Η Οδηγία για τις Ευρωπαϊκές Διασυνοριακές Ενώσεις (ECBA) είναι πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2023, που προνοεί για τη δημιουργία ενός ενιαίου νομικού πλαισίου για “Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς” ΜΚΟ οι οποίοι δραστηριοποιούνται πέρα από τα εθνικά σύνορα εντός της ΕΕ.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που προήλθε από ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και πολυετή διεκδίκηση της κοινωνίας των πολιτών.
Τι είναι τα ECBA;
Τα ECBA θα αποτελούν νέα εθελοντική νομική μορφή για ΜΚΟ με διασυνοριακή δράση. Μόλις καταχωριστούν σε ένα κράτος μέλος, θα αναγνωρίζονται αυτόματα σε όλα τα υπόλοιπα, με πλήρη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και δικαιώματα λειτουργίας χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια.
Θα ισχύουν ενιαίοι κανόνες για διακυβέρνηση, μεταφορά έδρας, ισότιμη πρόσβαση σε δημόσια χρηματοδότηση και μη διάκριση έναντι αντίστοιχων εθνικών μορφών.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα;
- Μείωση κόστους και γραφειοκρατίας: Εκτιμάται ότι θα εξοικονομηθούν τεράστια ποσά από τη μείωση διοικητικών και νομικών εξόδων ιδιαίτερα των ΜΚΟ.
- Ενίσχυση δημοκρατίας και κοινωνικής συνοχής: Οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών θα μπορούν να συνεργάζονται ελεύθερα σε όλη την ΕΕ, χωρίς νομικά κενά.
- Ενίσχυση πολιτιστικών και κοινωνικών δράσεων: Διευκολύνονται πανευρωπαϊκά πολιτιστικά προγράμματα, δράσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ένταξη και την εκπαίδευση.
- Καλύτερη διαχείριση κρίσεων: Σε καταστάσεις όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία ή φυσικές καταστροφές, οι ECBA θα επιτρέπουν την άμεση κινητοποίηση πόρων και προσωπικού πέρα από σύνορα.
- Ειδικές κοινωνικές υπηρεσίες: Παράδειγμα η συνεργασία για εκπαίδευση σκύλων-οδηγών ή η προσαρμογή βιβλίων σε Braille.
Πού βρίσκεται η διαδικασία;
Η πρόταση έχει ισχυρή στήριξη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά στο Συμβούλιο Υπουργών διεγείρονται μια σειρά από αμφισβητήσεις και νομικά προβλήματα. Το φθινόπωρο 2025 αναμένεται μια νέα νομική γνωμοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η Κυπριακή Προεδρία της ΕΕ
Τα βλέμματα όλων των ενδιαφερομένων για το πιο πάνω είναι στραμμένα στην κυπριακή προεδρία το πρώτο εξάμηνο του 2026. Αν η κυπριακή προεδρία επιλέξει να το προωθήσει θα πετύχουμε:
- Στρατηγική επιτυχία: Η υιοθέτηση της Οδηγίας θα δείξει ότι η ΕΕ μπορεί να ανταποκριθεί σε πραγματικές ανάγκες των πολιτών.
- Προβολή της Κύπρου ως γέφυρα συνεργασίας: Η Κύπρος, με την παράδοσή της στη συνεργασία ΜΚΟ και το ισχυρό δίκτυο διασυνοριακών σχέσεων, θα δείξει ότι μπορεί να ηγηθεί της προσπάθειας.
- Στήριξη της κοινωνίας των πολιτών σε ευαίσθητες περιοχές: Σε περιοχές με συγκρούσεις ή φυσικές καταστροφές, όπως η Ανατολική Μεσόγειος, το ECBA μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο γρήγορης κινητοποίησης.
- Θετικό πολιτικό μήνυμα: Σε μια περίοδο που η ΕΕ κατηγορείται για υπερβολική γραφειοκρατία, η υιοθέτηση μιας απλής, πρακτικής και χρήσιμης Οδηγίας θα ενισχύσει την αξιοπιστία της.
Η Κυπριακή Προεδρία έχει την ευκαιρία να γράψει μια θετική σελίδα στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, προωθώντας μια νομική μορφή που θα φέρει πιο κοντά τους πολίτες και θα ενισχύσει την αλληλεγγύη, την καινοτομία και τη δημοκρατία σε ολόκληρη την ΕΕ.
Όπως είπε και ο εισηγητής της πρότασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Σέργκει Λαγκοντίνσκι: «Η δημοκρατία δεν σταματά στα σύνορα μιας χώρας».
