Η κατασκευή του νέου δρόμου, πρωταρχικής σημασίας, που συνδέει τη λεωφόρο Στροβόλου με τη λεωφόρο Αρχαγγέλου Μιχαήλ θα φάει μεγάλο μέρος δεξαμενής την οποία κάτοικοι του Δήμου επιδιώκουν να διασώσουν. Προτάσσουν το επιχείρημα ότι κτίστηκε με δαπάνη του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού το 1817, αν και το Τμήμα Αρχαιοτήτων δεν μπορεί να το επιβεβαιώσει.
Το θέμα συζητήθηκε ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου.
Ο δρόμος θα περάσει μέσα από τη δεξαμενή (εμβαδού 26 επί 26 μέτρα) και με βάση τους σχεδιασμούς θα διασωθούν δύο τμήματά της. Ο διευθυντής Δημοσίων Έργων κ. Λευτέρης Ελευθερίου απαντώντας σε ερωτήματα βουλευτών «κατά πόσον υπάρχει εναλλακτική λύση με σκοπό να διασωθεί η δεξαμενή», ανέφερε ότι τεχνικά έχουν εξαντληθεί όλες οι δυνατές επιλογές, χωρίς να υπάρχουν περιθώρια να διατηρηθεί. Υπέρ της κατασκευής του δρόμου, με βάση τους σχεδιασμούς τάσσονται όλες οι εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες.
Πάντως όπως υπεδείχθη από πλευράς των κατοίκων αλλά και βουλευτών, το Τμήμα Περιβάλλοντος έθεσε ως όρο τη διάσωση της δεξαμενής, υποδεικνύοντας παράλληλα, πως οι όροι που ετέθησαν είναι δεσμευτικοί, οπόταν ο δρόμος δεν πρέπει να υλοποιηθεί.
Μία από τις επιλογές που πρότεινε το Τμήμα Αρχαιοτήτων ήταν να καλυφθεί η δεξαμενή ώστε να μην καταστραφεί, κάτι το οποίο αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μελλοντικής ανάδειξης και αξιοποίησης της. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη πρόταση αντιδρούν τόσο κάτοικοι όσον και βουλευτές.
Η κατασκευή του δρόμου αποφασίστηκε από το 1990 αλλά τα έργα ακόμη να αρχίσουν.
Μιλώντας εκ μέρους κατοίκων του Στροβόλου η κ. Αντιγόνη Διάκου ανέφερε, ότι η δεξαμενή κτίστηκε περί το 1817 μέσα στο τσιφλίκι του Στροβόλου, ως έργο κοινής ωφελείας με δαπάνη του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού. Όπως είπε, η δεξαμενή έγινε γνωστή ως «νερό του Δεσπότη» και «τρεχάτα νερά του Δεσπότη» και συνέβαλε στη γεωργική ανάπτυξη και οικονομική ευημερία του Στροβόλου, επιλύοντας το πρόβλημα τόσο της παροχής πόσιμου νερού όσον και της άρδευσης της γης τους.
Το 1821 δημεύθηκε από το Οθωμανικό κράτος μαζί με όλες τις περιουσίες των εκτελεσθέντων κληρικών και δεσποτών. Η δεξαμενή χρησιμοποιήθηκε για την άρδευση καλλιεργειών οι οποίες ήταν σημαντικές για την οικονομία της οθωμανικής περιόδου, όπως το βαμβάκι, το σουσάμι, οι μουριές και οι ελαιώνες. Ανέφερε επίσης πως η χρήση του έργου συνεχίστηκε και τον 20ο αιώνα.
Περαιτέρω είπε, πως ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός φρόντισε για την φύτευση ελαιώνων τους οποίους δώρισε στην κοινότητα. Οι περίφημοι ελαιώνες του Στροβόλου οφείλονται στη συγκεκριμένη δεξαμενή, είπε. Τέλος ανέφερε ότι η δεξαμενή είναι ηλικίας 200 χρόνων και διερωτήθηκε αν θα την καταστρέψουμε σήμερα.
Υπέρ της διατήρησης της δεξαμενής τάχθηκε και ο Επίσκοπος Νεαπόλεως Πορφύριος μιλώντας εκ μέρους της Εκκλησίας. «Αν ρωτήσει ένας τους πολίτες ποιους αρχιεπισκόπους γνωρίζουν σίγουρα θα αναφερθούν και στον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, ο οποίος έκτισε τη δεξαμενή», πρόσθεσε.
Αρχαιολόγος, η οποία συνόδευε τους κατοίκους, επίσης υπεστήριξε ότι η δεξαμενή πρέπει να διατηρηθεί και να κηρυχθεί αρχαίο μνημείο.
