Άρθρο του Frank Bruni στους NY TIMES, σε ελεύθερη απόδοση στα ελληνικά με σχόλια του δημοσιογράφου Παύλου Κ. Παύλου
Λέγεται συχνά και έχει καθιερωθεί σαν ένα είδος διαχρονικού αποφθέγματος, ότι η Δημοκρατία είναι το καλύτερο σύστημα διακυβέρνησης, μέχρι να βρεθεί άλλο καλύτερο. Βασική αρχή του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι η ανεξαρτησία της Εκτελεστικής, της Νομοθετικής και της Δικαστικής εξουσίας, που σε συνδυασμό με άλλες υποστηρικτικές διαδικασίες εξασφαλίζει τον έλεγχο και την ισορροπία, αυτό που επίσης καθιερώθηκε με την αγγλική έκφραση «Checks and balances», σε ελληνική απόδοση «Θεσμικά αντίβαρα και μηχανισμοί ελέγχου».
Σε πρόσφατο άρθρο γνώμης ο Frank Bruni, για πέραν των 25 χρόνων τακτικός σχολιαστής της εφημερίδας New York Times, επιστρατεύει ακριβώς αυτήν τη φράση, για να στηρίξει το έντονα επικριτικό σκεπτικό του, για την «Ανέλεγκτη/Ανεξέλεγκτη μοναρχία του βασιλιά Ντόναλντ», όπως ευφυώς χαρακτηρίζει την προεδρία Τραμπ. Δεν μπορώ να μετρήσω, λέει, «πόσες φορές άκουσα αυτά τα λόγια στα μαθήματα ιστορίας και κοινωνικών επιστημών της νιότης μου (ενν. τα Checks and balances). Επαναλαμβάνονταν ασταμάτητα από δασκάλους που μας διαβεβαίωναν για τη σοφία τού Συντάγματός μας. Για να απαντήσουν στη μοναρχία, για να αποτρέψουν τους δεσπότες, οι ιδρυτές του έθνους μας είχαν δημιουργήσει αυτόν τον κομψό διαχωρισμό των εξουσιών και αυτούς τους λαμπρούς ελέγχους και ισορροπίες, που υποτίθεται είχαν το πρόσθετο πλεονέκτημα, να γίνουν το εμβόλιό μας κατά τουεξτρεμισμού και της τυραννίας».
Συνεχίζει τεκμηριώνοντας και αυτός τη γενικότερη άποψη που επικρατεί στις ΗΠΑ και διεθνώς, για τον ιδιόρρυθμο, ιδιότυπο, ιδιοτελή και απρόβλεπτο πλανητάρχη, ο οποίος «ασκεί απεριόριστη εξουσία πάνω σε οτιδήποτε γαργαλάει τη φαντασία του, χαϊδεύει το εγώ του, ή φουσκώνει τον πλούτο του». Για να εξηγήσει ότι είναι ανεξέλεγκτοςαπό το Κογκρέσο,όπου η πλειοψηφία ανήκει στην αξιολύπητη, όπως τη χαρακτηρίζει, ρεπουμπλικανική ομάδα του. Στα δικαστήρια η κυβέρνησή του επινοεί τρόπους για να καθυστερήσει, να αψηφήσει ή να αποφύγει τις αποφάσεις τους. Γιατί τα κάνει όλα αυτά; Επειδή, απαντά ο αρθρογράφος, «ο Τραμπ είναι αδίστακτος και δεν ντρέπεται. Επειδήμένει ασυγκίνητος απέναντι στην παράδοση,την ορθότητα, την ευπρέπεια. Επειδή είναι αρπακτικός και δεν ενδιαφέρεται για έλεγχο τής… όρεξής του».
Αποφασίζω και διατάσσω
Όσα στη συνέχεια προσθέτει ο Φρανκ Μπρούνι, είναι καταπελτικά για τον σημερινό ένοικο του Λευκού Οίκου: «Οι πρόεδροι, κατά κανόνα, απολαμβάνουν να αποφασίζουν και πιστεύουν ότι είναι ιδιαίτερα κατάλληλοι γι‘ αυτό. Αυτό το αμάλγαμα φιλοδοξίας και αλαζονείας τούς έκανε να διεκδικήσουν την προεδρία εξαρχής. Αλλά οι περισσότεροι από τους προέδρους μας πριν από τον Τραμπ φαίνονταν να ανησυχούν τουλάχιστον λίγο για την υπέρβαση, για δικτατορικές συμπεριφορές που θα αποξένωναν τους συμμάχους, θα προσέβαλλαν τους ψηφοφόρους. Ένιωθαν τσιμπήματα τιμής. Φτερουγίσματα ταπεινοφροσύνης».
