Ο Σπύρος Αγαθού κι ο Αντώνης Τζιαρρίδης μοιράζονται τις σκέψεις τους με αφορμή την εικαστική τους «συνομιλία» στον Διάτοπο, υπό τον τίτλο «Duologue».
– Ποιος είναι ο βασικός στόχος αυτής της συνάντησης;
Αντώνης: Δεν υπάρχει βασικός στόχος. Αυτή η συνάντηση είναι το αποτέλεσμα μιας συνεργασίας αρκετών χρόνων. Με τον Σπύρο μοιραζόμαστε το εργαστήριο πάνω από 14 χρόνια, άρα είναι φυσιολογικό να υπάρχει μια συνάντηση της δουλειάς μας, μια αλληλεπίδραση.
– Οι διάλογοι προϋποθέτουν συμβιβασμούς;
Αντώνης: Σίγουρα, σε όλες τις συνεργασίες υπάρχουν συμβιβασμοί άρα και στον διάλογο. Κάποιες φορές γίνονται ηθελημένα, με καλή διάθεση και με στόχο ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις τις δυνατότητές σου, τις γνώσεις σου και να μπορείς να τις διαχειριστείς μέσα σ’ ένα διάλογο, μια συνεργασία. Πρέπει, επίσης, να μπορείς να σεβαστείς και τον απέναντί σου όπως αυτός λογικά σέβεται εσένα. Αυτό πρέπει να συμβαίνει σε όλες τις συνεργασίες.
– Οι καλλιτέχνες επικοινωνούν διαφορετικά μεταξύ τους στο δημιουργικό πεδίο σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους;
Σπύρος: Θα έλεγα ότι δεν επικοινωνούν μεταξύ τους εύκολα. Οι καλλιτέχνες, όπως και σε όλα τα πεδία της κοινωνίας, είναι διαφορετικές οντότητες κι έτσι έχουν και διαφορετικό αποτέλεσμα. Εμείς έχουμε καταφέρει να βρούμε μια φόρμουλα επικοινωνίας μεταξύ μας κι αυτό είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μας σε διάφορούς τομείς εδώ και πολλά χρόνια.
Αντώνης: Υπάρχει απόλυτη ειλικρίνεια όσον αφορά τις απόψεις που έχει ο καθένας κι αυτό βοηθά στο να προσεγγίζουμε τη δουλειά μας και μ’ ένα «δεύτερο μάτι».
– Ποια είναι η τελευταία σκέψη πριν την πρώτη «πινελιά»;
Σπύρος: Πριν αρχίσεις ένα έργο, σίγουρα δεν έχεις στο μυαλό σου το τελικό αποτέλεσμα! Η πρώτη σκέψη πάντοτε είναι «αφού το αποφάσισα θα το κάνω, αφού το νιώθω θα το εκφράσω». Το ενδιαφέρον είναι όμως η επίδραση που έχει το υλικό στην αρχική ιδέα κι έτσι το αποτέλεσμα διαφοροποιείται.
– Η μνήμη και η ταυτότητα τέμνονται ή ταυτίζονται;
Σπύρος: Η μνήμη κι η ταυτότητα είναι έννοιες συνυφασμένες. Τα βιώματα του κάθε ανθρώπου έχουν άμεση σχέση με τη μνήμη του. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, τα συναισθήματα είναι άμεσα συνδεδεμένα με τη μνήμη κι έτσι αλληλοεπηρεάζονται με αποτέλεσμα να γίνονται όλο και πιο έντονα. Είναι δηλαδή ένα παιγνίδι στο οποίο δεν υπάρχει ούτε νικητής ούτε χαμένος. Εξάλλου, τα συναισθήματα τα οποία είναι γεμάτα από αναμνήσεις και μνήμες, είναι η ταυτότητά μας, τα «χαρτιά» μας που μας συνοδεύουν πάντα. Η μνήμη και η ταυτότητα ταυτίζονται απόλυτα.
– Η ομορφιά είναι αισθητική ή ηθική αρχή;
Σπύρος: Η ομορφιά, θεωρώ, είναι σίγουρα αισθητική. Αν και είναι υποκειμενική γιατί όμορφο δεν είναι για όλους μας το ίδιο πράγμα γιατί επακριβώς, όμορφο, ο καθένας θεωρεί κάτι βάσει των δικών του εμπειριών. Η αισθητική επηρεάζεται από το μέσα μας κι από τις εικόνες που συλλέγουμε και επεξεργαζόμαστε.
