Άνιση μεταχείριση σε σχέση με άλλους πολιτιστικούς φορείς συνιστά η ετήσια καταβολή «κατά χάριν» ποσού ύψους €250.000 (συν δωρεάν χρήση του κτηρίου) στο Θέατρο Ριάλτο χωρίς την ύπαρξη κριτηρίων, σύμφωνα με την Ελεγκτική Υπηρεσία.
Στην ειδική έκθεση του Γενικού Ελεγκτή που δημοσιεύτηκε σήμερα και παρέχει επισκόπηση του οικονομικού ελέγχου και του ελέγχου συμμόρφωσης που διενεργήθηκαν στο Υπουργείο Οικονομικών το 2023 ,αναφέρεται ενδεικτικά η περίπτωση του ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού πολιτιστικού οργανισμού Ριάλτο σε σχέση με την πρόοδο στη διαχείριση των «κατά χάριν» ποσών που δίνονται από το κράτος, επισημαίνοντας ότι η περίπτωση εντοπίζεται ως αδυναμία.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία συστήνει ότι, χωρίς να παραγνωρίζεται η σημαντικότητα της συνεισφοράς του Θεάτρου Ριάλτο στην προώθηση του πολιτισμού, το κράτος θα πρέπει να διασφαλίσει την ισότιμη αντιμετώπιση όλων των εμπλεκομένων, καθορίζοντας αντικειμενικά κριτήρια στον τρόπο που παραχωρούνται οι κρατικές χορηγίες,
Κατά την άποψη της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, πρόκειται για περίπτωση μη σύννομης «κατά χάριν» χρηματοδότησης.
Το Υπουργείο Οικονομικών καταβάλλει μια ετήσια «κατά χάριν» χορηγία ύψους €250.000 στην εταιρεία «Θέατρο Ριάλτο Ταμιευτηρίου Λεμεσού Λτδ» για τα έτη 2022-2024, βάσει απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ημερομηνίας 24.11.2021. Αυτή η χορηγία προορίζεται για την κάλυψη μέρους των λειτουργικών της εξόδων.
Πέραν της χρηματικής χορηγίας, το Θέατρο Ριάλτο λαμβάνει και δωρεάν χρήση του κτηρίου στο οποίο στεγάζεται. Το κτήριο ανήκει στην κρατική επιχείρηση ΣΕΔΙΠΕΣ. Επιπρόσθετα, η Εταιρεία λαμβάνει από το Υφυπουργείο Πολιτισμού ετήσια χορηγία ύψους €120.000, καθώς και επιπρόσθετα ποσά για τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων με απευθείας ανάθεση.
Οι οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας δείχνουν ότι δεν μπορεί να συνεχίσει τις δραστηριότητές της χωρίς κρατική στήριξη, καθώς οι χορηγίες από ιδιωτικούς φορείς είναι ασήμαντες.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία διατηρεί τον προβληματισμό της ότι η ετήσια καταβολή του «κατά χάριν» ποσού ύψους €250.000, συν τη δωρεάν χρήση του κτηρίου, γίνεται χωρίς την ύπαρξη κριτηρίων, κάτι που εκτιμάται ότι συνιστά άνιση μεταχείριση σε σχέση με άλλους πολιτιστικούς φορείς. Παράλληλα, η ΕΥ αμφισβητεί την «ηθική υποχρέωση» της Δημοκρατίας να καλύπτει τα λειτουργικά έξοδα του Θεάτρου Ριάλτο, μόνο και μόνο επειδή τα κάλυπτε ο προηγούμενος ιδιοκτήτης του κτηρίου (το Συνεργατικό Ταμιευτήριο Λεμεσού) μέχρι το 2018. Θεωρεί ότι το γεγονός αυτό δεν δημιουργεί υποχρέωση για τον νέο ιδιοκτήτη, δηλαδή το κράτος.
