Την αφορμή για το άρθρο αυτό μου την έδωσε το βιβλίο του Νίκου Χαραλάμπους ‘Ο ΚΑΤΗΦΟΡΟΣ’ Μια ενδοσκόπηση του αλυτρωτικού αγώνα της Κύπρου, που παρουσιάστηκε σε δύο σελίδες του ‘Φ’ στην έκδοσή του στις 19 Μαΐου 2024. Ομολογώ ότι δεν έχω διαβάσει το βιβλίο και την οποιαδήποτε γνώση μου για το περιεχόμενό του τη βασίζω στο περιεχόμενο της παρουσίασης που δημοσιεύτηκε. Ελπίζω συνεπώς να μην οδηγούμαι σε λάθος για τα όσα αναφέρω πιο κάτω:
Έχει δίκαιο ο συγγραφέας ότι το Κυπριακό πήρε από καιρό τον Κατήφορο όπως είναι και ο τίτλος του βιβλίο του. Αλλά πρέπει να είμαστε σωστοί και ακριβείς σε ό,τι αφορά την Ιστορία μας. Μπορεί ένας να συμπαθεί ή όχι έναν πολιτικό ηγέτη από όλους αυτούς που χειρίστηκαν το Κυπριακό μέσα στο χρόνο που πέρασε από τη γένεσή του. Όταν όμως ερμηνεύουμε την Ιστορία δεν μπορεί να γράφουμε ό,τι θέλουμε. Γιατί όχι μόνο βιάζεται το ιστορικό παρελθόν, αλλά εκτιθέμεθα κιόλας σε εκείνους που γνωρίζουν το ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου μας.
Αποφαίνεται λοιπόν ο συγγραφέας που πρώτος δέχτηκε τη λύση της ομοσπονδίας. Με τη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου με τον Ντενκτάς στις 12 Φεβρουαρίου 1977, χαρακτηρίζοντας το γεγονός αυτό ως ένα από ‘‘Τα δύο λάθη’’ που διέπραξε ο Μακάριος. Δεν είναι πρόθεσή μου να υπερασπιστώ τον Μακάριο φορώντας το μανδύα του Μακαριακού. Άλλωστε ο Μακάριος δεν έχει ανάγκη της υποστήριξής μου. Είναι την Ιστορία που στη σωστή της διάσταση που θέλω να αποκαταστήσω, γιατί αν λέμε ή γράφουμε ό,τι θέλουμε σχετικά με το τι προηγήθηκε στο Κυπριακό, τότε βιάζουμε την Ιστορία αλλά εκθέτουμε και τον εαυτό μας.
Η αποδοχή λοιπόν της ομοσπονδίας ως τελική λύση για το Κυπριακό έγινε δεκτή χρόνια πριν από τη συνάντηση του Μακαρίου με τον Ντενκτάς στις 12 Φεβρουαρίου 1977. Και έγινε δεκτή πρώτα από την ελλαδική και ύστερα από την κυπριακή ηγεσία όπως μαρτυρούν οι πηγές. Μάλλον επιβλήθηκε στην κυπριακή ηγεσία και φυσικά στον Μακάριο με τον πιο άκομψο τρόπο από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον υπουργό Εξωτερικών της Ευάγγελο Αβέρωφ. Να θυμίσω για όσους δεν θυμούνται ότι κατά την επιστροφή του Μακαρίου στην Κύπρο από το Λονδίνο το Δεκέμβριο του 1974, όπου κατέφυγε μετά το πραξικόπημα, πέρασε από την Αθήνα. Εκεί παρακάθησε σε μια διήμερη σύσκεψη μεταξύ 30 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου στην οποία παρακάθησαν ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο υπουργός Εξωτερικών του Ευάγγελος Αβέρωφ και από κυπριακής πλευράς ο πρόεδρος Μακάριος, ο προεδρεύων μέχρι τότε της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης και ο υπουργός Εξωτερικών Σπύρος Κυπριανού.
Είναι σ’ αυτή τη σύσκεψη που συζητήθηκε και έγινε αποδεκτή, παρά τις σοβαρές ενστάσεις του Μακαρίου, η ομοσπονδία στην Κύπρο πάνω σε πολυπεριφερειακή βάση. Ήταν η πρώτη φορά που ο Μακάριος αποδεχόταν την ομοσπονδία ως ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού, αφού πρώτα υπέστη από τους συνέδρους Καραμανλή και Αβέρωφ και ειδικά από τον Κληρίδη εντονότατες πιέσεις ότι αν δεν αποδεχόταν την ομοσπονδία, όπως δήλωσε ο Κληρίδης ‘‘…δεν είμαι διατεθειμένος να συνεχίσω ως διαπραγματευτής’’, προσθέτοντας ότι ‘‘δεν μπορούμε να παίζουμε με το Κυπριακό…’’ και ότι: Πρέπει να γίνει μια θυσία’’.
Έτσι έγινε λοιπόν η πρώτη επίσημη αποδοχή της ομοσπονδίας ταυτόχρονα από την ελλαδική και κυπριακή ηγεσία. Είναι εντελώς ανιστόρητο ότι ο Μακάριος πρώτος δέχτηκε την ομοσπονδία στη συνάντησή του με τον Ντεντκάς στις 17 Φεβρουαρίου 1977.
Αλλά το θέμα έχει ακόμη πιο μεγάλη ουρά που πάει πολύ πίσω. Γιατί ο Γλαύκος Κληρίδης ως ‘‘πρόεδρος’’ της Κυπριακής Δημοκρατίας δημόσια αποδέχτηκε την ομοσπονδία της Κύπρου όπως καταγράφει ο ίδιος στο βιβλίο του Η ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΜΟΥ, τόμος 4, σσ. 46-47. Τούτο έγινε πριν την αναχώρησή του για τη Γενεύη εκπροσωπώντας την Κυπριακή Δημοκρατία στη Β΄ φάση της διάσκεψης της Γενεύης στις 8-14 Αυγούστου 1974 μεταξύ της πρώτης και δεύτερης εισβολής. Πράγμα βέβαια που επιβεβαίωσε με δημόσιες δηλώσεις του στην γκαλερί ΑΡΓΩ στις 6 Νοεμβρίου 1974 που στη συνέχεια έγινε αποδεκτή και από το ΑΚΕΛ με απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του στις 16 Νοεμβρίου 1974. Άρα λοιπόν η αποδοχή της λύσης της ομοσπονδίας έγινε πολύ νωρίτερα από τη συνάντηση Μακαρίου-Ντενκτάς το Φεβρουάριο του 1977.
Αυτά για αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.
