Η ΕΔΕΚ δεν είναι ένα οποιοδήποτε κόμμα. Είναι ένα κομμάτι της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας. Είναι το κόμμα που ίδρυσε ο Βάσος Λυσσαρίδης το 1969, δίνοντας πολιτική στέγη στον σοσιαλιστικό χώρο της Κύπρου. Τότε που το πολιτικό τοπίο ήταν ασφυκτικά διπολικό. Είναι η πολιτική παράταξη που σήκωσε παντιέρα υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης, της εθνικής αξιοπρέπειας και του ανένδοτου αγώνα για λύση και απελευθέρωση. Ένα κόμμα που για δεκαετίες υπήρξε η φωνή του ανυπότακτου πατριωτισμού και της κοινωνικής ευαισθησίας. Με ηγέτη τον τελευταίο ίσως ρομαντικό μιας πολιτικής που δεν έμαθε να υποτάσσεται.

Σήμερα όμως, το κόμμα αυτό δεν θυμίζει σε τίποτα την ΕΔΕΚ του χθες. Η παρακαταθήκη του ιστορικού της ηγέτη φαντάζει μακρινή. Σχεδόν ξεχασμένη, κάτω από το βάρος της εσωστρέφειας, των αλληλοκατηγοριών, των αποχωρήσεων και των απανωτών ρήξεων.

Η ΕΔΕΚ δεν αργοσβήνει επειδή την χτυπούν οι πολιτικοί της αντίπαλοι. Πεθαίνει από τα ίδια της τα παιδιά. Από τις προσωπικές φιλοδοξίες. Τις εσωτερικές έριδες. Την αδυναμία συνεννόησης. Τη συστηματική αποδόμηση κάθε έννοιας συλλογικότητας. Από κόμμα αρχών μετατρέπεται σε αρένα διαγκωνισμού μικρών ηγεμονίσκων χωρίς όραμα. Από προπύργιο ιδεών, σε μηχανισμό αλληλοεξόντωσης εσωκομματικών αντιπάλων, προς εξυπηρέτηση προσωπικών φιλοδοξιών.

Η απόφαση του Μαρίνου Σιζόπουλου να αποχωρήσει από την προεδρία του κόμματος, θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να αποτελέσει τομή. Μια ευκαιρία επανεκκίνησης, συλλογικού αναστοχασμού και επιστροφής στις αρχές που ανέδειξαν την ΕΔΕΚ σε δύναμη διψήφιου ποσοστού.

Αντί αυτού, άνοιξε ξανά ο ασκός του Αιόλου. Συνωστίζονται τα στελέχη τα οποία φέρονται έτοιμα να διεκδικήσουν την ηγεσία. Ο Κωστής Ευσταθίου δήλωσε πρόθεση να υποβάλει υποψηφιότητα, αλλά του απαντούν ότι έχει «κοπεί» από το εσωκομματικό σύστημα. Ήδη, υποψηφιότητα έχουν ανακοινώσει ο γενικός διευθυντής του κόμματος Μορφάκης Σολομωνίδης, ο βουλευτής Ηλίας Μυριάνθους και ο Μάριος Χαννίδης. Δεν αποκλείεται ο κατάλογος να μακρύνει.

Αντί να συσπειρωθεί, η ΕΔΕΚ διαλύεται στα εξ ων συνετέθη. Οι προσωπικές στρατηγικές περισσεύουν, το ίδιο και οι εσωτερικοί αποκλεισμοί. Σε κάθε εσωκομματική διαδικασία δεν κρίνεται μόνο η ηγεσία. Κρίνεται και η πολιτική επιβίωση. Δυστυχώς, το μήνυμα που εκπέμπει σήμερα το κόμμα στους απογοητευμένους του ψηφοφόρους είναι αυτό ενός ναυαγίου σε ανοιχτή θάλασσα, όπου όλοι τσακώνονται ποιος θα προλάβει να ανεβεί στη σωστική λέμβο αλλά αποκλείοντας τους υπόλοιπους. Μόνο που δεν αντιλαμβάνονται ότι όποιος και αν ανεβεί πρώτος, δεν μπορεί να σωθεί χωρίς τους υπόλοιπους. Διότι δεν θα αντέξει να τραβάει κουπί μόνος. Χρειάζεται και τους άλλους…

