Η τουρκική οικονομία πλέει σε «αχαρτογράφητα ύδατα», γεγονός το οποίο αποτρέπει την επιστροφή της γείτονος χώρας στην κανονικότητα. Οι εξελίξεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη της πολιτικής ηγεσίας Κύπρου και Ελλάδος.
1. Οι επικείμενες εκλογές
Οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 14 Μαΐου εντείνουν την αβεβαιότητα, με τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης να προηγείται του Ερντογάν, βάσει δημοσκοπήσεων. Οι ψηφοφόροι φέρονται δυσαρεστημένοι λόγω των αδυναμιών στη διαχείριση των πληγών που άφησαν οι καταστροφικοί σεισμοί του Φεβρουαρίου και λόγω της αύξησης στο κόστος ζωής της καθημερινότητας. Αναλυτές εκφράζουν ανησυχίες ότι ο Ερντογάν, στην προσπάθειά του να παραμείνει στο “τιμόνι” της χώρας για τρίτη δεκαετία, θα μπορούσε να αυξήσει τις κρατικές δαπάνες ενόψει των εκλογών, κάτι που θα ασκούσε επιπλέον πληθωριστικές πιέσεις και ζημιά στα κρατικά ταμεία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η «κάτω βόλτα» της τουρκικής οικονομίας (μέρος 1ο)
2. Η ανορθόδοξη επιτοκιακή πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας
Ο Πρόεδρος Ερντογάν ασπάζεται την ανορθόδοξη οικονομική “θεωρία” ότι τα χαμηλότερα (και όχι τα υψηλότερα) επιτόκια καταπολεμούν τον πληθωρισμό. Όσο συνεχίζονται οι παρεμβάσεις του στις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής, όσο οι διοικήσεις της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας αλλάζουν “σαν τα πουκάμισα” και όσο τα βασικά επιτόκια της χώρας αποκλίνουν από τον πληθωρισμό χωρίς να τον καταπολεμούν, τόσο περισσότερα κεφάλαια θα αποστρέφονται τη Λίρα. Σε αυτά τα πλαίσια, ουδείς γνωρίζει αν μετά τις κάλπες θα συνεχιστεί η ανορθόδοξη νομισματική πολιτική της Κεντρικής Τράπεζας ή αν θα επικρατήσει η επιτοκιακή σύνεση.
3. Τα συναλλαγματικά αποθέματα καταρρέουν
Στην προσπάθεια της να στηρίξει τη Λίρα, η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας βάζει “το χέρι βαθιά” στα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας, η αξία των οποίων έχει μειωθεί με ρυθμούς που δεν μπορούν να συνεχιστούν επ’ αόριστον. Για να αναπληρώσει τα απωλεσθέντα συναλλαγματικά αποθέματα, η τράπεζα προσπαθεί να μειώσει την εγχώρια ζήτηση για ξένο συνάλλαγμα με διάφορους τρόπους, π.χ. υποχρεώνοντας τους Τούρκους εξαγωγείς να της πωλούν μέρος του συναλλάγματος που εισπράττουν, προτρέποντας εταιρείες και ιδιώτες να μετατρέψουν καταθέσεις από “σκληρά” νομίσματα σε Λίρες, διευρύνοντας το spread στις αγοραπωλησίες συναλλάγματος και χρυσού κ.ο.κ.
4. Η επιδείνωση του Εμπορικού Ελλείμματος
Καθώς οι εξαγωγικές επιχειρήσεις της Τουρκίας πρέπει να εισάγουν ενδιάμεσα αγαθά και πετρέλαιο, προκειμένου να παράγουν και οι εξαγωγές της υπολείπονται των εισαγωγών, το εμπορικό έλλειμμα της χώρας σημειώνει αρνητικά ρεκόρ, διευρύνοντας το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Η ιδέα ότι τα χρόνια ελλείμματα θα μειώνονταν μέσω των υψηλότερων εξαγωγών που θα δημιουργούσε το ασθενέστερο νόμισμα, παρότι φαίνεται καλή επί χάρτου, δεν έχει αποδώσει. Όσο τα ελλείμματα βαθαίνουν, τόσο πιο δύσκολο θα είναι για τη Λίρα να “σηκώσει κεφάλι”.
Η πορεία του Χρηματιστηρίου και τα ομόλογα
Τις ημέρες που ακολούθησαν τους καταστροφικούς σεισμούς, το Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης παρέμεινε κλειστό. Παρότι υποχωρεί από την αρχή του έτους, ο γενικός χρηματιστηριακός δείκτης BIST-100 σημείωσε απόδοση άνω του 100% πέρυσι, καθώς εκτιμάται ότι ο αυξανόμενος πληθωρισμός και οι συναλλαγματικές κρίσεις έχουν στρέψει πολλούς Τούρκους ιδιώτες επενδυτές προς τις εγχώριες μετοχικές τοποθετήσεις. Πάντως, λόγω της διολίσθησης της Λίρας, οι αποδόσεις είναι σημαντικά χαμηλότερες όταν υπολογίζονται σε “σκληρό” ξένο νόμισμα, κάτι που αποτρέπει διεθνείς Θεσμικούς από τη συμμετοχή τους στο Borsa Istanbul. Στα δεκαετή τουρκικά κυβερνητικά ομόλογα, η επιτοκιακή απόδοση κινείται στο 10% και ενώ πριν μερικούς μήνες ήταν πάνω και από το 20% – στοιχεία ενδεικτικά της μεταβλητότητάς και του ρίσκου τους, που “ζαλίζουν”.
Η σωρεία αρνητικών οικονομικών εξελίξεων δημιουργεί πολλά ερωτηματικά για την τροχιά της τουρκικής οικονομίας, ενώ σε ό,τι αφορά Λευκωσία και Αθήνα, τα επιδεινούμενα τουρκικά μακροοικονομικά συντηρούν τους κινδύνους στις σχέσεις με την Άγκυρα.
– Αποποίηση ευθύνης: Τα παραπάνω εκφράζουν προσωπικές απόψεις και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν προτροπή για αγορά, πώληση ή διακράτηση οποιασδήποτε κινητής ή ακίνητης αξίας.
* Στέλεχος Κυπριακής Εταιρίας Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών και υποψήφιος διδάκτορας στα Χρηματοοικονομικά (email: thetradingstrategist@yahoo.com)
