Ήλθε ο Κόλιν Στιούαρτ, ο νέος επικεφαλής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ στο νησί και αμέσως κάλεσε τους Νίκο Αναστασιάδη και Ερσίν Τατάρ σε δεξίωση στο Λήδρα Πάλας. Πριν από κάμποσα χρόνια, σε περιόδους πλήρους αδράνειας και αδιεξόδου όπως η τρέχουσα, μια κοινωνική εκδήλωση, με παρουσία των ηγετών, θα ήταν μεγάλο πολιτικό γεγονός και θα έφερνε κλίμα αισιοδοξίας. Σήμερα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Τα μέσα ενημέρωσης κάλυψαν με το ζόρι την εκδήλωση, από καθήκον περισσότερο, παρά από ενδιαφέρον. Και οι πολίτες ούτε που ασχολήθηκαν. Και δικαίως αφού είναι πια σαφές ότι το κυπριακό έχει πιάσει πάτο.
Οι χιλιοειπωμένες κουβέντες για ομοσπονδία ελάχιστα συγκινούν πλέον ακόμα και τους πιο ένθερμους υποστηρικτές αυτού του μοντέλου λύσης, όπως ο γράφων. Όχι γιατί δεν αξίζει, αλλά διότι δύσκολα βρίσκει κανείς στις δύο κοινότητες βάση υποστήριξης για συμβίωση και επανένωση, όπως τη συζητάγαμε πριν είκοσι και πλέον χρόνια. Κάτι ψελλίζουν περί ομοσπονδίας «κόμματα της λύσης» και στις δυο πλευρές της πράσινης γραμμής, αλλά με μισή καρδιά, κυρίως επειδή δεν ξέρουν τι άλλο να προτείνουν που να μην οδηγεί στη σκληρή διχοτόμηση.
Οι Ελληνοκύπριοι, με μια δόση απάθειας, παρακολουθούν την Τουρκία να ανοίγει όλο και περισσότερο το Βαρώσι και να αλωνίζει στην κυπριακή αποκλειστική ζώνη. Και, πραγματικά, είναι απορίας άξιον πότε η ελληνοκυπριακή ηγεσία θα αντιληφθεί ότι δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Αναφέρομαι σε σοβαρά, πολύ αυστηρά, μέτρα που θα προκαλέσουν κόστος στη χώρα αυτή, η οποία λειτουργεί πειρατικά, όχι μόνο στις κυπριακές θάλασσες αλλά σε ολόκληρη την περιοχή. Σχεδόν σε κάθε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προεδρικό, υπουργείο Εξωτερικών και εθελοτυφλούντα ΜΜΕ προβάλουν τις κυρώσεις ως πανάκια. Και δεν διδάσκονται τίποτα από το γεγονός ότι το συγκεκριμένο αφήγημα πάντοτε καταρρέει.
Είναι τόσο δύσκολο να αντιληφθεί κανείς γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες, που τόσο κόπτονται για να ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, ανέχονται διαρκώς την Τουρκία; Η χώρα βυθίζεται σε τεράστια οικονομική κρίση και ο Ερντογάν έχει κλείσει σχεδόν όλους τους αντιπάλους του στη φυλακή. Προσπαθεί με νύχια, δόντια και εθνικιστές εξάρσεις να κρατηθεί πάση θυσία στην προεδρική καρέκλα. Η τραγική κατάσταση την οποία βιώνουν οι Τούρκοι πολίτες, ο βιασμός στο Βαρώσι και η πειρατεία στην κυπριακή ΑΟΖ, ποσώς συγκινεί τους Ευρωπαίους εταίρους. Πιο πολύ τους συγκινούν τα έσοδα από τις εξαγωγές προϊόντων της βαριάς τους βιομηχανίας, αλλά και ο φόβος μην ανοίξει ο Ερντογάν τη στρόφιγγα, αυξάνοντας δραματικά τις μεταναστευτικές ροές. Η πιο πάνω πραγματικότητα εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια της ελληνοκυπριακής ηγεσίας, η οποία επιλέγει να μην την βλέπει. Και συνεχίζει το αδιέξοδο των κυρώσεων αντί να κοιτάξει πως θα συνεννοηθεί με τους «συμπατριώτες» στην άλλη πλευρά του νησιού.
Από την άλλη πλευρά, και οι Τουρκοκύπριοι είναι εξίσου κολλημένοι στις δικές τους εμμονές. Τι κι αν βιώνουν στο πετσί τους την οικονομική κρίση και τις ελλείψεις σε βασικά αγαθά που έχει φέρει στα κατεχόμενα η κατάρρευση της τουρκικής λίρας. Τι κι αν βλέπουν τα όποια κέρδη από την (υποτυπώδη σήμερα) οικονομική δραστηριότητα των καζίνο και των ξενοδοχείων σε Κερύνεια και Αμμόχωστο να πηγαίνουν κατευθείαν στις τσέπες Τούρκων επιχειρηματιών. Στους «φίλους» του Ερντογάν που λυμαίνονται εδώ και χρόνια τον τουρκοκυπριακό «τομέα». Παρά τη σοβαρή δυσπραγία, παρά τις κακουχίες, δεν κάνουν κάτι για να απαλλαγούν από την καχυποψία, να αφήσουν κατά μέρος την ψευδαίσθηση πως έχουν κράτος και να προσεγγίσουν με θετικό πνεύμα την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Το έχω αναφέρει πολλές φορές. Η εποχή που μπορούσε να επιτευχθεί συνολική ομοσπονδιακή λύση στην Κύπρο, όπως την ξέραμε, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Μια ρύθμιση, όμως, των υποθέσεών τους μπορούν να την πετύχουν οι κάτοικοι, οι δικαιούχοι αυτού του νησιού. Εξέλιξη που μπορεί να έλθει από κάτω προς τα πάνω, από τη βάση προς την ηγεσία κι όχι το αντίθετο, όπως συνέβαινε μέχρι τώρα. Οι πολιτικοί μονοπώλησαν τις προσπάθειες για διευθέτηση με αποτέλεσμα τη διαιώνιση του διαχωρισμού. Θεωρώ πως σήμερα η κατρακύλα, η ανυποληψία των συνομιλητών έχει πιάσει πάτο. Θα μπορούσε, ίσως, να γίνει μια ρύθμιση μελλοντικά, όταν φύγουν από το προσκήνιο τα σκουριασμένα μυαλά, που κρατούν την Κύπρο όμηρο των προσωπικών και λυπηρά τοπικιστικών φιλοδοξιών και συμφερόντων τους.
Ελεύθερα, 19.12.2021.
