Μια από τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που εξάγγειλε πρόσφατα ο Έλληνας Πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, αφορούσε στο χώρο της Εκπαίδευσης. Πρόκειται μάλιστα για προπομπό μιας ριζοσπαστικής αλλαγής, η οποία ούτως ή άλλως, επιφέρει ολικές ανατροπές σε σχέση με το υφιστάμενο σύστημα, αλλά και εκ βάθρων δομήσεις και αναδομήσεις στην προοπτική λειτουργίας ενός νέου συστήματος, στον τόσο ευαίσθητο αυτό χώρο.
Πρόκειται, συγκεκριμένα, για την καθιέρωση του «Εθνικού Απολυτηρίου» που αντικαθιστά ουσιαστικά τον θεσμό των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Είναι από τις περιπτώσεις που ένα τέτοιο εγχείρημα που εξαγγέλλεται τόσο ξεκάθαρα, προσφέρει ένα σημαντικό έναυσμα για ένα γόνιμο προβληματισμό και στην Κύπρο, όπου το εκπαιδευτικό μας σύστημα αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις, ειδικότερα με τη λειτουργία των Παγκύπριων Εξετάσεων.
Ο προβληματισμός που εκφράστηκε σχετικά με την απαξίωση του Λυκείου ως εκπαιδευτικής βαθμίδας, αντηχεί εξίσου εκκωφαντικά και στην κυπριακή πραγματικότητα. Οι προβληματισμοί και όχι μόνο, για κάποιες δραστικές αλλαγές, βρίσκονται και στο δικό μας χώρο εν εξελίξει. Και εδώ, οι τελευταίες τάξεις του Λυκείου έχουν μετατραπεί ουσιαστικά σ’ έναν προθάλαμο για τις εξετάσεις, με το βάρος να πέφτει στα φροντιστήρια και σε άχαρες διαδικασίες αποστήθισης, υποβαθμίζοντας απελπιστικά τον ουσιαστικό ρόλο του σχολείου και τη δυνατότητα να μετατραπεί σ’ ένα χώρο χαράς και ευτυχίας για τα παιδιά. Η πίεση προς τους μαθητές, τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς είναι τεράστια, ενώ ο πραγματικός σκοπός της Λυκειακής εκπαίδευσης -η κριτική σκέψη, η ανάπτυξη δεξιοτήτων και η ολιστική γνώση – παραμένουν μόνιμα ζητούμενα και καταζητούμενα…
Η πρόταση του «Εθνικού Απολυτηρίου» – έστω στο χρονικό ορίζοντα του 2030 – που δίνει έμφαση στον αυτοτελή ρόλο του Λυκείου και στις σχολικές επιδόσεις των μαθητών, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα μοντέλο προς εξέταση και στην Κύπρο. Λαμβάνοντας, βέβαια, υπόψη τις ιδιαιτερότητες που ισχύουν εδώ ή ακόμα και τη σωστή αξιολόγηση των πραγμάτων, κατά τρόπο που να μην γίνεται λόγος για απλές αντιγραφές.
Η ενσωμάτωση των βαθμών του Λυκείου στη διαδικασία εισαγωγής στα πανεπιστήμια, πέρα από την τελική εξέταση, θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη συστηματική μελέτη καθ’ όλη τη διάρκεια των τριών τάξεων. Θα αποκαθιστούσε το κύρος του σχολείου και θα μείωνε τις όποιες εξωγενείς εξαρτήσεις, όπως οι ασφυκτικές πιέσεις σε φροντιστηριακό επίπεδο. Εδώ είναι που χρειάζεται μεγάλη προσοχή, ώστε το κάθε τι που επιχειρείται να είναι μελετημένο αλλά και προσεγμένο για να μην προκύπτουν άλλες στρεβλώσεις ή να συντηρούνται υφιστάμενες.
Είναι μια ευκαιρία και για εμάς εδώ να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος, στον οποίο να μην παρεισφρέουν άλλα κριτήρια εκτός από εκείνα της πραγματικής αναβάθμισης της Παιδείας. Οι πολιτικές δυνάμεις, οι εκπαιδευτικοί φορείς, οι γονείς και οι μαθητές θα μπορούσαν να συζητούν γύρω από τη δόμηση μοντέλων που θα υπηρετούν καλύτερα το σύγχρονο εκπαιδευτικό όραμα. Μια μεταρρύθμιση που θα μειώνει το άγχος και θα προετοιμάζει τους μαθητές όχι μόνο για τις εξετάσεις, αλλά για τη ζωή και την επαγγελματική τους σταδιοδρομία, προβάλλει τόσο αναγκαία αλλά και ως μεγάλη πρόκληση για να τολμήσουμε…
