Έτυχε λόγω της δημοσιογραφικής ιδιότητας, να επισκεφθώ πολλές φορές τις Κεντρικές Φυλακές. Από τον καιρό που οι διευθυντές δολοφονούνταν ή γίνονταν στόχοι βομβιστικών επιθέσεων.
Στο πλαίσιο ρεπορτάζ που ετοιμάζει ο «Φ», επισκέφθηκα και προχθές τις φυλακές. Σίγουρα δεν πρόκειται για τον ψυχρό χώρο που υπήρχε από Αγγλοκρατίας και συντηρείτο -όσο συντηρείτο- διαχρονικά από τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Κάτω από αντίξοες συνθήκες με πάνω από 800 κρατούμενους, ενώ η χωρητικότητα είναι μόλις στους μισούς, οι φυλακές άλλαξαν. Το καταλαβαίνεις από την πρώτη στιγμή που μπαίνεις στον ελεγχόμενο χώρο της φυλακής. Αυστηρά πρωτόκολλα ασφάλειας και υγείας λόγω της πανδημίας. Τίποτε άλλο. Αν αφαιρέσεις τα ψηλά συρματοπλέγματα και τις κάμερες ασφαλείας, σίγουρα δεν θα μιλούσαμε για φυλακή.
Ένα μαρμάρινο πιάνο από το οποίο τρέχει νερό στο προαύλιο της φυλακής, τριανταφυλλιές, πολλές τριανταφυλλιές, παντού. Μωβ τοίχοι των θαλάμων, ναι μωβ, όπως και πολύχρωμα πατώματα. Και υπαίθρια γυμναστήρια σε κάθε θάλαμο. Τέρμα στους ψυχρούς γκρίζους τοίχους των θαλάμων που σου πάγωναν το αίμα. Τώρα άλλαξαν όλα. Τα χρώματα, τα συναισθήματα, οι συμπεριφορές, τα πρόσωπα έγιναν πιο χαμογελαστά.
Η έκπληξη όμως δεν ήταν μόνο στα πρόσωπα που έγιναν πιο χαμογελαστά. Ήταν στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι απομονωμένοι, σε απόγνωση. Όλα έχουν ένα νόημα, ακόμα και στη φυλακή. Δεν κρέμεται κανένας από τα σίδερα. Η έκπληξη ήρθε και από το κουρείο. Ναι από το κουρείο. Πέραν από το γεγονός ότι δεν διαφέρει σε τίποτα από τα εμπορικά κουρεία, όταν ανοίγεις το συρτάρι βλέπεις ψαλίδια. Τώρα θα μου πείτε, σε κουρείο είσαι ψαλίδια θα δεις. Ναι, αλλά εδώ πρόκειται για φυλακή και τα ψαλίδια μπορεί να χρησιμοποιηθούν και ως φονικά όπλα. Πού παλαιότερα να δεις εκτεθειμένα ψαλίδια; Θα είχαμε φόνους στις φυλακές. Τώρα άλλαξαν τα πράγματα, δεν υπάρχουν κίνητρα για να γίνεις δολοφόνος, υπάρχουν κίνητρα για να γίνεις καλύτερος άνθρωπος. Γιατί θα ανταμειφθεί κάποιος όταν έρθει η ώρα να αποφυλακισθεί πρόωρα λόγω καλής διαγωγής.
Η έκπληξη ήρθε και από τα εργαστήρια. Κρατούμενοι μαζί με εκπαιδευτές, σκυμμένοι πάνω από ξύλα ή βιβλία φτιάχνοντας φανταστικά πράγματα. Με την ασφάλεια να μην είναι το πρώτιστο ζητούμενο. Υπάρχουν άλλα πράγματα τώρα που έχουν προτεραιότητα: Να μένουν απασχολημένοι δημιουργικά οι κρατούμενοι, να αναπτύσσουν πρωτοβουλία, να αποκτήσουν εμπειρίες ώστε να τους χρειαστούν αύριο που θα βγουν ξανά στην κοινωνία, γιατί δεν υπάρχει τίποτε που να τους βοηθά μετά την αποφυλάκιση.
Αυτά γίνονται στις φυλακές σήμερα συν το γεγονός ότι το προσωπικό που εργάζεται είναι το ίδιο όπως και πριν 10 χρόνια, με μόνη διαφορά ότι σήμερα έχουν να προσέχουν διπλάσιο αριθμό ατόμων, αφέθηκε απερίσπαστο χωρίς κλίκες να κάνει αυτό για το οποίο προσλήφθηκε. Τίποτα δεν γίνεται σήμερα τυχαία στις φυλακές. Έβαλαν τη σφραγίδα τους οι δύο επικεφαλής γυναίκες που πήγαν πριν οκτώ χρόνια και άλλαξαν τα πάντα.
michalis.hadjivasilis@phileleftheros.com
