Σε μια κρίσιμη συνεδρία της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, ο γενικός διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας, Ανδρέας Γρηγορίου, ενημέρωσε τους βουλευτές για τις άμεσες και μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις που προγραμματίζονται για την αντιμετώπιση της παρατεταμένης λειψυδρίας, η οποία πλήττει σοβαρά τόσο τον πρωτογενή τομέα, όσο και την υδατική ασφάλεια της χώρας.
Στο επίκεντρο της ενημέρωσης βρέθηκε ο σχεδιασμός και η προώθηση τριών νέων κινητών μονάδων αφαλάτωσης, οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για την ενίσχυση της υδροδότησης σε ευαίσθητες περιοχές της Κύπρου.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κ. Γρηγορίου, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη δημόσιος διαγωνισμός για τη δημιουργία κινητής μονάδας αφαλάτωσης στην Επισκοπή, με δυναμικότητα 10.000 κυβικά μέτρα νερού ημερησίως. Πρόκειται για μια περιοχή που αντιμετωπίζει έντονες πιέσεις, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες, τόσο λόγω της τουριστικής ανάπτυξης όσο και της περιορισμένης φυσικής απορροής.
Παράλληλα, βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι διαβουλεύσεις για την εγκατάσταση δύο ακόμη μονάδων αφαλάτωσης: Στον Ηλεκτροπαραγωγικό Σταθμό της ΑΗΚ στον Βασιλικό, μια στρατηγική τοποθεσία με δυνατότητα διασύνδεσης με το υφιστάμενο ενεργειακό και υδροδοτικό δίκτυο.
Στην Ελεύθερη Επαρχία Αμμοχώστου, μια περιοχή που συγκαταλέγεται στις πιο ευάλωτες ως προς την υδατική επάρκεια, ιδιαίτερα τους θερινούς μήνες, λόγω της αυξημένης τουριστικής κίνησης.
Όπως σημειώθηκε, στόχος είναι οι μονάδες να τεθούν σε πλήρη λειτουργία πριν το καλοκαίρι του 2026, ώστε να προλάβουν τις ανάγκες της επόμενης ξηρής περιόδου.
Καμπανάκι για το 2026
Ο κ. Γρηγορίου μετέφερε τη βαθιά ανησυχία των αρμοδίων υπηρεσιών για τα χαμηλά επίπεδα νερού στα φράγματα. Με πληρότητα που αγγίζει μόλις το 11,3% (33 εκατομμύρια κυβικά μέτρα), γίνεται πλέον σαφές πως το 2026 ενδέχεται να είναι έτος κρίσης για την υδροδότηση και την άρδευση, ιδιαίτερα στις επαρχίες Λευκωσίας, Λάρνακας, Λεμεσού και Αμμοχώστου.
Στο πλαίσιο αυτό, ενεργοποιούνται και τα έκτακτα μέτρα αντιμετώπισης λειψυδρίας, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εγκατάσταση κινητών μονάδων αφαλάτωσης σε περιοχές αιχμής όπως:
Κισσόνεργα: 10.000 κ.μ./ημέρα
Η/Σ ΑΗΚ Μονής: 15.000 κ.μ./ημέρα
Κοίτη ποταμού Γαρύλλη (Λεμεσός): 10.000 κ.μ./ημέρα
Λιμάνι Λεμεσού: 10.000 κ.μ./ημέρα
Η ενημέρωση του Γενικού Διευθυντή υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία της αφαλάτωσης για την ανεξαρτητοποίηση από τη βροχόπτωση, σημειώνοντας ότι σήμερα λειτουργούν πέντε μόνιμες μονάδες αφαλάτωσης με συνολική δυναμικότητα 235.000 κυβικά μέτρα/ημέρα, καλύπτοντας πάνω από το 70% των αναγκών των μεγάλων αστικών κέντρων.
Ωστόσο, ο κ. Γρηγορίου δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις προκλήσεις που τη συνοδεύουν: Υψηλό ενεργειακό κόστος και εξάρτηση από την ηλεκτροπαραγωγή.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα λόγω της απόρριψης άλμης και των εκπομπών CO₂. Ευπάθεια των συστημάτων σε τεχνικές βλάβες. Ανάγκη για βελτιωμένη ποιότητα και κατάλληλη διαχείριση του αφαλατωμένου νερού.
Η ενσωμάτωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στις νέες μονάδες αποτελεί βασικό ζητούμενο για τη βιωσιμότητα του μοντέλου, κάτι που συζητείται έντονα στους σχεδιασμούς της Γενικής Διεύθυνσης.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στις επιπτώσεις της λειψυδρίας στον πρωτογενή τομέα, με τους αγρότες ήδη να καλούνται να αποφύγουν νέες φυτεύσεις χωρίς διασφάλιση νερού. Η ενημέρωση περιλάμβανε και τα μέτρα οικονομικής στήριξης, αλλά και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης ανακτημένου νερού, που το 2024 κάλυψε ήδη το 29% των αναγκών άρδευσης.
Σύμφωνα με τον κ. Γρηγορίου, βρίσκονται στα σκαριά οι διαδικασίες για την κατασκευή δύο νέων μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης: Μία στην Ανατολική Λεμεσό, μία στη Δεκέλεια, ως αντικατάσταση της υφιστάμενης μονάδας.
Τα έργα αυτά, εφόσον εγκριθούν και χρηματοδοτηθούν, θα ενισχύσουν σημαντικά τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια του υδατικού εφοδιασμού της Κύπρου.
