Τα ποσοστά μυωπίας αυξάνονται παγκοσμίως, με τους γενετικούς παράγοντες και τις συνήθειες ζωής –όπως η παρατεταμένη χρήση οθονών– να θεωρούνται βασικές αιτίες. Ωστόσο, μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PNAS Nexus αποκαλύπτει έναν απρόσμενο και μέχρι τώρα υποτιμημένο παράγοντα: την ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία φαίνεται να επηρεάζει την υγιή όραση και να ενισχύει την ανάπτυξη μυωπίας.
Ρύπανση και υγεία των ματιών
Η έρευνα δείχνει ότι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης μπορεί να συμβάλει στην προστασία της όρασης και να επιβραδύνει την εξέλιξη της πάθησης. Συγκεκριμένα, η έκθεση σε χαμηλότερα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου (NO₂) και λεπτών σωματιδίων (PM2,5) συνδέθηκε με καλύτερη οπτική οξύτητα.
Με τη βοήθεια τεχνικών μηχανικής μάθησης, οι επιστήμονες ανέλυσαν περιβαλλοντικούς, γενετικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες. Διαπίστωσαν ότι όσοι ζουν σε περιοχές με καθαρότερο αέρα είχαν συνολικά καλύτερη όραση, ακόμη και όταν λήφθηκαν υπόψη άλλες παράμετροι.
Η ρύπανση μπορεί να βλάψει τα μάτια προκαλώντας φλεγμονή και οξειδωτικό στρες, μειώνοντας την έκθεση στο φυσικό ηλιακό φως –απαραίτητη για την υγιή ανάπτυξη των ματιών– και προκαλώντας χημικές μεταβολές που ευνοούν τη μυωπία.
Ιδιαίτερα ευάλωτα τα παιδιά
Η μελέτη καταγράφει ότι τα μικρά παιδιά είναι πιο ευάλωτα στις συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, παρουσιάζοντας τις πιο εντυπωσιακές βελτιώσεις στην όραση όταν εκτέθηκαν σε καθαρότερο αέρα. Αντίθετα, οι ενήλικες επηρεάστηκαν λιγότερο, καθώς η γενετική φαίνεται να διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο στη δική τους όραση.
Ο καθηγητής Zongbo Shi από το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ τόνισε: «Η μελέτη μας είναι από τις πρώτες που αναδεικνύουν την ατμοσφαιρική ρύπανση ως τροποποιήσιμο παράγοντα κινδύνου για την παιδική μυωπία. Ο καθαρός αέρας δεν αφορά μόνο το αναπνευστικό, αλλά και την υγεία των ματιών. Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα θα μπορούσε να αποτελέσει στρατηγική προστασίας της όρασης, ειδικά των παιδιών στα πιο ευαίσθητα χρόνια ανάπτυξης».
Προτεινόμενα μέτρα
Οι ερευνητές προτείνουν πρακτικές παρεμβάσεις, όπως:
- εγκατάσταση καθαριστών αέρα σε εσωτερικούς χώρους,
- δημιουργία «ζωνών καθαρού αέρα»,
- περιορισμό της κυκλοφορίας οχημάτων.
«Η μυωπία αυξάνεται παγκοσμίως και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα όρασης αργότερα στη ζωή. Αν και τα γονίδια δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε, μπορούμε να βελτιώσουμε το περιβάλλον. Η έγκαιρη δράση πριν αναπτυχθεί σοβαρή μυωπία μπορεί να κάνει πραγματική διαφορά», επισημαίνει ο δρ. Yuqing Dai, συν-συγγραφέας της μελέτης.
