Η ανθρώπινη ευφυία είναι άσχετη με τις έννοιες του καλού και του κακού.

Παλαιότερα είχα την αφελή πεποίθηση ότι οι άνθρωποι χωρίζονται απλώς σε έξυπνους και βλάκες, και ότι αυτό το χαρακτηριστικό διαχωρίζει τους καλούς από τους κακούς. Πολύ σύντομα κατάλαβα ότι το IQ είναι άσχετο με την καλοσύνη και την κακία, για να μην πω ότι δεν καθορίζει καν το αν κάποιος είναι όντως βλάκας ή όχι. Εδώ που τα λέμε, έχω παρατηρήσει ότι οι έξυπνοι με μεγάλο απόθεμα κακίας είναι πολύ περισσότεροι από τους βλάκες αντίστοιχους. Ακόμα και τώρα, δυσκολεύομαι να χωνέψω ότι κάποιος με υψηλή νοημοσύνη μπορεί να είναι ακραία κακός απέναντι στους συνανθρώπους του, δηλαδή να είναι ρατσιστής, φασίστας, ομοφοβικός, να μισεί τους πιο αδύναμους, να υποτιμά τις γυναίκες, τους αναξιοπαθούντες, αυτούς που έχουν διαφορετική γνώμη, άλλες θρησκευτικές πεποιθήσεις ή καταγωγή από τον ίδιο. Αυτή τη στάση δεν την εξηγεί ούτε το ενδεχόμενο αίσθημα υπεροψίας και ανωτερότητας, το οποίο πηγάζει από τη συνειδητοποίηση της νοητικής του «υπεροχής».

Θεωρώ ότι είναι εξαιρετικά παράξενο ένας άνθρωπος με υψηλή γνωστική ικανότητα να βρίσκει φυσιολογική την εξόντωση άλλων ανθρώπων απλώς και μόνο επειδή είναι διαφορετικοί. Φαίνεται πως ένας ισχυρός καταλύτης προς τούτο είναι η θρησκεία – κάθε θρησκεία: Αν κρίνουμε από όσα συμβαίνουν γύρω μας σήμερα αλλά και από την Ιστορία, είναι φανερό πως ο άνθρωπος έφτιαξε τους θεούς του κατ’ εικόνα και ομοίωσή του, δηλαδή ιδιαίτερα κακούς και μοχθηρούς. Που ζητούν συνεχώς επιβεβαίωση τυφλής πίστης και υποταγής και που είναι έτοιμοι να τιμωρήσουν κάθε παρέκβαση από τους κανόνες τους οποίους –υποτίθεται– ότι θέσπισαν οι ίδιοι. Που έδωσαν –υποτίθεται– στον άνθρωπο έναν κόσμο να τον απολαύσει, αλλά συνάμα τον εγκλώβισαν σε ένα πλέγμα απαγορεύσεων και στερήσεων, επί ποινή αποκλεισμού από έναν άλλο, καλύτερο –υποτίθεται– κόσμο που αναμένει τους υπάκουους. Και που δεν ανέχονται τον ανταγωνισμό από άλλους θεούς.

Πού βλέπετε τα χαρακτηριστικά ενός καλού, αγαθού και συμπονετικού όντος σε όλα αυτά; Ποιος θεός που αγαπά τους ανθρώπους, όπως μας λένε οι ιερείς,  μένει αμέτοχος όταν αλληλοσκοτώνονται, όταν εξολοθρεύουν τους πιστούς ενός άλλου, «ψεύτικου» θεού; Ποια υπέρτατη οντότητα μπορεί να επιφυλάσσει τα χειρότερα σε έναν «αμαρτωλό», αλλά επιτρέπει σε τόσους κακούς ανθρώπους –αμαρτωλούς με τόνο– να σκορπίζουν τον θάνατο και τον πόνο στους συνανθρώπους τους; Κατ’ επέκταση, πώς γίνεται άτομα με υψηλό δείκτη νοημοσύνης, πιστοί του όποιου θεού, να θεωρούν θεμιτές και επιβεβλημένες μαζικές δολοφονίες, βασανιστήρια και στερήσεις ανθρώπων επειδή απλώς είναι αλλιώτικοι από τους ίδιους; Και πώς μπορεί να μην αντιλαμβάνονται ότι αυτό οδηγεί σε ένα αιματηρό αδιέξοδο, εφόσον είναι δεδομένο ότι και οι πιστοί του άλλου θεού θα αντιδράσουν πιστεύοντας ότι έχουν το ίδιο καθήκον και υποχρέωση, σε μια «μάχη των θεών» μέσω αντιπροσώπων;

