«Για πρώτη φορά διερευνήθηκαν από την Αστυνομία δύο υποθέσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης με θύματα οικιακές βοηθούς και κατέστη δυνατή η προσαγωγή των θυτών στο δικαστήριο, αφού τα θύματα είχαν την ορθή στήριξη από όλους τους φορείς», αποκαλύπτει στον «Φ» η επικεφαλής του Γραφείου της Αστυνομίας για Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων (ΓΚΕΠ) υπαστυνόμος Ελένη Μιχαήλ που ανέλαβε τη διοίκηση της νευραλγικής αυτής υπηρεσίας την άνοιξη του 2020.
Απέδωσε τον εντοπισμό αυτών των ιδιαίτερων μορφών εμπορίας προσώπων «στην ευαισθησία που χαρακτηρίζει τα μέλη του ΓΚΕΠ» και υπενθύμισε ότι «οι συχνότερες μορφές εμπορίας προσώπων στην Κύπρο, είναι η σεξουαλική, η εργασιακή εκμετάλλευση και η εξώθηση στη διάπραξη αδικημάτων.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι διακινητές, είπε, για να μη γίνουν αντιληπτοί από τις διωκτικές αρχές, είναι ευφάνταστες, σύγχρονες και στοχευμένες». Ζητήσαμε από την υπαστυνόμο Μιχαήλ ένα σύντομο απολογισμό της κατάστασης σε ό,τι αφορά την εμπορία ανθρώπων στην Κύπρο μέσα στο 2023 και τα αμέσως προηγούμενα δύο-τρία χρόνια, με αφορμή την παρουσίαση των βιβλίων της γνωστής ακτιβίστριας κατά της εμπορίας ανθρώπων και ιδιαίτερα της σεξουαλικής εκμετάλλευσης γυναικών Ανδρούλας Χριστοφίδου Henriques, επίτιμης προέδρου της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Cyprus STOP Trafficking», σε εκδήλωση στις 9 Δεκεμβρίου 2023 στο Γαλλικό βιβλιοπωλείο La Boîte à Lire στη Λευκωσία.
Παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά η αγγλική και η γαλλική έκδοση του νέου βιβλίου της κυρίας Henriques «Η ιστορία μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης, του Cyprus Stop Trafficking» που εκδόθηκε στα ελληνικά το 2022. Η συγγραφέας μίλησε για το βιβλίο και για την πολύ σημαντική δράση της οργάνωσης από το 2007 που ιδρύθηκε, μέχρι σήμερα, για προστασία γυναικών θυμάτων σωματεμπορίου, αλλά και ανδρών θυμάτων εργασιακής εκμετάλλευσης.
Το trafficking σε αριθμούς
Όπως μας ανέφερε η υπαστυνόμος Ελένη Μιχαήλ, «το 2023 υπήρξε αύξηση στις καταδίκες αφού είχαμε καταδίκες για υποθέσεις σεξουαλικής, εργασιακής και εξαναγκασμό στην διάπραξη ποινικών αδικημάτων. Επίσης – πρόσθεσε – για πρώτη φορά είχαμε καταδίκη «πελάτη» μετά την τροποποίηση της Νομοθεσίας το 2019, στον οποίο επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης τριών χρόνων.
Την ίδια στιγμή, υπό εκδίκαση βρίσκονται ενώπιον Δικαστηρίου, άλλες περίπου 30 υποθέσεις εμπορίας προσώπων. Aπο τον Ιούλιο 2021 έχουμε 13 καταδίκες για διάφορες μορφές εμπορίας προσώπων. Σημείο αναφοράς, είναι η καταδίκη σε υπόθεση επαιτείας, όπου για πρώτη φορά στοιχειοθετήθηκαν τα αδικήματα και υπήρχε καταδικαστική απόφαση για το οργανωμένο κύκλωμα». Πιο συγκεκριμένα, η επικεφαλής του ΓΚΕΠ μας είπε ότι 33 θύματα εμπορίας αναγνώρισε η Αστυνομία το 2023 (μέχρι τις 17 τρέχοντος), σε σύγκριση με 16 το 2022, 21 το 2021, 25 το 2020 και 36 το 2019.