Ζητήθηκε διευκρίνιση από το Υπουργείο Οικονομικών κατά πόσο ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να λαμβάνει χορηγία γενικής φύσης από δύο κρατικούς φορείς, δηλαδή το Υφυπουργείο Πολιτισμού και το Υπουργείο Οικονομικών. Το ΥΠΟΙΚ απάντησε ότι η χορηγία του Υφυπουργείου Πολιτισμού αφορά στη διοργάνωση παραστάσεων/ εκδηλώσεων/ φεστιβάλ, ενώ η χορηγία του ΥΠΟΙΚ αφορά στην κάλυψη μέρους των λειτουργικών δαπανών της Εταιρείας. Θέση του ΥΠΟΙΚ είναι ότι δύναται να παραχωρείται χορηγία γενικής φύσης από δύο κρατικούς φορείς, νοουμένου ότι αφορά σε διαφορετικό σκοπό.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία, μετά από περαιτέρω διερεύνηση, διαπίστωσε ότι η χορηγία του Υφυπουργείου Πολιτισμού ήταν αρχικά γενικής φύσης για την ενίσχυση της πολιτιστικής αποκέντρωσης και τη δυνατότητα δωρεάν χρήσης του θεάτρου από τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες, χωρίς να καθορίζονται σαφώς οι δαπάνες που θα κάλυπτε. Επίσης, η δωρεάν χρήση του θεάτρου από το Υφυπουργείο δεν μπορεί πλέον να αποτελεί προϋπόθεση για την καταβολή χορηγίας, καθώς το κτήριο ανήκει στη Δημοκρατία.
Σύμφωνα με προφορική ενημέρωση από το λογιστήριο του Υφυπουργείου Πολιτισμού, η χορηγία που δίνεται στο Θέατρο Ριάλτο είναι γενικής φύσης για κάλυψη λειτουργικών δαπανών, ενώ κανένα άλλο θεατρικό ίδρυμα δεν λαμβάνει γενική χορηγία, αλλά χορηγίες για τις δράσεις του με βάση κριτήρια. Αυτό, όπως σημειώνεται, δημιουργεί ανισότητα σε σχέση με τον τρόπο χειρισμού άλλων ιδιωτικών θεατρικών ιδρυμάτων.
Σχετικά με την ανάθεση έξι κρατικών πολιτιστικών διοργανώσεων στο Θέατρο Ριάλτο από το Υφυπουργείο Πολιτισμού, η Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων έκρινε ότι αυτή η σχέση μπορεί να εκληφθεί ως απόκτηση υπηρεσιών και εμπίπτει στον Νόμο 73(Ι)/2016, προτείνοντας αναδιαμόρφωση της διαδικασίας για διασφάλιση συμβατότητας με το νομοθετικό πλαίσιο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε διάγγελμά του τον περασμένο Ιούνιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης είχε εξαγγείλει στο πλαίσιο της εφαρμογής του θεσμού της Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτιστικής Ανάπτυξης μεταξύ Δήμου Λευκωσίας και του Υφυπουργείου Πολιτισμού την αξιοποίηση και του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας, ώστε να λειτουργήσει «στο μοντέλο του Θεάτρου Ριάλτο».
Οι «κατά χάριν» δωρεές αφορούν σε χρηματικά ποσά που παραχωρούνται από τον Προϋπολογισμό, ως εισφορές προς νομικά ή/και φυσικά πρόσωπα, για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών. «Κατά χάριν» δωρεές δύνανται να παραχωρούνται μόνο όπου δεν βρίσκεται σε ισχύ οποιαδήποτε νομοθεσία που να διέπει το θέμα και όπου η καταβολή της δωρεάς κρίνεται ως επιβάλλουσα ηθική υποχρέωση της Δημοκρατίας, με βάση τα δεδομένα της κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης. Κάθε δωρεά θα πρέπει να αιτιολογείται γραπτώς και με επάρκεια.
