Στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής μετέφερε χθες με υπόμνημα της η Επίτροπος για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, τη διαπίστωσή της ότι «η γονική αποξένωση είναι ένα εξειδικευμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα μεγάλος αριθμός παιδιών, για τα οποία όπως δεν υπάρχει σταθερή διεπαγγελματική παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων της κατάστασης την οποία βιώνουν, προκειμένου οι επαγγελματίες να είναι σε θέση να τεκμηριώσουν και να δικαιολογήσουν την ανάγκη αποτελεσματικών και έγκαιρων μέτρων προστασίας τους από τη στάση του αποξενωτικού γονέα».
Πάντως, η εισηγήτρια του θέματος με τίτλο «Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά θύματα γονικής αποξένωσης και επιβαλλόμενες διαδικασίες από το κράτος για την προστασία τους», πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, δήλωσε εμφαντικά ότι «είναι απαράδεκτο να υπάρχουν παγκυπρίως μόνο 7 λειτουργοί των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας (ΥΚΕ) που ασχολούνται αποκλειστικά με θέματα γονικής μέριμνας και οι οποίοι διαχειρίστηκαν 422 υποθέσεις γονικής μέριμνας μέσα στο 2021 επιπρόσθετα στις 477 υποθέσεις που είχαν από την προηγούμενη χρονιά». Τους αριθμούς και τα στοιχεία αυτά έδωσε στη διάρκεια της συνεδρίας η εκπρόσωπος των ΥΚΕ, Κατερίνα Κληρίδου.
Η κ. Χαραλαμπίδου αναφέρθηκε και στον …όχι και τόσο κολακευτικό χαρακτηρισμό «εκθέσεις ιδεών» που απέδωσε ο εκπρόσωπος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Λάρης Βραχίμης, στις εκθέσεις των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας στις περιπτώσεις δικαστικής διαμάχης μεταξύ των γονέων, που όπως είπε η κ. Κληρίδου, συντάσσονται από τις ΥΚΕ «για σκοπούς υποβοήθησης της τελικής απόφασης του Οικογενειακού Δικαστηρίου». Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου είπε ότι «οι εκθέσεις αυτές συχνά δεν έχουν την απαραίτητη εξειδίκευση πάνω στα συγκεκριμένα ζητήματα και είναι προβληματικές κατά την παρουσίαση τους στο Δικαστήριο».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Επ. Διοικήσεως: Παρέμβαση σε παραβιάσεις διαταγμάτων επικοινωνίας με παιδιά
Η Κατερίνα Κληρίδου απάντησε ότι «ως προς την ποιότητα των εκθέσεων δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι ενδεχομένως να υπάρχουν και κάποιες εκθέσεις που να μην ανταποκρίνονται στην ποιότητα που θα θέλαμε να έχουν. Γι’ αυτό τον σκοπό όμως γίνονται συχνά εκπαιδεύσεις στους λειτουργούς των ΥΚΕ για να είναι πιο συγκεκριμένες και βοηθητικές». Για τις υποθέσεις γονικής μέριμνας, η Κατερίνα Κληρίδου ανέφερε στη συνεδρία ότι δεν καταλήγουν όλες στο Δικαστήριο, «αλλά πολλές λύνονται στο τέλος εξωδικαστικά μετά από κοινή συμφωνία».
Σε δήλωσή της μετά τη συνεδρία, η βουλευτής του ΔΗΣΥ, Φωτεινή Τσιρίδου, είπε ότι το θέμα της γονικής αποξένωσης «μελετάται πολύ σοβαρά και εντατικά στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Οικογενειακού Δικαίου στην Επιτροπή Νομικών της Βουλής» και ότι «είμαστε αποφασισμένοι να προωθήσουμε για ψήφιση το συντομότερο δυνατό στην Ολομέλεια της Βουλής, της δέσμης των 8 νομοσχεδίων που αφορούν τη μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου και την εφαρμογή του νόμου για τη Διαμεσολάβηση σε Οικογενειακές Υποθέσεις». Πρόσθεσε ότι «αυτά τα νομοσχέδια προστατεύουν και προάγουν πρώτ’ απ’ όλα το συμφέρον του παιδιού και εκσυγχρονίζουν το Οικογενειακό Δίκαιο έτσι ώστε όλες οι διαφορές μεταξύ συζύγων και γονέων να επιλύονται γρήγορα και σωστά μέσα σε ένα φιλικό περιβάλλον από έναν Δικαστή για να μη θυματοποιούνται τα παιδιά, αλλά εκεί που χρειάζεται να εκδίδονται διατάγματα που θα επιτρέπουν στο Δικαστήριο να παραπέμπει υποχρεωτικά τους γονείς σε θεραπευτικά προγράμματα».
Με τη σειρά της η βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, επεσήμανε ότι «υπάρχει πραγματικό πρόβλημα από τη στιγμή που οι ΥΚΕ έχουν μόνο 7 άτομα να διαχειριστούν περίπου 900 υποθέσεις… και αν το παιδί βρίσκεται σε ένα τοξικό περιβάλλον, μπορεί με την πάροδο του χρόνου να αποξενωθεί από τον ένα γονέα και όταν θα εκδικαστεί η υπόθεση θα είναι πλέον αργά για να γίνει επανασύνδεση του παιδιού με τον γονέα που αποξενώθηκε. Πρέπει λοιπόν –πρόσθεσε– η μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου να κατοχυρώνει τη σχέση των παιδιών και με τους δύο γονείς τους και να μη μπορεί κανένας γονέας να εργαλειοποιήσει τα παιδιά και να τα αποξενώσει από τον άλλο γονέα. Χρειάζεται ψηφιοποίηση, συνεργασία των Υπηρεσιών, επιτάχυνση των διαδικασιών και να μη γίνονται ούτε οι γονείς μπαλάκι μεταξύ των ΥΚΕ, της Αστυνομίας, των δικηγόρων και των Δικαστηρίων».
