Προς αναβολή οδεύει η λειτουργία του χώρου κράτησης παιδιών στη Μεννόγεια, αφού το έργο εξαρτάται από την πορεία του Προαναχωρησιακού Κέντρου Λίμνες, στο οποίο θα μετακινηθούν οι υπό απέλαση αλλοδαποί που κρατούνται σήμερα στον Χώρο Κράτησης Αλλοδαπών Μεννόγειας (ΧΩΚΑΜ).
Τον χώρο επισκέφθηκαν χθες ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μάριος Χαρτσιώτης και η Επίτροπος για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, όπου είδαν επί τόπου τις υποδομές και τι πρέπει ν’ αλλάξει ώστε να καταστεί φιλικός για τα παιδιά. Είχε προηγηθεί συνάντηση των δύο και επίδειξης των αρχιτεκτονικών σχεδίων για το πώς θα διαμορφωθεί ο χώρος μετά τη μετακίνηση των μεταναστών. Σύμφωνα με την παράταση που έδωσε το 2024 η Βουλή, οι φυλακές ανηλίκων θα έπρεπε να ήταν έτοιμες να λειτουργήσουν την 1/1/2026. Ο σχετικός νόμος για τη φιλική δικαιοσύνη για τα παιδιά, που συγκρούονται με τον νόμο ο οποίος προέβλεπε μεταξύ άλλων και τις φυλακές ανηλίκων, ψηφίστηκε το 2021.
Όπως δήλωσε στον «Φ» η Επίτροπος Δέσπω Μιχαηλίδου, αρχικά, διατηρούσε ορισμένες επιφυλάξεις για το μοντέλο που προωθείτο όσον αφορά τη διαχείριση του χώρου αλλά και τη λειτουργία του από ιδιώτη. Η ίδια είχε αποστείλει στη Βουλή τις εισηγήσεις της και σχετικό βίντεο με φυλακές ανηλίκων στην Ιρλανδία που δεν θύμιζαν καθόλου χώρο κράτησης, αλλά έναν χώρο εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας, στον οποίο διέμεναν παιδιά. Ωστόσο, μετά το μοντέλο άλλαξε και η ανέγερση και λειτουργία του χώρου δόθηκε στο κράτος. Στη βάση κανονισμών του υπουργείου Δικαιοσύνης που ψήφισε η Βουλή, τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης επισπεύτηκαν αφού, όπως πληροφορούμαστε, καμιά κοινότητα δεν ήθελε τις φυλακές ανηλίκων στους χώρους της, ούτε δομές φύλαξης παιδιών, ούτε και κράτησης αλλοδαπών. Γι’ αυτό και το μοντέλο που προέβλεπε αρχικά ανέγερση από ιδιώτη επενδυτή φυλακών ανηλίκων εκτός Λευκωσίας, εγκαταλείφτηκε αφού ουδείς θα επέτρεπε την ανέγερσή του στη δικαιοδοσία του.
Στη συνέχεια, αποφασίστηκε όπως οι φυλακές για παιδιά λειτουργούν από το κράτος, γι’ αυτό και με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου μετά από πρόταση του υπουργείου Δικαιοσύνης αποφάσισε στις 4/9/2024 τη μετατροπή του Χώρου Κράτησης Αλλοδαπών Μεννόγειας (ΧΩΚΑΜ) σε χώρο κράτησης παιδιών και παράλληλα στον ίδιο χώρο να γίνουν και τα κρατητήρια ανηλίκων της Αστυνομίας. Την ευθύνη φύλαξης των παιδιών θα τον έχουν οι Κεντρικές Φυλακές, του χώρου ολόκληρου η Αστυνομία, οι λειτουργοί που θα έχουν επαφή με τα παιδιά θα προέρχονται από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και μόνο η διαχείριση θα δοθεί τον ιδιώτη.
