Να το θυμηθείτε ότι θα ενσκήψει νέα μπόρα στις σχέσεις ΑΔΜΗΕ και κυπριακής Κυβέρνησης όταν ο Έλληνας Διαχειριστής θα παρουσιάσει, τέλη Μαϊου, όπως ανακοίνωσε χθες, τα «πρώτα αποτελέσματα» της μελέτης κόστους-οφέλους για τον Great Sea Interconnector.
Τα πρώτα ή και τα δεύτερα ή τρίτα αποτελέσματα της μελέτης βεβαίως και θα είναι χρήσιμα. Θα χρειαστεί όμως να κατατεθούν τα τελικά αποτελέσματα.
Είναι πιθανό η μελέτη να ολοκληρωθεί μέσα στον Ιούνιο, καθώς υπάρχει μεγάλη βιασύνη εκ μέρους του ΑΔΜΗΕ να αξιολογηθεί από τα υπουργεία Ενέργειας και Οικονομικών η μελέτη και να ληφθεί η τελική απόφαση για τη συμμετοχή ή όχι της Κύπρου στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας που θα προωθήσει τη διασύνδεση.
Θεωρείται βέβαιο ότι η μελέτη, που πραγματοποιείται εκ μέρους του ΑΔΜΗΕ, θα έχει θετικό πρόσημο. Αρκεί όμως αυτό για να λάβει την απόφαση το Υπουργικό Συμβούλιο;
Δεν αρκεί. Κάποιος πρέπει να αξιολογήσει τη μελέτη. Μπορεί να το κάνουν αυτό οι λειτουργοί των συναρμόδιων υπουργείων; Δεδομένης της πολυπλοκότητας του θέματος και της πλήρους άγνοιας και έλλειψης εμπειρίας για ηλεκτρικές διασυνδέσεις, μοιάζει δύσκολο να μπορούν να αξιολογήσουν τη μελέτη οι λειτουργοί και να αναλάβουν -αυτό κυρίως- την ευθύνη να προτείνουν ναι ή όχι για την επενδυτική συμμετοχή στο έργο.
Έγιναν σκέψεις να αγοραστούν υπηρεσίες από ξένο συμβουλευτικό οίκο, εξειδικευμένο στα ενεργειακά, για να μελετήσει την ανάλυση κόστους – οφέλους και να γνωματεύσει. Σε άλλα κράτη κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει τάχιστα. Στην Κύπρο, όμως, μπορεί;
Όχι. Για να αγοραστούν υπηρεσίες συμβούλου, σε υψηλό επιστημονικό και τεχνοκρατικό επίπεδο, θα πρέπει να προκηρυχθούν προσφορές. Και όλοι ξέρουμε τι σημαίνει προκήρυξη προσφορών στην Κύπρο, ετοιμασία όρων διαγωνισμού, αξιολόγηση προτάσεων, κατακύρωση, προσφυγή στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών, ακύρωση απόφασης, λήψη νέας ή επαναπροκήρυξη διαγωνισμού.
Αν πούμε «ας βρούμε έναν καλό οίκο να του αναθέσουμε μάνι-μάνι την αξιολόγηση, δεν έχουμε χρόνο για προσφορές» θα μπλέξουν περισσότερο τα πράγματα. Το ίδιο θέλησε να κάνει ο υπουργός Ενέργειας όταν, προερχόμενος φρέσκος-φρέσκος από τον ιδιωτικό τομέα, είχε πει «να κάνουμε έστω και τώρα μια μελέτη βιωσιμότητας και γεωπολιτικής χρησιμότητας, να ξέρουμε πού πάμε». Και είπαμε όλοι «α, μπράβο, επιτέλους». Ναι, αλλά όταν δοκίμασαν από το υπουργείο να μιλήσουν με ένα-δυο μεγάλους οίκους που ειδικεύονται στα ενεργειακά, τους έγινε σύσταση πως δεν μπορεί να γίνει «ακριβή» μελέτη χωρίς προσφορές. Και πήγαμε σε μια πάμφθηνη έως πρόχειρη μελέτη, μέσα σε πολύ στενά χρονικά πλαίσια, παρόλο που πολλοί έλεγαν πως «με τα λεφτά που δίνουμε, ούτε τα κομπιούτερ τους δεν θα ανοίξουν οι μελετητές».
Αφού λοιπόν ο ΑΔΜΗΕ θα παρουσιάσει σύντομα τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης του, θα έπρεπε να είχαν προετοιμαστεί οι αρμόδιοι στην Κύπρο για να την αξιολογήσουν σωστά. Και γρήγορα. Δεν προετοιμάστηκαν.
Θα μπορούσε ίσως, λένε κάποιοι τεχνοκράτες, να κερδίζαμε χρόνο αν η μελέτη γινόταν σε συνεργασία ΑΔΜΗΕ και συναρμόδιων υπουργείων. Για να συμφωνούν πχ και οι δύο πλευρές στις παραδοχές, να ληφθούν υπόψη οι ενεργειακοί στόχοι της χώρας, άλλες συναφείς αποφάσεις που λήφθηκαν ή θα ληφθούν και για να ικανοποιηθούν οι επιφυλάξεις που διατηρούν, κυρίως στο Υπουργείο Οικονομικών, όσοι βλέπουν τη διασύνδεση σε μια στενή οικονομική βάση. Δυστυχώς, δεν υπήρξε ουσιαστική συνεργασία των δύο πλευρών για την εκπόνηση της μελέτης.
Στη χθεσινή ανακοίνωση του ΑΔΜΗΕ αναφέρεται πως «ανταποκρινόμενος στο αίτημα ενημέρωσης του Υπουργείου Ενέργειας της Κύπρου για την πρόοδο της μελέτης, έχουν προγραμματιστεί το αμέσως επόμενο διάστημα συσκέψεις του Φορέα Υλοποίησης με στελέχη των Υπουργείων Ενέργειας και Οικονομικών, καθώς και του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς». Καλό αυτό. Αλλά δεν μπορούσαν αυτές οι συσκέψεις να γίνονταν στο στάδιο της προετοιμασίας της μελέτης; Αν τώρα η μελέτη κριθεί ανεπαρκής; Αν ζητηθούν και άλλες αναλύσεις από τα υπουργεία;
Και υπάρχει και κάτι άλλο, πολύ σημαντικό που εκκρεμεί: Ακόμα και αν η Κυβέρνηση αποδεχθεί χωρίς πολλά-πολλά τη μελέτη και πει «μπαίνουμε κι εμείς στο έργο με τα 100 εκατ. του Ταμείου Ανάκαμψης», τι θα γίνει με το αίτημα του ΑΔΜΗΕ να ξεκινήσει από 1/1/2024 η ανάκτηση των εξόδων του; Αίτημα που αποδέχθηκε ήδη η ελληνική ρυθμιστική Αρχή. Απαντά και στα δύο μεγάλα ζητήματα η μελέτη; Εξ όσων ακούμε, όχι.