Όλα τα θύματα το 2023 είναι αλλοδαποί, ενώ το 2022 δύο από τα 16 θύματα είναι Κύπριοι και το 2021 9 από τα 21 θύματα είναι επίσης Κύπριοι. Το 2023 από τα 33 θύματα τα 21 είναι άνδρες και 12 γυναίκες, το 2022 από τα 16 θύματα τα 13 είναι γυναίκες και οι 3 άνδρες και το 2021 από τα 21 θύματα τα 12 είναι γυναίκες και 9 άνδρες. Πέντε καταδίκες υπήρξαν το 2023, 4 καταδίκες το 2022 και 4 το 2021. Το 2023 το ΓΚΕΠ διερεύνησε 511 υποθέσεις trafficking σε σύγκριση με 265 το 2022, 169 το 2021, 171 το 2020 και 180 το 2019. Εκδικάστηκαν 10 υποθέσεις το 2023, 11 το 2022, 13 το 2021, 10 το 2020 και 14 το 2019. Υπήρξαν 5 καταδίκες το 2023, 4 το 2022, επίσης 4 καταδίκες το 2021, ενώ δεν υπήρξαν καταδίκες το 2020 και το 2019. Το ΓΚΕΠ διεξήγε 33 επιχειρήσεις σε σχέση με εμπορία προσώπων το 2023, 26 το 2022, 11 το 2021, 8 το 2020 και 15 το 2019. Μέσα στο 2023 λήφθηκαν 511 αναφορές για εμπορία προσώπων, σε σύγκριση με 265 αναφορές το 2022 και 169 αναφορές το 2021.
Το ΓΚΕΠ απασχόλησαν μέσα στο 2023 10 υποθέσεις εμπορίας, από τις οποίες οι 5 για σεξουαλική εκμετάλλευση, οι 2 για εργασιακή και 3 άλλες.
Το 2023 αναγνωρίσθηκαν από την Αστυνομία 33 θύματα εμπορίας, τα 18 από τα οποία για εργασιακή εκμετάλλευση, τα 7 για σεξουαλική εκμετάλλευση και τα 8 για εργασιακή και για σεξουαλική εκμετάλλευση. Το 2022 αναγνωρίσθηκαν 16 θύματα, από τα οποία τα 5 για σεξουαλική, τα 3 για εργασιακή και τα υπόλοιπα 8 για εργασιακή και σεξουαλική εκμετάλλευση. Το 2021 αναγνωρίσθηκαν 21 συνολικά θύματα από τα οποία τα 11 για σεξουαλική εκμετάλλευση, τα 7 για εργασιακή και τα 3 και για τις δύο μορφές εκμετάλλευσης. Σύμφωνα με την υπαστυνόμο Μιχαήλ, «παρά την υποβάθμιση της χώρας μας κατά την αξιολόγηση του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για 3 χρόνια (2018-2020), εντούτοις καταφέραμε με τις προσπάθειες όλων των εμπλεκομένων, να αναβαθμίσουμε τη χώρα μας για δεύτερη συνεχή χρονιά, στην κατηγορία 1 (2021-2022)».
Άγρια εκμετάλλευση γυναικών στα κατεχόμενα
Η Ανδρούλα Χριστοφίδου Henriques ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους ότι η Cyprus Stop Trafficking (CST) μέχρι πρόσφατα διέθετε τρία καταφύγια για φιλοξενία θυμάτων εμπορίας, τα οποία έκλεισε το τελευταίο διάστημα, γιατί δεν μπορούσε πια να τα συντηρήσει οικονομικά.
Πρόσθεσε όμως ότι «η οργάνωση εξακολουθεί να είναι σε ενεργό κατάσταση και έχει επικεντρωθεί στο έργο της διαφώτισης του κοινού και ειδικών ομάδων, συμμετείχε σε πρόσφατες συνεδρίες της GRETA (αρμόδιας επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της εμπορίας προσώπων), ενώ είναι και μέλος της Πολυθεματικής Συντονιστικής Ομάδας Κατά της Εμπορίας Προσώπων.
Μίλησε επίσης για την τρέχουσα συνεργασία της CST με άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων και με οργανώσεις των κατεχομένων. Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο δικοινοτικό συνέδριο-εργαστήριο που προγραμματίζεται σε συνεργασία με τον τουρκοκυπριακό οργανισμό KAYAD στις 9 Ιανουαρίου 2024 στο «Σπίτι της Συνεργασίας» στη Νεκρή Ζώνη στη Λευκωσία. Είπε ότι η οργάνωση αυτή, με στελέχη όπως η Mine Atli και η Zerrin Akinci, καταπολεμά τη βία κατά των γυναικών, στηρίζει γυναίκες θύματα και προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα γενικότερα.
Μετέφερε πληροφορίες από τα κατεχόμενα ότι η κατάσταση εκεί, για την εμπορία προσώπων, είναι άθλια. Είπε χαρακτηριστικά ότι «πέραν της προώθησης γυναικών μέσω του διαδικτύου, είναι γνωστό ότι στο δρόμο Λευκωσίας- Μόρφου υπάρχουν «οχυρωμένα καμπαρέ-μπούνκερ», όπου πολλές νεαρές γυναίκες πωλούνται ως σεξουαλικές σκλάβες.
Τέλος, αναφέρθηκε στη συνεργασία με την τουρκοκυπριακή οργάνωση Human Rights Platform και την Τουρκοκύπρια δικηγόρο Fezile Osum, που βοήθησε σε πρόσφατη περίπτωση να φιλοξενηθεί Αφρικάνα φοιτήτρια που είχε εξαπατηθεί και κακοποιηθεί στα κατεχόμενα και στη συνέχεια να σταλεί πίσω στη χώρα της.