Η κ. Μιχαηλίδη που επιθεώρησε από κοντά τους χώρους, μας ανέφερε ότι εξέφρασε σήμερα ορισμένες μικροεπιφυλάξεις, κυρίως όσον αφορά τα συρματοπλέγματα που υπάρχουν, καθώς και για το όλο οικοδόμημα που θυμίζει φυλακές. Κατά την ίδια, ζήτησε όπως φύγουν τα συρματοπλέγματα και ψηλώσουν τα κιγκλιδώματα, ενώ οι χώροι να βαφτούν με τέτοιο τρόπο ώστε ο χώρος να μην θυμίζει φυλακές. Η ίδια εξέφρασε την ικανοποίησή της για τις διαστάσεις των κελιών, τη διαμόρφωση των χώρων και κυρίως για τους εξωτερικούς χώρους όπου θα απασχολούνται τα παιδιά ενόσω θα εκτίουν την ποινή τους. Στον χώρο θα υπάρχει αίθουσα ψυχαγωγίας, διδασκαλίας, αίθουσα ψυχολόγων, ιατρείο, αίθουσα διδασκαλίες με εκπαιδευτές και χώρος για χρήση διαδικτύου.
Σημειώνεται ότι αυτή τη στιγμή κρατούνται σε ειδική πτέρυγα στις Κεντρικές Φυλακές, πέντε ανήλικα παιδιά.
Όλα εξαρτώνται από τα έργα στις Λίμνες
Τα σημερινά κρατητήρια Μεννόγειας αναμενόταν να μετακινηθούν τον Αύγουστο φέτος στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Λίμνες, που ανεγείρεται σε κοντινό σημείο. Πρόκειται για το μεγαλύτερο Προαναχωρησιακό Κέντρο στην Ευρώπη, αφού θα είναι χωρητικότητας 1.100 αλλοδαπών.
Το έργο όμως στις Λίμνες παρουσιάζει καθυστέρηση στην παράδοσή του και όπως πληροφορούμαστε θα παραδοθεί στο υφυπουργείο Μετανάστευσης περί τον Δεκέμβριο του 2025 με Ιανουάριο του 2026. Η μετατροπή του ΧΩΚΑΜ σε κρατητήρια παιδιών θα ανατεθεί στα Δημόσια Έργα και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τα έργα θα ολοκληρωθούν περί το καλοκαίρι του 2026. Με τα δεδομένα αυτά που δεν σχετίζονται με τις διαδικασίες που τήρησε το υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά σε εξωγενείς παράγοντες, το ορόσημο της 1/1/2026 δεν μπορεί να ισχύσει.
Χαρτσιώτης: Αναμορφωτικός ο ρόλος
Σύμφωνα με τη φιλοσοφία του νόμου που ψηφίστηκε το 2021, η ποινική δίωξη και η κράτηση του παιδιού συνιστά το έσχατο μέτρο και εφαρμόζεται μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις ή/και εφόσον οποιαδήποτε άλλα εναλλακτικά μέτρα έχουν δοκιμαστεί και αποτύχει.
Στις εξαιρετικές περιπτώσεις που προωθείται ποινική δίωξη παιδιού, οι υποθέσεις εκδικάζονται πλέον από ειδικά δικαστήρια παιδιών, που έχουν εγκαθιδρυθεί από τον Μάιο του 2021. Τα Δικαστήρια αυτά μπορούν να επιβάλουν εναλλακτικές της κράτησης ποινές, όπως επίπληξη, επιβολή προστίμου στο παιδί ή στους γονείς, επιτήρηση, κοινοτική εργασία για παιδιά άνω των 16 ετών, παραπομπή σε κέντρο ημέρας ή σε κέντρο θεραπείας.
Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης, Μάριο Χαρτσιώτη, η τιμωρία των παιδιών που εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά η παροχή βοήθειας και στήριξης σε αυτά από ειδικούς, ώστε να αντιληφθούν τους λόγους που τους οδήγησαν στη συμπεριφορά αυτή, τις συνέπειες της πράξης τους και να εξεύρουν τρόπους να απαλλαγούν από αυτή και να μην την επαναλάβουν στο μέλλον.
«Η κράτηση είναι η τελευταία επιλογή», τόνισε και συμπλήρωσε πως ακόμα και εάν επιβληθεί σε κάποιο παιδί η ποινή αυτή, το παιδί θα κρατείται σε ειδικό χώρο κράτησης εκτός φυλακών, ο οποίος θα έχει αναμορφωτικό, παιδαγωγικό, θεραπευτικό και προνοιακό χαρακτήρα.
