Το κράτος επενδύει στους δικούς του επιστήμονες

 

Η εξεύρεση χρημάτων μπορεί, σ’ αυτή την περίπτωση, να αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη από αυτή την ίδια την ανακάλυψη. Ιδιαίτερα εάν σ’ αυτούς που θα απευθυνθεί για στήριξη δεν έχουν ενώπιόν τους αυτό το «σημαντικό» που θέλουν για να πειστούν ότι στηρίζοντας οικονομικά αυτή την καινοτομία, θα έχουν ένα διασφαλισμένο κέρδος. 

 

Από την άλλη, ας σκεφτούμε έναν επιχειρηματία (μικρό ή μεγάλο δεν έχει σχέση) ο οποίος λαμβάνει χρήματα –ως ενίσχυση της προσπάθειάς του– από το κράτος. Χρήματα φτηνά τα οποία μπορεί να ξοδέψει χωρίς φειδώ και χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανένα. Μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για τον σκοπό που τα έλαβε μπορεί και όχι, όταν ξέρει πως κανείς δεν θα του τα ζητήσει ή δεν θα τον ελέγξει.

 

Η σύνδεση μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα χρειάζεται πάντα μια γέφυρα ώστε από τη μια, να δίνεται βοήθεια και στήριξη αλλά και από την άλλη, να υπάρχει ο επαρκής έλεγχος ότι έγινε σωστή δουλειά. Αυτό τον ρόλο μπορεί να αναλάβει μια αρχή, η οποία να αποτελέσει βραχίονα ανάμεσα στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα. 

 

 

Αυτή τη συνταγή, λοιπόν, αναλύει ο πρόεδρος της Αρχής Καινοτομίας του Ισραήλ, Άμι Άππελμπαουμ. Μια αρχή η οποία δίνει, πολλές φορές, πολύ σημαντική οικονομική στήριξη σε καινοτόμες επιχειρήσεις για να συνεχίσουν την προσπάθειά τους. 

 

Σε μια πρόσφατη συνάντηση που είχαμε μαζί του στα πλαίσια του Smart Mobility Conference, που πραγματοποιήθηκε στο Ισραήλ, είχαμε την ευκαιρία να συναντηθούμε με τον δρα Άμι Άππελμπαουμ και να μας εξηγήσει το πώς εργάζεται η Αρχή Καινοτομίας στηρίζοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την προσπάθεια του Ισραήλ να είναι στην κορυφή σ’ ό,τι αφορά νεοφανείς και καινοτόμες επιχειρήσεις. 

 

Η Αρχή Καινοτομίας αποτελεί ουσιαστικά τον βραχίονα μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Και όπως το θέτει ο δρ Άππελμπαουμ, «είμαστε η γέφυρα για την οικονομική στήριξη από πλευράς κυβέρνησης προς τον ιδιωτικό τομέα». Με τον ιδιωτικό τομέα, στην προκειμένη περίπτωση, να αφορά όλο το φάσμα από την έρευνα στον χώρο των πανεπιστημίων, τη μεταφορά αυτής έρευνας προς την τεχνολογία και εν συνεχεία προς τη βιομηχανία. Πρόκειται για επενδύσεις στον τομέα των νεοφανών επιχειρήσεων, μικρών και μεσαίων, ακόμα και μεγάλων. 

 

Ο δρ Άππελμπαουμ δεν το ονομάζει κρατική στήριξη αλλά το χαρακτηρίζει ως επένδυση και εξηγεί πώς γίνεται αυτό: «Παρέχουμε με όρους προς αυτούς τους ιδιωτικούς οργανισμούς χρηματοδότηση στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων. Η χρηματοδότηση αυτή είναι μιας μορφής δάνειο, υπό όρους. Εάν η νεοφανής επιχείρηση πετύχει, τότε η εταιρεία αυτή θα πρέπει να πληρώσει πίσω στην Αρχή ένα 3 με 5 τοις εκατόν του εισοδήματος που λαμβάνει από την εκμετάλλευση του προϊόντος. Εάν το προϊόν, για το οποίο υπήρξε χρηματοδότηση, αποτύχει, τότε το δάνειο διαγράφεται». 