Εξειδικευμένη δομή συστέγασης επαγγελματιών
Τη «θεσμοθέτηση διεπαγγελματικής συνεργασίας και συντονισμού επαγγελματιών των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων και Αστυνομίας, οι οποίοι να συστεγάζονται σε εξειδικευμένη δομή για την εξατομικευμένη διαχείριση περιπτώσεων γονικής αποξένωσης» εισηγείται στο υπόμνημα της η Επίτροπος για το Παιδί, Δέσπω Μιχαηλίδου.
Επίσης, εισηγείται «τη δημιουργία πρωτοκόλλου διεπαγγελματικής διαχείρισης περιπτώσεων οικογενειών που απευθύνονται στις αρμόδιες Υπηρεσίες λόγω άρνησης παιδιού να έχει επαφή με έναν εκ των γονέων του ή/ και για τις οποίες έχει ήδη διαπιστωθεί η ύπαρξη γονικής αποξένωσης». Προστίθεται ότι είναι αναγκαία η εισαγωγή προνοιών στον περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόμο «που να προβλέπουν ρητά ότι σε περιπτώσεις που υπάρχει διάγνωση σοβαρής γονικής αποξένωσης και έχει εξαντληθεί η χρήση άλλων μέτρων με σκοπό την αποκατάσταση της σχέσης παιδιού – αποξενωμένου γονέα, το Δικαστήριο να μπορεί, είτε κατόπιν αίτησης είτε αυτεπάγγελτα, να εκδίδει διάταγμα προσωρινής απομάκρυνσης του παιδιού και να τοποθετείται είτε με τον αποξενωμένο γονέα είτε σε εναλλακτικό πλαίσιο φροντίδας (π.χ. κρατικό Ίδρυμα ή αναδοχή)».
Εξάλλου, σε τοποθέτηση της για τον ρόλο της Αστυνομίας και του υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, σε περιπτώσεις παρακοών διαταγμάτων επικοινωνίας με αποτέλεσμα την «αποξένωση» παιδιών από τον έναν γονέα, η Επίτροπος Διοικήσεως τονίζει ότι «δεν παραγνωρίζει το ενδεχόμενο να υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες, ανήλικα παιδιά αντιδρούν στο να έχουν επικοινωνία με τον γονέα που ασκεί δικαιώματα επικοινωνίας εξαιτίας κακοποιητικής συμπεριφοράς του τελευταίου, οποιασδήποτε μορφής. Είναι συνακόλουθα απαραίτητο –προσθέτει– να επιδεικνύεται, ανά περίπτωση, η απαραίτητη προσοχή, ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος ένας κακοποιητικός γονέας, να επικαλείται “αποξένωσή” του από το παιδί/διά του, ως μέσο πίεσης για να πετύχει επικοινωνία με το/τα παιδί/ιά του». Την τοποθέτηση μετέφερε στη συζήτηση η ερευνών λειτουργός του Γραφείου της Επιτρόπου, Μελίνα Τριγγίδου.
*Στη χθεσινή συζήτηση έκαναν παρεμβάσεις και η Στέλλα Κατσαρή από τον Σύνδεσμο Ψυχολόγων Κύπρου, η Κυριακή Λαμπριανίδου από το Γραφείο Χειρισμού Θεμάτων Βίας στην Οικογένεια και Κακοποίησης Ανηλίκων της Αστυνομίας, ο Γιώργος Τσόκκος από την Ομάδα Πρωτοβουλίας κατά της Γονικής Αποξένωσης, η Τάνια Μασιά από το «Hope for Children» και η Μόνικα Ιωάννου από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας.
ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Να μετρά η γνώμη των παιδιών…
Σημειώνουμε την επισήμανση της ψυχολόγου Σεμέλης Βύζακου που με τη συνάδελφο της
Αντωνία Ελευθερίου μετέφερε στη συζήτηση τις απόψεις του Παγκύπριου Συλλόγου Ψυχολόγων, ότι σε πολλές περιπτώσεις «το θέμα της γονικής αποξένωσης δεν έχει να κάνει με το παιδί και την αντίληψη του για τον γονέα, αλλά έχει να κάνει με τον τρόπο που ο ένας γονέας αναπαριστά τον άλλο στο παιδί» και συνεπώς εστία του προβλήματος είναι οι γονείς. Όπως είπε εξάλλου στη συνεδρία η Άντρεα Σαββίδου από τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Χωρισμένων Γυναικών, «τα παιδιά έχουν γνώμη και πρέπει να τη λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη». Αναφέρθηκε σε «υπόθεση με 5χρονο παιδί που κατέληξε στο Δικαστήριο με καταγγελία του πατέρα κατά της μητέρας για παρακοή διατάγματος. Ο Δικαστής, μετά που μίλησε με το παιδί, διαπίστωσε ότι δεν έφταιγε η μητέρα και ότι απλώς εκείνη τη μέρα το παιδί έπαιζε στο σπίτι με έναν φίλο του και δεν ήθελε ν’ αφήσει το παιγνίδι για να πάει με τον πατέρα του…».