Αντώνης: Δεν μας συγκινούν τα ίδια πράγματα. Είναι πολύ σημαντική η αισθητική που αναπτύσσει ο καθένας και νομίζω ότι εδώ παίζουν μεγάλο ρόλο τα βιώματά μας κι η αντίληψη που έχουμε για κάποια πράγματα και κάποιες καταστάσεις. Δεν ξέρω αν υπάρχουν κανόνες στην ομορφιά. Κάθε μάνα βλέπει το δικό της παιδί ως το πιο όμορφο. Ποτέ δεν μπορείς να είσαι πραγματικά αντικειμενικός.
– Ποιο είναι το διακύβευμα στην καλλιτεχνική δημιουργία;
Σπύρος: Η καλλιτεχνική δημιουργία είναι τρόπος ζωής, δεν είναι απόφαση, δεν είναι μια διαδικασία που σε βάζει σε κίνδυνο. Είναι μια διαδικασία που πηγάζει από μέσα σου, από τις εμπειρίες σου. Άρα, εφόσον εκφράζεσαι με αυτόν τον τρόπο, μοιράζεσαι με τον δυνητικό θεατή τις σκέψεις σου που είναι καθαρά προσωπικές.
– Η τέχνη είναι καταφύγιο ή ορμητήριο; Εκκρεμότητα ή καθήκον;
Αντώνης: Για κάποιους καλλιτέχνες ισχύει το ένα και για κάποιους άλλους το άλλο. Στη δική μου περίπτωση θα έλεγα ότι λειτουργεί σαν ορμητήριο, είναι στον χαρακτήρα μου να εκφράζω και να λέω αυτά που νιώθω. Συνεπώς, το αντιμετωπίζω σαν καθήκον να συνεχίσω να κάνω αυτό που αγαπώ και να μοιράζομαι τις ιδέες μου και την τέχνη μου.
Σπύρος: Για μένα λειτούργει και σαν καταφύγιο και σαν ορμητήριο. Είναι ο κόσμος μου, ο κόσμος που δημιουργώ κι είναι επίσης ο κόσμος που με «προστατεύει», ο χώρος όπου καταφεύγω ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές μου.
– Η έννοια του σημείου είναι αφετηρία ή προορισμός;
Σπύρος: Όλα ξεκινούν από ένα σημείο. Το σημείο γίνεται γραμμή και τη γραμμή τη διαδέχεται η εικόνα. Για να καταλήξουν και πάλι όλα σ’ ένα τελικό σημείο. Άρα εκεί βρίσκεται και η αρχή και το τέλος. Είναι ο σκοπός που γίνεται στόχος και αποτέλεσμα. Είναι μια αμφίδρομη σχέση αλληλεξάρτησης και συνύπαρξης.
– Ποιες σταθερές σάς έκανε να αναθεωρήσετε η συγκυρία της πανδημίας;
Αντώνης: Είμαι άνθρωπος που μου αρέσει να εκφράζω και να δίνω αυτά που νιώθω. Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο μέσα σ’ αυτή την κατάσταση είναι η στέρηση· της επαφής, της αγκαλιάς, του αγγίγματος, της επικοινωνίας. Σε κάνει να αναθεωρείς πολλά από όσα θεωρούσες δεδομένα, όσα θεωρούσες λιγότερο σημαντικά γιατί ήταν εκεί.
– Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σας για το αύριο της εικαστικής δημιουργίας;
Αντώνης: Δεν θα ήθελα να χαθεί η κλασική έννοια της τέχνης. Ας μη γίνουν όλα ηλεκτρονικά, ας μη γίνουν όλα digital. Νομίζω ότι δεν συγκρίνεται η επαφή που δημιουργείται βλέποντας ένα έργο τέχνης σ’ ένα μουσείο ή μια γκαλερί ή ακόμα φυλλομετρώντας και διαβάζοντας ένα βιβλίο.
– Αισθάνεστε ότι μπαίνουμε σε μια νέα εποχή; Ότι αλλάζει το τοπίο;
Σπύρος: Θεωρώ ότι ήδη βρισκόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα και τάξη πραγμάτων η οποία γίνεται σιγά- σιγά συνήθεια και βάσει αυτής βγαίνουν, «γεννιούνται» καινούργια πράγματα. Θετικά αλλά κι αρνητικά. Η τέχνη ανέκαθεν επηρεαζόταν από τις κοινωνικές και άλλες καταστάσεις και ανέκαθεν προσαρμοζόταν. Συμφωνώ με τον Αντώνη ότι το τοπίο αλλάζει κι ίσως αυτό να ελλοχεύει κάποιους κινδύνους. Σίγουρα η κλασική προσέγγιση της τέχνης παραμένει πάντα και η πιο ελκυστική. Εύχομαι ότι αυτό δεν θα αλλάξει ή δεν θα αναγκαστεί να αλλάξει.
* «Duologue», Λευκωσία, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος (22766117). Μέχρι 24.4
