε βάθος αλλά ποτέ δεν αισθάνθηκα 100% Ελληνίδα, Βρετανίδα ή Αμερικανίδα».
«Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να είμαστε πραγματικά ελεύθεροι γιατί πάντα θα είμαστε δέσμιοι των αναγκών μας. Λένε συχνά: “Αν έχω την τέλεια σχέση, θα είμαι ελεύθερος. Αν έχω πολλά χρήματα ή το πιο όμορφο σπίτι, θα είμαι ελεύθερος”. Η ελευθερία σήμερα είναι ταυτισμένη με υλικές ανάγκες, με υλικά αγαθά. Όμως, όταν είσαι πραγματικά ελεύθερος, δεν σκέφτεσαι την ελευθερία σου. Απλώς, ζεις ελεύθερα και κάνεις τις επιλογές σου ελεύθερα».
«Όταν οι επιθυμίες μας μοιάζουν να πραγματοποιούνται, τότε συχνά στη γωνία παραμονεύει η απογοήτευση, που όμως μπορεί να μας οδηγήσει σε νέους δρόμους συνειδητότητας».
«Οι κατά καιρούς απογοητεύσεις μου με έχουν διδάξει να αφήνω τα πράγματα να ρέουν. Να μην προσκολλώμαι σε επιθυμίες ή μάλλον να μη γίνονται οι επιθυμίες μου εμμονές. Γιατί μια επιθυμία μπορεί να έχει θετική αλλά και αρνητική έκβαση. Και με αυτή την αμφιβολία του αποτελέσματος ίσως η ζωή να θέλει κάτι να μας διδάξει. Φυσικά, δεν εννοώ να μην έχουμε επιθυμίες ή ιδανικά. Απλώς να είμαστε ανοιχτοί στο απρόσμενο της ζωής». 
«Οι άνθρωποι έχουμε αναπτύξει μια εμμονή με την επιτυχία ίσως γιατί συχνά δεν απολαμβάνουμε τη στιγμή. Αν αφήσουμε τα πράγματα να ρέουν και κοιτάζουμε μπροστά, αποκτούμε μια διαφορετική οπτική της ζωής και τότε η επιτυχία παίρνει στη ζωή μας το κομμάτι που της αναλογεί».

Έχουν γράψει για την Kathryn Hunter 
«Μικροσκοπική στο ανάστημα, ελαφρώς χωλή, με μια βαθιά, βραχνή, λαρυγγική φωνή, μάτια σαν γυαλιστερές μαύρες ελληνικές ελιές και με ένα από τα πιο εκφραστικά πρόσωπα του θεάτρου μας, δεν υπάρχει κανένας ρόλος που να μην μπορεί να τον παίξει η Kathryn Hunter, από τη φαρσική κλοουνερί έως την πιο σκοτεινή τραγωδία». Charles Spencer, The Telegraph
«Είναι μια μοναδικά εξαιρετική περφόρμερ. Η Hunter έχει μια συγκλονιστική ικανότητα να μεταμορφώνεται από ρόλο σε ρόλο. Μπορεί να παίξει κυριολεκτικά τα πάντα». Michael Billington, The Guardian
«Υπάρχει κάτι που η Kathryn Hunter δεν μπορεί να παίξει;». The London Times
«Η Kathryn Hunter έχει μια αμίμητη ικανότητα να μαγνητίζει το κοινό. Πρόκειται για ένα φαινόμενο εσωτερικής δύναμης και καθηλωτικής ηθοποιίας». The Evening Standard

INFO: «Προμηθέας Δεσμώτης» του Αισχύλου / Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου Παραστάσεις: 9 και 10 Αυγούστου. / Πληροφορίες: www.greekfestival.gr 

 
Φιλgood, τεύχος 235.