Οι αριθμοί δεν λένε ποτέ ψέματα. Από το 11% του ένδοξου παρελθόντος, η ΕΔΕΚ βούτηξε το 2021 στο θλιβερό 6,7%. Απώλεσε πάνω από 11.000 ψηφοφόρους (ένας στους τρεις της γύρισε την πλάτη). Αντικρίζει τον πάτο ολοένα και πιο καθαρά. Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζονται αμείλικτες. Προοιωνίζουν ότι το 2026 δεν θα είναι απλώς η χρονιά μιας ακόμη αποτυχίας. Θα είναι το πολιτικό της μνημόσυνο. Όχι επειδή οι ιδέες της έχασαν την αξία τους. Επειδή εκείνοι που τις κρατούσαν στα χέρια, τις άφησαν να γλιστρήσουν από τα δάχτυλά τους. Για να σώσουν προσωπικά τους σχέδια.

Το να φτάσει το κόμμα στις επόμενες εκλογές του 2026 υπό συνθήκες διάσπασης ή γενικευμένης απαξίωσης δεν θα είναι απλώς πολιτικό λάθος. Θα είναι το τελευταίο καρφί στο φέρετρο ενός χώρου, που άλλοτε διαμόρφωνε πολιτικές εξελίξεις.

Και όμως, ο Βάσος Λυσσαρίδης ήθελε να είναι ακόμη εδώ. Όχι ως φυσική παρουσία. Ως κραυγή από το χώμα, που δεν παύει να απαιτεί συνέπεια, ενότητα, μάχη. Δεν ζήτησε αγάλματα, ούτε μνημεία. Ζήτησε να συνεχίσουν τον αγώνα. Το έγραψε με την πένα του πριν φύγει:

«Μαζί σας θ’ αγωνίζομαι ζωντανός ή νεκρός,
ωσότου λεύτεροι πορευτούμε στον λεύτερο Πενταδάκτυλο.
Ως τότε, μη με αναζητήσετε στους απόντες.
Οι αγώνες δεν τελειώνουν με τον θάνατο αλλά με τη δικαίωση».

Αυτόν τον όρκο έδωσε. Κι εκείνοι, σήμερα, του στερούν ακόμα και τη δυνατότητα να μείνει “μαζί τους”. Διαλύοντας το κόμμα, διαλύουν την τελευταία του επιθυμία. Του στερούν τον μετά θάνατον στόχο του. Τον αναγκάζουν, αντί να είναι συνοδοιπόρος στους αγώνες, να είναι μάρτυρας μιας αυτοχειρίας. Αν δεν συνέλθουν τώρα, θα τον προδώσουν οριστικά. Αναμφίβολα, πρέπει να τρίζουν τα κόκαλα του Γιατρού.

Η Κύπρος χρειάζεται ένα κόμμα σοσιαλιστικό, πατριωτικό, με ιδεολογική πυξίδα και καθαρή φωνή. Αν τα στελέχη της ΕΔΕΚ δεν αντιληφθούν το βάρος αυτής της ευθύνης, αν δεν υπερβούν τον εαυτό και τις μικρότητές τους, τότε το κόμμα απλώς θα σβήσει. Δεν αρκεί να κληρονομείς μια ιστορία, πρέπει να τη διατηρήσεις και ζωντανή. Να τη δικαιώσεις. Δυστυχώς, πράττουν ακριβώς το αντίθετο.

Η πορεία είναι εξόφθαλμα μονόδρομη. Και καταστροφική. Το 2026 είναι πολύ κοντά. Με μαθηματική ακρίβεια θα καταγραφεί στις κάλπες το πολιτικό μνημόσυνο της ΕΔΕΚ. Ο ιστορικός ηγέτης τους θα πεθάνει ξανά. Μαζί του θα πεθάνει και ένας πολιτικός χώρος, που θα μπορούσε να είναι πολλά, αλλά επέλεξε να γίνει τίποτα.