Με την προσοχή στραμμένη στην Κίνα θα βρίσκονται από σήμερα οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. καθώς ξεκινάει η διήμερη σύνοδος κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης (SCO) στην Τιανζίν και εν συνεχεία στις 3 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί μια μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο και την Πλατεία Τιενανμέν για την 80η Επέτειο της Ημέρας της Νίκης στον Πόλεμο κατά της «Ιαπωνικής Επιθετικότητας και στον Παγκόσμιο Αντιφασιστικό Πόλεμο».
Από διεθνείς παρατηρητές εκτιμάται ότι ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ, με αυτό τον τρόπο, στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα στον Ντόναλντ Τραμπ έχοντας δίπλα του τους Βλαντιμίρ Πούτιν, Ναρέντρα Μόντι και Κιμ Γιόνγκ Ουν. Το μήνυμα ότι το δόγμα επίδειξης πραγματικής πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος γίνεται πλέον βασικό στοιχείο της διεθνούς εικόνας της Κίνας, καθώς με την επάνοδο Τραμπ στην εξουσία το δίκαιο του ισχυρού στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο. Ο Σι ευελπιστεί ότι οι δύο διοργανώσεις θα υπογραμμίσουν όχι μόνο τον ρόλο της χώρας ως τον βασικό πόλο ισχύος στην Ευρασία, αλλά ότι το μήνυμα σχετικά με την ισχύ της Κίνας θα φτάσει σε όλο τον πλανήτη, τόσο στην απέναντι πλευρά του Ειρηνικού, όσο και στην Ευρώπη και πιο πέρα από εκεί. Αναλυτές εκτιμούν επίσης ότι η κινεζική ηγεσία έχει κι έναν επιπλέον στόχο και αναφέρουν ότι οι κινήσεις αυτές αποσκοπούν στο να προετοιμάσουν μια πιθανή συνάντηση ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Κινέζο ομόλογο του Σι Τζινπίνγκ. Οι συναντήσεις του τόσο με τον Πούτιν, όσο και με τον Κιμ, αλλά και η επίδειξη στρατιωτικής ισχύος είναι βέβαιο ότι θα εκληφθούν θετικά από τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
Παρενθετικά πρέπει να σημειωθεί ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες λένε πως το «μυστικό» για να κερδίσουν την προσοχή και την εκτίμηση του Τραμπ είναι να μάθουν να μιλούν τη γλώσσα του. «Η φυσική ροπή των Ευρωπαίων είναι να περιμένουν, να ανησυχούν και να παραπονιούνται», είπε ο Κερτ Βόλκερ, πρώην ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για την Ουκρανία στην πρώτη θητεία Τραμπ. «Είναι το χειρότερο ένστικτο για να χειριστείς τον Τραμπ. Αυτό που χρειάζεται είναι θετική στάση, προετοιμασία, δικές σου προτάσεις και πρωτοβουλία», λέει ο Βόλκερ.
Πάντως στο πλέον κοινό ερώτημα, που εμφανίζεται στα ΜΜΕ, δηλαδή στο «Πού το πάει ο Ντόναλντ Τραμπ;», η πιο κοινή απάντηση είναι: Πουθενά! Κι όπως έγραψαν πολλά αμερικάνικα ΜΜΕ, «είναι ο ηγέτης μιας χώρας που έβγαλε στρατό στους δρόμους της πρωτεύουσας, διότι ληστεύθηκε ένας συνεργάτης του και τις προάλλες δήλωσε πόσο επιτυχημένο είναι το μέτρο διότι του τηλεφώνησε να τον συγχαρεί κάποιος φίλος του! Ακόμα γράφτηκε κι αυτό: «Είναι ο πρόεδρος που τη Δευτέρα βάζει υπέρογκους δασμούς, την Τρίτη τους μειώνει, Τετάρτη τους καταργεί, Πέμπτη τους ξαναβάζει. Παρασκευοσαββατοκύριακο δεν προλαβαίνει διότι πάει –εξόδοις των Αμερικανών φορολογουμένων– στη Φλόριντα για γκολφ». Είναι πολλοί που δικαιολογούν τα διαρκή ζιγκ ζαγκ στην αμερικανική πολιτική, ως την τέχνη της διαπραγμάτευσης, που ο ηλικιωμένος κτηματομεσίτης γνωρίζει καλά. Με αυτήν την «τέχνη της διαπραγμάτευσης» ο μέγας επιχειρηματίας κατάφερε να χρεοκοπήσει έξι μεγάλες επιχειρήσεις που δεν έχει ξαναδεί ο κόσμος. Στις ΗΠΑ οφείλουν να το λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη διότι παίζεται το μέλλον της δημοκρατίας τους. Στον υπόλοιπο κόσμο πρέπει να τον πάρουμε στα σοβαρά διότι η ισχύς των ΗΠΑ είναι μεγάλη· προς το παρόν, τουλάχιστον, και επειδή ο Τραμπ την φθείρει κάθε μέρα. Ολόκληρη η μεταπολεμική αρχιτεκτονική γκρεμίζεται χωρίς σχέδιο, αλλά με ανόητα γραφικά σαν το βίντεο τεχνητής νοημοσύνης, που έκανε για το «Γάζα Ριζόρτ». Ο αποκαλούμενος αμερικανικός αιώνας δεν τελειώνει ούτε με κρότο ούτε με λυγμό, αλλά με γέλιο, το οποίο προοιωνίζεται πως θα μας βγει ξινό. Επιστρέφοντας στην Κίνα, θα πρέπει να πούμε ότι η σύνοδος κορυφής στην Τιαντζίν, είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να επιβεβαιώσει ότι ο βασικός παίκτης του SCO είναι η Κίνα παρά το γεγονός ότι τα δυτικά μέσα τείνουν να υποτιμούν -όχι αδίκως μέχρι τώρα- την σημασία του Οργανισμού. Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο οργανισμός δεν έχει κάνει απολύτως τίποτε ώστε να επιλύσει συγκρούσεις ανάμεσα στα μέλη του ή ανάμεσα σε μέλη του και εξωτερικούς παράγοντες, όποτε αυτές έχουν ξεσπάσει. Επί παραδείγματι δεν έκανε τίποτα για να περιορίσει την κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Κασμίρ. Χρειάστηκε η μεσολάβηση των ΗΠΑ για να αποκλιμακωθεί η βία, όπως τουλάχιστον διατείνεται ο Τραμπ. Αυτό όμως που μοιάζει να λείπει στη συγκεκριμένη εξίσωση, είναι η εκτίμηση πως η SCO είναι απλά η «βιτρίνα» της κινεζικής ισχύος.