 

 

Αυτή η φόρμουλα θεωρείται ιδιαίτερα καλή αφού όπως σημειώνει, «για τις νεοφανείς επιχειρήσεις είναι μια καλή συμφωνία. Εάν δεν έχουν χρήματα, τότε παίρνουν από εμάς οικονομική στήριξη. Και όταν τελικά αποκτήσουν χρήματα, τότε πληρώνουν πίσω ένα μικρό μερίδιο». 

 

Η Αρχή Καινοτομίας του Ισραήλ δεν χρηματοδοτεί ποτέ το 100% του προγράμματος αλλά μόνο ένα μέρος. Συνήθως, η χρηματοδότηση μπορεί να φτάσει ώς και το 50% του κόστους. Γιατί μερικώς και όχι ολόκληρο το ποσό; «Επειδή δίνουμε χρήματα από το κράτος», σημειώνει ο Άμι Άππελμπαουμ και προσθέτει: «Ανεξαρτήτως από ποια χώρα προέρχεσαι, είναι γνωστό πως σε όλες τις περιπτώσεις το κρατικό χρήμα είναι και φτηνό χρήμα. Δεν βγαίνει από την τσέπη μου, δεν με ενδιαφέρει». Και η λύση στην εξίσωση έχει ως εξής: «Αν βάλω κρατικό χρήμα και ο ιδιώτης βάλει δικά του χρήματα, τότε θα προσπαθεί, τουλάχιστον, να προστατέψει τα λεφτά του. Αυτό σημαίνει πως θα είναι πιο προσεκτικός στη διαχείρισή τους». 

 

Δεν υπάρχουν διακρίσεις, υπάρχει ανταπόκριση στις αιτήσεις
 

Μπαίνει συνήθως το ερώτημα ως προς τον τομέα εκείνο όπου μπορεί να γίνει μια ανάλογη επένδυση από πλευράς Αρχής Καινοτομίας, στο Ισραήλ. Στον τομέα του καθαρού νερού, σε νέα φάρμακα, στην ηλεκτρονική ασφάλεια ή στα οχήματα; 

 

Η απάντηση που δίνει ο δρ Άππελμπαουμ είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική: «Επενδύουμε στον τομέα εκείνο που ο επιχειρηματίας έρχεται και ζητά χρήματα, από οποιονδήποτε τομέα. Δεν κάνουμε διακρίσεις». 

 

Συνήθως η παρέμβαση από μέρους της Αρχής γίνεται εκεί όπου ένας ιδιώτης δεν θα κάνει κίνηση. «Μικρό το ποσό που δίνουμε αλλά αρκετό για να δώσει μια ώθηση», αναφέρει ο Άμι Άππελμπαουμ. Κι αυτή είναι η λογική πάνω στην οποία κινείται η αρχή. Να δίνει χρήματα για να μπορεί να υπάρχει ώθηση προς τους επιχειρηματίες, ιδιαίτερα εκείνους που έχουν ανάγκη να κάνουν το επόμενο σημαντικό βήμα στην προσπάθειά τους. 
Ως προς τα ποσά που λαμβάνει ο καθένας, ο πρόεδρος της Αρχής Καινοτομίας του Ισραήλ αναφέρει: «Δεν υπάρχει ένα μάξιμουμ ποσό στον οποίο θα επενδύσουμε. Πάντα ρωτούμε το ύψος του προϋπολογισμού του έργου. Γιατί εμείς επενδύουμε στα έργα. Και ένα έργο μπορεί να είναι από τις 200 χιλιάδες μέχρι 20 εκατομμύρια. Εμείς μπορεί να επενδύσουμε 2 ή 3 εκατομμύρια, αλλά αυτό το ποσό είναι δυνατό να πολλαπλασιαστεί.

 

 

Μπορεί να επενδύουμε κάθε χρόνο καθώς η εταιρεία μπορεί να πηγαίνει από έργο σε έργο. Μια μεγάλη εταιρεία μπορεί να λάβει μέχρι και 10 εκατομμύρια από εμάς εάν είναι για πολύ μεγάλο έργο. Τέλος, να αναφέρω ότι ένας μεγάλος όγκος χρημάτων δίνονται σε συνεταιρισμούς».

