Διευθύνων Σύμβουλος Costas Tsielepis & Co Ltd
Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην έντυπη ειδική έκδοση «2025: Έτος Προκλήσεων και Ευκαιριών», η οποία περιλαμβάνει σημαντικές επώνυμες απόψεις και κυκλοφόρησε με τον «Φιλελεύθερου» την Κυριακή 12/1. Δείτε εδώ όλα τα άρθρα σε ηλεκτρονική μορφή
Όταν η κυβέρνηση τυγχάνει κριτικής για τα χίλια μύρια που ταλανίζουν το νησί, όπως τα πρόσφατα σκάνδαλα εκατομμυρίων, έργα που δεν ολοκληρώνονται, υπηρεσίες που δεν δουλεύουν, υποδομές που καταρρέουν και ένα κόστος ζωής που κατάντησε αβάσταχτο, η πάγια αντίδραση της είναι, μα η οικονομία πάει καλά. Και δεν έχουν άδικο αφού οι αριθμοί λένε άλλα.
Διαβάζοντας διάφορα δημοσιεύματα και κοιτώντας τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία, δίδεται η εντύπωση πως η Κύπρος ευημερεί όσο καμία άλλη χώρα της Ευρώπης. Και η είδηση έρχεται από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πριν 12 σχεδόν χρόνια, θεώρησε την Κύπρο ως ανεπίδεκτη μαθήσεως και της έστειλε την Τρόικα για να την συνετίσει.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το 2024 το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Κύπρου αναμένεται να φτάσει το 3,6%, πολύ υψηλότερο από αυτό χωρών όπως η Γερμανία και η Ολλανδία. Ο πληθωρισμός έχει πλέον πέσει στο 2,2%, πολύ κοντά στο ευρέως αποδεκτό «ιδανικό» 2%. Η ανεργία έχει και αυτή πέσει στο 4,9%, δηλαδή κοντεύουμε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Όσον αφορά το δημόσιο χρέος, εκεί μιλάμε για θρίαμβο! Το 2024, η Κύπρος κατάφερε να το ρίξει στο 66,4% του ΑΕΠ και έως το 2026 προβλέπεται να μπούμε στο ελίτ κλαμπ των οικονομικά συνετών ευρωπαϊκών κρατών με δημόσιο χρέος κάτω του 60% (την στιγμή που στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες το δημόσιο χρέος διογκώνεται ραγδαία).
Και οι προβλέψεις για το 2025 είναι εξίσου ευοίωνες.
Δεν είναι μόνο οι Ευρωπαίοι που λένε πως πάμε καλά. Οι μεγαλύτεροι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης μας επιβραβεύουν με συνεχείς πιστοληπτικές αναβαθμίσεις. Πρόσφατα μας πέρασαν και με άριστα, δίνοντας μας και το πολυπόθητο “A” και αναβαθμίζοντάς μας στην επενδυτική βαθμίδα μετά από πολλά χρόνια. Ναι, αυτοί που είχαν επίσημα ρίξει την οικονομία μας στην κατηγορία σκουπιδιών το 2012 (εξ’ υπαιτιότητάς μας φυσικά) τώρα μας έδωσαν και την πρωτιά. Σταθερά καλές ή ακόμη και καλύτερες επιδόσεις αναμένονται το 2025.
Και για τους κακόπιστους που δεν πιστεύουν τους αριθμούς, κοιτάξτε γύρω σας (αν είστε Λεμεσιανοί, κοιτάξτε πάνω!) Οι πύργοι συνεχίζουν να φυτρώνουν σαν μανιτάρια (και μάλιστα χωρίς το Πρόγραμμα Απόκτησης Κυπριακής Ιθαγένειας). Τα Rolls Royce, Bentley, Ferrari και Lamborghini συνωστίζονται στους δρόμους. Τα εστιατόρια και μπαρ πολυτελείας είναι καθημερινά γεμάτα. Το ίδιο και τα πανάκριβα καταστήματα. Και όλοι που ασχολούνται με αυτούς τους τομείς θα σου πουν πως το 2025 αναμένεται να είναι το ίδιο ή και καλύτερο από το 2024.
Όλα αυτά μοιάζουν σαν ένα όνειρο. Και αυτό είναι το πρόβλημα. Δυστυχώς για τους πλείστους από εμάς, συμπεριλαμβανομένου ενός πολύ μεγάλου ποσοστού της άλλοτε μεσαίας τάξης, όλα τα πιο πάνω παραμένουν μια ουτοπία.
Το 2024, το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας μας συνέχισε να πιέζεται οικονομικά. Οι αυξήσεις μισθών που δόθηκαν δεν κόντεψαν καν τις αυξήσεις των τραπεζικών χρεώσεων και των επιτοκίων, των ενοικίων, των κόστων κατασκευής, των λογαριασμών κοινής ωφελείας και των ειδών πρώτης ανάγκης.
Για όλους αυτούς, ο επίσημος (χαμηλός) πληθωρισμός δεν αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη ακρίβεια που ζουν καθημερινά. Για όλους αυτούς, η επίσημη (χαμηλή) ανεργία αποκρύβει τις φτωχές συνθήκες εργασίας σε πάρα πολλούς τομείς μιας οικονομίας κατά τα άλλα «πλήρους απασχόλησης». Για όλους αυτούς, το χαμηλό δημόσιο χρέος δεν σημαίνει τίποτα όταν το χρέος του νοικοκυριού τους συνέχεια διογκώνεται και μια οικογένεια στερείται βασικά αγαθά από το καθημερινό τους τραπέζι.
Επιπλέον, οι οικονομικές ελλείψεις δεν παρουσιάζονται μόνο σε ατομικό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο κοινωνικού συνόλου. Τι όφελος έχει η επίσημη (υψηλή) ανάπτυξη όταν τα νοσοκομεία και τα σχολεία μας πλημμυρίζουν όποτε βρέξει, η κίνηση στους δρόμους έχει καταντήσει ανυπόφορη, όταν οι λίστες αναμονής στα νοσηλευτήρια μας διογκώνονται, η γραφειοκρατία αντί να μειώνεται, αυξάνεται; Όταν ξοδεύουμε εκατοντάδες εκατομμύρια για έργα υποδομής που δεν ολοκληρώνονται ποτέ με τον λογαριασμό να τον επωμίζονται οι φορολογούμενοι.
Το 2025 τι θα γίνει; Θα καταφέρουν να ζήσουν όλα τα κοινωνικά στρώματα το οικονομικό όνειρο; Η (εκάστοτε) κυβέρνηση επαναλαμβάνει πως με τη βελτίωση των μακροοικονομικών επιδόσεων, της δίδεται η δυνατότητα να μετακυλήσει την οικονομική ευμάρεια σε όλη την κοινωνία. Και έχουν δίκαιο. Για ποιους όμως;
Με δύο μόνο ταχύτητες στο κιβώτιο, θα καταφέρουμε το 2025 να πετύχουμε οικονομική ανάπτυξη για τους πολλούς ή θα τη διατηρήσουμε για τους λίγους;
