Μόλις 18 ετών και ήδη στο επίκεντρο της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας. Ο Ματέο Παζ, μαθητής λυκείου από την Πασαντίνα της Καλιφόρνια, κατάφερε να εντοπίσει 1,5 εκατομμύριο σχεδόν αόρατα διαστημικά αντικείμενα, κάνοντας τη NASA να υποκλιθεί στην ανακάλυψή του και να κερδίσει δημοσίευση σε μεγάλο αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό.
Η αρχή έγινε ως σχολική άσκηση, όταν ο Παζ επεξεργάστηκε σχεδόν 200 terabytes αστρονομικών δεδομένων. Χρησιμοποίησε αρχειακό υλικό από το τηλεσκόπιο NEOWISE της NASA – το οποίο εκτοξεύτηκε το 2009 για την ανίχνευση αστεροειδών κοντά στη Γη και σήμερα δεν λειτουργεί πλέον. Σε δέκα χρόνια λειτουργίας, το NEOWISE συγκέντρωσε ένα αρχείο 200 δισ. παρατηρήσεων, υλικό αδύνατο να αναλυθεί χωρίς εξελιγμένους αλγορίθμους.
Ο Παζ, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Planet Finder Academy του Caltech υπό την καθοδήγηση του αστροφυσικού Ντέιβι Κερκπάτρικ, εκμεταλλεύτηκε την πρόσβασή του στα δεδομένα και σε λιγότερο από έξι εβδομάδες δημιούργησε δικό του μοντέλο μηχανικής μάθησης. Με συνδυασμό μετασχηματισμών Fourier και ανάλυσης κυματιδίων, το σύστημα ανίχνευσε μικροσκοπικές διακυμάνσεις φωτός που αποκάλυψαν δυαδικά αστέρια, σουπερνόβα και κβάζαρ – «σήματα» που έως τότε περνούσαν απαρατήρητα.
Βράβευση 250.000 δολαρίων
Τον περασμένο Απρίλιο ο Παζ διακρίθηκε στον διαγωνισμό Regeneron Science Talent Search, κερδίζοντας το πρώτο βραβείο και 250.000 δολάρια. «Το να μπορώ να συνεισφέρω σημαντικά είναι πραγματικά ξεχωριστό για μένα. Απλώς, νιώθω απίστευτα ευλογημένος», δήλωσε μετά τη βράβευσή του.
Λάτρης της αστρονομίας από μικρός, ο Παζ βλέπει το επίτευγμά του να ανοίγει νέους δρόμους για την παγκόσμια επιστημονική έρευνα, καθώς ο κατάλογος των 1,5 εκατ. αντικειμένων θα αποτελέσει πολύτιμη βάση για τα τηλεσκόπια νέας γενιάς.
Από την τάξη στο ερευνητικό πεδίο
Ήδη ο 18χρονος εργάζεται ως βοηθός έρευνας στο IPAC, όπου βελτιώνει τον αλγόριθμο που ανέπτυξε και εκπαιδεύει άλλους μαθητές. Οι δεξιότητές του στη μοντελοποίηση χρονοσειρών, την αστροφυσική και την υπολογιστική ανάλυση εντυπωσιάζουν ακόμη και έμπειρους επιστήμονες.
Τεχνητή Νοημοσύνη και αστρονομία
Η ανακάλυψη του Ματέο Παζ αποδεικνύει πως η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να επιταχύνει θεαματικά την επιστημονική αναζήτηση, ανιχνεύοντας μοτίβα που το ανθρώπινο μάτι δύσκολα θα έβλεπε. Παρότι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι μέθοδοι αυτές έχουν ακόμη περιορισμούς και δεν αντικαθιστούν τις κλασικές τεχνικές, η δημοσίευση της εργασίας του σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό δείχνει ότι η AI κατακτά ολοένα ισχυρότερο ρόλο στην εξερεύνηση του Σύμπαντος.