Σε όλη την Ιστορία, κάποιοι σκοτώνουν χριστιανούς, αυτοί με τη σειρά τους σκοτώνουν ειδωλολάτρες «εθνικούς», οθωμανοί Τούρκοι σκοτώνουν Μικρασιάτες Έλληνες και Αρμένιους, ναζί σκοτώνουν εβραίους, εκείνοι με τη σειρά τους σκοτώνουν μουσουλμάνους, οι οποίοι παίρνουν θέση για να σκοτώσουν χριστιανούς και εβραίους… Πώς θα ξεφορτωθούμε πια αυτούς τους μοχθηρούς θεούς που μας δυναστεύουν; Πότε θα απορρίψουμε τα ίδια μας τα δημιουργήματα, τόσο κακά όσο εμείς οι ίδιοι; Για το δικό μας συμφέρον, έστω, εφόσον δεν οδηγούν στο τέλος της βίας αλλά στη διαιώνισή της; Ναι, ξέρω καλά ότι πολλοί είναι αυτοί που κερδίζουν από τον θρησκευτικό εξτρεμισμό των φανατικών, νοήμονες και βλάκες. Είναι πολλά τα λεφτά που ρέουν προς πάσα κατεύθυνση μέσα στον χαμό, από τα δισεκατομμύρια των εξοπλισμών μέχρι τις ευκαιρίες που αναμένουν οι πολυεθνικές οι οποίες καραδοκούν για την ανοικοδόμηση – θυμηθείτε «Το δόγμα του σοκ» της Ναόμι Κλάιν…

Αν οι ισλαμιστές ηγέτες είναι πανύβλακες, τότε τι είναι ο Νετανιάχου, που νομίζει πως αν εξαλείψει και το τελευταίο ίχνος μουσουλμάνου, αν «εκκενώσει» τη Γάζα και τη Δυτική Όχθη ξαποστέλνοντας όσους επιζήσουν στην Αφρική ή όπου αλλού, θα έχουν τότε την ευκαιρία οι εβραίοι να ζήσουν ανενόχλητοι στη «Γη της Επαγγελίας», απαλλαγμένοι από κάθε εχθρική επιβουλή; Όσοι σκέφτονται έτσι, φαίνεται πως αδυνατούν να αντιληφθούν ότι για κάθε νεκρό γονιό, το παιδί που θα επιζήσει θα είναι αύριο ένας ακόμα φανατικός –δικό τους αποκλειστικά δημιούργημα– με δίψα για εκδίκηση, πρόθυμος να σκοτώσει εβραίους ή χριστιανούς, σε μια συναγωγή ή σε μια εκκλησία οπουδήποτε στον κόσμο; Ή να εμπνεύσει κάποιον σαλεμένο να δολοφονήσει παιδιά, όπως πρόσφατα στη Μινεάπολη των ΗΠΑ, ως απάντηση στις δολοφονίες παιδιών στην Παλαιστίνη; Αυτό δεν περνά από τον νου ούτε των απανταχού απολογητών των σιωνιστών, που βλέπουν παντού αντισημίτες; Το κακό και η βία φέρνουν ακόμα περισσότερη βία και κακό – να ένα αναμφισβήτητο και αυταπόδεικτο δόγμα.

Όταν ο εκδικητικός θεός κατέστρεψε τα Σόδομα και τα Γόμορρα, σύμφωνα με το γνωστό παραμύθι, το έκανε επειδή όλοι εκεί ήταν αμαρτωλοί. Παραβλέποντας το ότι, ως υποθετικά πάνσοφος, παντοδύναμος και παντογνώστης, θα μπορούσε να το αποφύγει αλλά δεν το έκανε, προκύπτει ένα ερώτημα – το διατυπώνει έξοχα ο Ζοζέ Σαραμάγκου, νομίζω στο βιβλίο του «Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο»: Εντάξει, ήταν «αμαρτωλοί», δηλαδή δεν έκαναν ό,τι όφειλαν, δεν υπάκουαν στις εντολές του θεού τους, με δυο λόγια απολάμβαναν όσα τους πρόσφερε η ζωή χωρίς ενδοιασμούς – όλοι αμαρτωλοί, λοιπόν, που άξιζαν όχι απλώς τιμωρία, αλλά έπρεπε να εξαλειφθούν χωρίς καν μια ευκαιρία να διορθωθούν… Όλοι τους; Ακόμα και τα νεογέννητα;

chrarv@philelefheros.com

MINORITY REPORT, 31.08.2025