Οι αναλυτές ξεχνούν ότι η πραγματική κερδισμένη στην σύγκρουση Ινδίας- Πακιστάν ήταν η Κίνα, αφού (είτε πραγματικές, είτε ψευδείς) οι αναφορές για την επικράτηση των κινεζικών μαχητικών που χρησιμοποιούσε το Πακιστάν έναντι των αμερικανικών της Ινδίας, απέδειξαν ότι η κινεζική τεχνολογία (και δη η στρατιωτική) δεν μπορεί πλέον να αγνοηθεί. Η συμμετοχή στη Σύνοδο, των ηγετών του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγιεφ, αλλά και του πρωθυπουργού της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν, που έχουν καθεστώς παρατηρητή στην SCO, αποδεικνύει επίσης ότι η κινεζική ηγεσία απλώνει όντως την επιρροή της μέχρι και τον Καύκασο, όπου προσφάτως ο Ντόναλντ Τραμπ έβαλε πόδι υποτίθεται για να φέρει την ειρήνη μεταξύ των δύο πλευρών, αλλά επί της ουσίας για να πάρει υπό Αμερικανικό έλεγχο τον στρατηγικής σημασίας Διάδρομο του Ζανγκεζούρ (που μετονομάστηκε σε Διαδρόμου Τραμπ για τη Διεθνή Ειρήνη και Ευημερία). Αυτό όμως που πραγματικά αποτελεί μήνυμα προς την κυβέρνηση Τραμπ, αλλά και στην Ευρώπη, είναι πως στη Σύνοδο θα κάτσουν μαζί στο ίδιο τραπέζι, ο Σι Τζινπίνγκ, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι. Ίσως για πρώτη φορά, εδώ και καιρό, το ενδιαφέρον στην συγκεκριμένη… συνάντηση δεν θα πέσει τόσο στον Ρώσο πρόεδρο όσο στον Ινδό πρωθυπουργό, κι αυτό γιατί η χώρα του είναι αυτή που φαίνεται να υποφέρει για λογαριασμό της Ρωσίας από τους δασμούς του Ντόναλντ Τραμπ. Οι επιπλέον δασμοί που επέβαλλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ στην Ινδία για το γεγονός ότι το Δελχί συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο είναι ίσως η αποφασιστική κίνηση που ώθησε τον Μόντι να δεχθεί να επισκεφθεί το Πεκίνο για πρώτη φορά εδώ και επτά περίπου χρόνια.
Η κυβέρνηση της Ινδίας πηγαίνει στην Τιαντζίν με την πλάτη στον τοίχο, αφού κατά τα φαινόμενα δεν μπορεί πλέον σε καμία περίπτωση να βασίζεται στην αμερικανική στήριξη, παρά τα όσα αναφέρουν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης για τεράστιες επενδύσεις των αμερικανικών εταιρειών κολοσσών στην Ινδία. Αντίθετα φαίνεται ότι μπορεί να βασίζεται στο.. ρωσικό πετρέλαιο. Το 2021, μόλις το 1% του αργού πετρελαίου της Ινδίας προήλθε από τη Ρωσία. Σήμερα, το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 35% (περίπου 1,75 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα) και το Δελχί έχει έτσι εξοικονμήσει περισσότερα από 17 δισεκατομμύρια δολάρια από τις αρχές του 2022, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών. Αυτές οι εκπτώσεις έχουν κρατήσει τον πληθωρισμό υπό έλεγχο και έχουν δώσει στον Μόντι περιθώριο να ανασάνει στο εσωτερικό της χώρας.
Αν και κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων τι τελικά μπορεί να πάρει ο Μόντι από την Σύνοδο -δεδομένου ότι η πρόσβαση στην αμερικανική αγορά ουσιαστικά έχει γίνει πανάκριβη εξαιτίας των δασμών- πέρα από το να επιδείξει διάθεση ενίσχυσης των δεσμών της χώρας του με το Πεκίνο και την Μόσχα, είναι σίγουρο ότι η παρουσία του εκεί δεν θα περάσει απαρατήρητη στην Ουάσινγκτον ή στις Βρυξέλλες.
Και η παρτίδα στη μεγάλη σκακιέρα για τον έλεγχο της τεράστιας αγοράς της Ευρασίας γίνεται πια ακόμα πιο σκληρή και πιο ενδιαφέρουσα.
paraschos.andreas@gmail.com