 

Βασικός κανόνας είναι πως η Αρχή Καινοτομίας δεν παίρνει μετοχές και δεν συμμετέχει σε καμιά από τις εταιρείες που χρηματοδοτεί. Τα άτομα που ερευνούν τις αιτήσεις είναι κορυφαίοι στον τομέα τους, δεν είναι μόνιμο προσωπικό και συνήθως αναλαμβάνουν τη μελέτη με μορφή υπεργολαβίας. Κι αυτό γιατί δεν ξέρει η Αρχή εκ των προτέρων πότε θα γίνει μια αίτηση. 
Μετά την αποστολή των χρημάτων υπάρχει συνεχής έλεγχος και δεν αφήνονται τα χρήματα στο έλεος του καθενός. Κάθε χρόνο γίνεται εξέταση για την πορεία του προγράμματος. 

 

Κι επειδή πρόκειται για χρήματα του φορολογούμενου πολίτη, μια βασική προϋπόθεση που τίθεται από την Αρχή Καινοτομίας προς τον αιτητή είναι η απαίτηση όπως το πρωτόκολλο ΙΡ παραμείνει στο Ισραήλ. Σ’ ό,τι αφορά προϊόντα, η απαίτηση ήταν να παράγονται στο Ισραήλ. Τώρα η νομοθεσία άλλαξε και μπορεί το ΙΡ να βγει εκτός με διασφαλισμένο το όφελος της αρχικής εταιρείας.

 

Εάν αφορά εξαγορά του ΙΡ, τότε ο αγοραστής πρέπει να πληρώσει 3Χ στην Αρχή για τα χρήματα που έχουν δοθεί και 6Χ εάν πρόκειται για αγορά της βιομηχανίας. Δηλαδή, εάν δόθηκαν επί μια σειρά ετών 5 εκατομμύρια δολάρια, η Αρχή θα πάρει ένα ποσό της τάξης των 15 εκατ. δολαρίων για πώληση ΙΡ, ή εάν είναι βιομηχανία, το ποσό θα ανέλθει στα 30 εκατομμύρια δολάρια. 

 

Ο δρ Άμι Άππελμπαουμ το έθεσε κάπως πιο απλά ως προς το τι σημαίνει για την οικονομία του Ισραήλ: «Για κάθε δολάριο που επενδύει η Αρχή Καινοτομίας, η οικονομία του Ισραήλ παίρνει πέντε ώς οκτώ δολάρια». 

 

 

Ο κανόνας θέλει τον στρατό να αποτελεί χάσιμο χρόνου για τους νέους και σπατάλη χρημάτων για το κράτος. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό που εισπράξαμε τόσο συνομιλώντας με τον δρα Άμι Άππελμπαουμ όσο και με τον Ραν Νατανζόν, του υπουργείου Εξωτερικών, είναι το πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στο Ισραήλ ο στρατός σ’ ό,τι αφορά την ανάπτυξη της καινοτομίας και των νεοφανών επιχειρήσεων. 

 

Ο τομέας της άμυνας αποτελεί μια σημαντική πλατφόρμα για την έρευνα και την ανάπτυξη. Να σημειώσουμε ότι η Αρχή Καινοτομίας έχει να κάνει μόνο με τον τομέα της εμπορικής βιομηχανίας. Η αμυντική βιομηχανία και οι επενδύσεις που δίνονται προς αυτό τον τομέα είναι κάτω από διαφορετική ομπρέλα. 

 

Με την ολοκλήρωση της θητείας τους έχουν ήδη πάρει μια σημαντική εκπαίδευση και έχουν μεγάλη εμπειρία στη χρήση υψηλής τεχνολογίας. Κάθε ένας στρατιώτης στη διάρκεια της τριετούς θητείας του (εάν είναι γυναίκα διετής θητεία) έρχεται σε επαφή με υψηλή τεχνολογία. Μετά από τρία χρόνια θητείας ή πέντε εάν είναι αξιωματικός μπαίνει στο πανεπιστήμιο και έχει ήδη εκτεθεί σε υπερσύγχρονη τεχνολογία που μπορεί να του καθορίσει τις επόμενές του κινήσεις. 

 

Αυτή λοιπόν η εμπειρία ωθεί πάρα πολλούς να μπουν στον τομέα των νεοφανών επιχειρήσεων. Για παράδειγμα η Μονάδα 8200 αποτελεί ένα φυτώριο νέων επιστημόνων, στάρτπερς και γενικά ατόμων που ασχολούνται με την έρευνα και καινοτομία. Τα άτομα που υπηρετούν στη συγκεκριμένη μονάδα έχουν στα χέρια τους και χειρίζονται μια σειρά από υπερσύγχρονα συστήματα τεχνολογίας. Που σε άλλες χώρες συνήθως τα χειρίζονται στελέχη των ενόπλων δυνάμεων. 