Η εκπρόσωπος του Τμήματος Αρχαιοτήτων ανέφερε ότι έγιναν και μεταγενέστερες παρεμβάσεις από την εποχή που κτίστηκε η δεξαμενή, και πρόσθεσε πως είναι παρακινδυνευμένο να πούμε πως ήταν του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού.
Σχολιάζοντας σχετικές αναφορές επιβεβαίωσε, πως αρχικά το Τμήμα είχε ταχθεί υπέρ της κήρυξης της δεξαμενής σε «μνημείο Β», οπόταν θα διατηρείτο, αλλά στην πορεία, λόγω και της ανάγκης υλοποίησης του έργου το οποίο θα εξυπηρετούσε το Στρόβολο, και θα άμβλυνε το κυκλοφορικό πρόβλημα, λαμβάνοντας υπόψιν και τη θέση του Δήμου, δόθηκε η σχετική συγκατάθεση για υλοποίηση του δρόμου χωρίς να κηρυχθεί «μνημείο Β».
Μιλώντας εκ μέρους του υπουργείου Μεταφορών ο κ. Λευτέρης Ελευθερίου ανέφερε, ότι ανέκαθεν ο δρόμος περιλαμβανόταν στο Τοπικό Σχέδιο Λευκωσίας. Εξήγησε, πως εκπονήθηκαν μελέτες με βάση τις οποίες θα μειωθούν οι ρύποι καθώς και η τροχαία κίνηση στη λεωφόρο Μακεδονιτίσσης πέραν του 65% μέχρι το 2034.
Ανέφερε επίσης, πως κατά τη διάρκεια σύσκεψης στην παρουσία της υφυπουργού Πολιτισμού, η κοινή συνισταμένη ήταν ότι η υλοποίηση του δρόμου μπορεί να προχωρήσει.
Είπε επίσης πως εξετάστηκε το ενδεχόμενο παράκαμψης της δεξαμενής ή και κάλυψης της με σκοπό να προστατευθεί αλλά και οι δύο επιλογές απορρίφθηκαν για τεχνικούς λόγους.
Η εκπρόσωπος της Πολεοδομίας ανέφερε ότι το έργο, το οποίο θα αρχίζει από τη λεωφόρο Στροβόλου και θα καταλήγει στο ΣΙΝΕΠΛΕΞ, είναι απαραίτητο για τη μείωση της ταλαιπωρίας των οδηγών και των κατοίκων. Παράλληλα θα απορροφήσει την τροχαία κίνηση από τον πυρήνα του Στροβόλου, ο οποίος θα μπορεί να διαμορφωθεί προς όφελος των κατοίκων, με βάση τους σχεδιασμούς του Δήμου.
Σχετικά με τη δεξαμενή, ανέφερε, πως όταν έγινε επιτόπια επίσκεψη, ήταν εγκαταλελειμμένη, γεμάτη ελαστικά και γενικά η όλη εικόνα δεν παρέπεμπε σε μνημείο. Ανέφερε επίσης πως κατά μήκος του δρόμου θα δημιουργηθούν δεντροστοιχίες, ποδηλατόδρομοι, καθώς και λεωφορειολωρίδες.
Είπε επίσης, πως η δεξαμενή βρίσκεται σε ιδιωτική γη στην οποία θα διαχωριστούν οικόπεδα. Στους όρους του διαχωρισμού προνοείται η παραχώρηση της γης στο δημόσιο για σκοπούς κατασκευής του δρόμου.
Εκπρόσωπος του Τμήματος Περιβάλλοντος ανέφερε ότι ένας από τους όρους του Τμήματος ήταν να διατηρηθεί η δεξαμενή.
Η εκπρόσωπος του Υφυπουργείου Πολιτισμού ανέφερε ότι το Υφυπουργείο θεωρεί πως το έργο πρέπει να προωθηθεί προς υλοποίηση.
Ο πολιτικός μηχανικός του Δήμου Στροβόλου ανέφερε ότι το 2021 το Δημοτικό Συμβούλιο τάχθηκε με μεγάλη πλειοψηφία υπέρ της κατασκευής του δρόμου. Αναφέρθηκε επίσης στις ευεργετικές επιπτώσεις για τον πυρήνα του Στροβόλου, όταν ολοκληρωθεί ο δρόμος ο οποίος θα απορροφήσει την κίνηση από το κέντρο του Δήμου.
Τόσον ο πρόεδρος της Επιτροπής κ. Χρύσης Παντελίδης, όσον και βουλευτές καυτηρίασαν το γεγονός πως ένας δρόμος ο οποίος προγραμματίστηκε από το 1990 δεν άρχισε ακόμη να κατασκευάζεται.
Ζήτησαν επίσης να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια διάσωσης της δεξαμενής προτού υλοποιηθεί το έργο.