Αυτό, βέβαια, δεν ισχύει για τον Τραμπ, καθώς όλοι μας παρακολουθούμε, χωρίς καμία έκπληξη πλέον, όλα όσα αποφασίζει, δηλώνει, απαιτεί, διεκδικεί, χωρίς καν να κρύβεται ή να φτιασιδώνει τον λόγο του. Το διατυπώνει εύστοχα ο αρθρογράφος, παραπέμποντας σε λόγια τού ίδιου τού Τραμπ: «Έχω το δικαίωμα να κάνω ό,τι θέλω. Είμαι ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών». Αυτό ακριβώς εκστόμισε, όταν «μέλη του υπουργικού του συμβουλίου ανταγωνίζονταν για να βρουν τούς πιο υψηλούς υπερθετικούς, τα πιο ρόδινα επίθετα, για να περιγράψουν τη μεγαλειότητά του. Αν ένας από τους προκατόχους του έλεγε κάτι ανάλογο, θα γινόταν η είδηση της εβδομάδας, του μήνα, του έτους».
Για τον Τραμπ, όμως, είναι συνηθισμένη πρακτική, καθώς ο ίδιος και οι βοηθοί του επιστρατεύουν εκτελεστικά διατάγματα, δηλώσεις έκτακτης ανάγκης, αγωγές και έρευνες για να εκβιάσουν δικηγορικά γραφεία και πανεπιστήμια, να διεκδικήσουν όλους τους συντελεστές εμπορικής πολιτικής και δασμολογίου, να απολύσουν ομοσπονδιακούς εργαζόμενους, να βασανίσουν ανθρώπους που θεωρούν αντιπάλους, να εκφοβίσουν και να περιθωριοποιήσουν οργανισμούς μέσων ενημέρωσης. «Ο Τραμπ εξυμνεί τον Τραμπ» τονίζει ο Μπρούνι, «και μοναδικός οδηγός του είναι η κυριαρχία επί του Κέντρου Κέννεντι, του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν, κάθε πτυχής της διακυβέρνησης, κάθε χαραμάδας πολιτισμού καιτων νομοθετών που θα μπορούσαν να σταθούν εμπόδιο στον δρόμο του».
Δεν υπάρχει κανένας έλεγχος, προσθέτει, καθώς οι Ρεπουμπλικανοί που ελέγχουν τη Βουλή και τη Γερουσία «είναι οι υπάκουες υπηρέτριες και μαζορέτες που του έχουν δώσει ό, τι θέλει. Κι αυτός απολαμβάνει τη δουλοπρέπειά τους, είναι σαν να απλώνει τα πόδια του για… πεντικιούρ. Δεν υπάρχει έλεγχος και ισορροπία».
Αναφορικά με τον ρόλο του Τύπου για έλεγχο της εξουσίας Τραμπ, ο αρθρογράφος παρουσιάζει παραστατικά την εικόνα της προβληματικής ενημέρωσης των πολιτών, στο σύγχρονο περιβάλλον που επέβαλε η Τεχνολογία. Γράφει: «Προκειμένου η ελευθερία του Τύπου να ελέγχει και να εξισορροπεί τον Τραμπ, πρέπει οι καλύτερες πληροφορίες να διακρίνονται από τις χειρότερες και να απευθύνονται σε ακροατήριο με ανοιχτό μυαλό. Αλλά η ψηφιακή επανάσταση έχει δημιουργήσει ένα χάος από εμμονές, οργισμένες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απατηλά είδωλα και σκουπίδια. Η πραγματικότητα είναι ότι αποφασίσαμε να αγοράζουμε από το παζάρι «διάλεξετηαλήθειασου». Δεν ζητάμε από τους πολιτικούς μας να λογοδοτήσουν. Στρεφόμαστε στο κανάλι καλωδιακής ενημέρωσης ή κάνουμε κλικ στον σύνδεσμο που μας λέει αυτό που προτιμούμε να πιστεύουμε γι’ αυτούς».
Και καταλήγει με ένα μήνυμα εγρήγορσης και ελπίδας: «Εμείς, ο λαός, ήμασταν πάντα ο πραγματικός έλεγχος, η πιο σημαντική ισορροπία. Με τη δύναμη της ψήφου μας μπορούμε να απορρίψουμε και να εκθρονίσουμε οποιονδήποτε επίδοξο βασιλιά με ατάραχη συνείδηση και αδρανή ψυχή.Οι ενέργειές τού Τραμπ είναι εντελώς ανισόρροπες. Θα μείνουν και ανεξέλεγκτες;