 

Σε σύγκριση με άτομα της ίδιας ηλικίας άλλων χωρών, οι 20χρονοι στο Ισραήλ έχουν ήδη πείρα σε τεχνολογία πριν μπουν στο πανεπιστήμιο. Και στόχος τους είναι να την πάρουν ένα βήμα πιο πέρα. 

 

 

Όταν ασχολείσαι με τον τομέα της καινοτομίας και των νεοφανών επιχειρήσεων όχι μόνο του Ισραήλ αλλά και διεθνώς, σίγουρα έχεις υπόψη σου την περίπτωση της Mobileye, σήμερα θυγατρική της Intel, η οποία αναπτύσσει προηγούμενα συστήματα υποστήριξης οδηγού (ADAS-Advanced driver assistance systems). 

 

Η έδρα της Mobileye και το κέντρο έρευνας και ανάπτυξή της βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ με την επωνυμία Mobileye Vision Technology Ltd. Με γραφεία στη Νέα Υόρκη, Κίνα, Ιαπωνία και Γερμανία. 

 

Η Mobileye NV ιδρύθηκε το 1999 από τον Άμνον Σιασιούα (ερευνητή στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο), ο οποίος είχε αναπτύξει την ακαδημαϊκή του έρευνα για τεχνική λύση ενός συστήματος όρασης, το οποίο μπορεί να εντοπίσει οχήματα χρησιμοποιώντας μόνο έναν αλγόριθμο μιας κάμερας και ενός λογισμικού σ’ έναν επεξεργαστή. Αφού έλαβε την άδεια για χρήση της τεχνολογίας, η οποία ανήκε στην Yissum, μπορούσε να αναπτύξει την εταιρεία του. 

 

Στην αρχή, η εταιρεία ανέπτυξε αλγόριθμους και ένα τσιπ επεξεργαστή επιταχυντών που ονομάζεται τσιπ EyeQ. Οι πρώτοι πελάτες της ήταν αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η BMW, η General Motors και η Volvo. Αυτοί οι προμηθευτές ηλεκτρονικών ειδών των εταιρειών ενσωμάτωσαν τις τεχνολογίες της Mobileye στα αυτοκίνητα των εταιρειών, αρχικά ως προαιρετικό εξάρτημα κατά την αγορά ενός νέου αυτοκινήτου και αργότερα ως στάνταρς επιλογής στα νέα αυτοκίνητα. 

 

Τον Ιανουάριο του 2017, η Mobileye, η BMW και η Intel ανακοίνωσαν ότι αναπτύσσουν ένα δοκιμαστικό στόλο αυτόνομων οχημάτων που θα κυκλοφορούσαν στο δεύτερο εξάμηνο του 2017. Οι εταιρείες σχεδιάζουν να αναπτύξουν αυτόνομα οχήματα για την καταναλωτική αγορά έως το 2021. 

 

Τον Μάρτιο του 2017, η Intel ανακοίνωσε τις πρόσφατες συμφωνίες για την αγορά της Mobileye για 15,3 δισεκατομμύρια δολάρια. Η συμφωνία ολοκληρώθηκε στις 8 Αυγούστου, με τους Rothschild & Co και Citigroup ως οικονομικούς συμβούλους της Intel και Raymond James συμβουλεύοντας το Mobileye. Αυτή είναι η μεγαλύτερη απόκτηση μιας ισραηλινής εταιρείας μέχρι σήμερα. 

 

Στις 29 Οκτωβρίου 2018, η μητρική εταιρεία της Intel, Mobileye, εξέδωσε σχέδια για την ίδρυση αυτόνομου δρομολογίου στο Ισραήλ. Στο πλαίσιο της ενημέρωσης Τύπου, ο όμιλος Volkswagen ανακοινώθηκε ως προμηθευτής αυτοκινήτων, με τις δυνατότητες αυτοελέγχου της Mobileye και τον ισραηλινό διανομέα αυτοκινήτων Champion Motors που παρέχει υποστήριξη και επιχειρησιακές δραστηριότητες. Η Intel καθόρισε ένα ξεκίνημα του προγράμματος στις αρχές του 2019, με χρονοδιάγραμμα για την εμπορική διαθεσιμότητα μέχρι το 2022.