Προκάλεσε θυμό και απογοήτευση στην κοινή γνώμη και σε πολιτικές δυνάμεις η απόφαση του CINEA να ζητήσει πίσω 67 εκατ. από την ευρωπαϊκή χορηγία για το τερματικό φυσικού αερίου. Και οι αποδέκτες του θυμού δεν είναι οι άνθρωποι του CINEA.
Είναι, όμως, ανάγκη κάθε φορά να περιμένουμε να ολοκληρωθεί το κακό, να εκδοθεί το τιμολόγιο και μετά να αρχίζουν τα μοιρολόγια;
Πάρτε την υπόθεση της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Ήδη η ΡΑΕΚ έχει εγκρίνει στον ΑΔΜΗΕ 82 εκατ. ευρώ, ως λεφτά που αποδεδειγμένα έχουν ξοδευτεί από τον φορέα υλοποίησης. Όμως, αυτά τα 82 εκατ. είναι μια παρονυχίδα μπροστά στα λεφτά που θα κληθεί να εγκρίνει η ΡΑΕΚ στη συνέχεια, ως πραγματικές δαπάνες του ΑΔΜΗΕ και των εργολάβων του, αν το έργο προχωρήσει.
Όμως, όταν λέγεται πως «το έργο προχωρεί», άλλα καταλαβαίνει η κυπριακή Κυβέρνηση και άλλα ο ΑΔΜΗΕ και η ελληνική Κυβέρνηση.
Ο ΑΔΜΗΕ λέει πως το έργο προχωρεί, επειδή κατασκευάζεται το καλώδιο στη Νορβηγία και ο ίδιος εκταμιεύει εκατομμύρια για να πληρώνει. Και εμείς λέμε πως δεν μας αρκεί να φτιάχνεται το καλώδιο, θέλουμε να γίνουν οι θαλάσσιες έρευνες για να πούμε και εμείς «ναι, προχωρεί πραγματικά το έργο».
Ενόσω όμως διαφωνούν οι δύο πλευρές, τα έξοδα μεγαλώνουν. Και είναι έξοδα πραγματικά, για τα οποία αργά ή γρήγορα ο ΑΔΜΗΕ θα προσκομίσει στη ΡΑΕΚ (και τη ΡΑΑΕΥ) τα αναγκαία τιμολόγια και θα του αναγνωριστεί το δικαίωμα να ανακτήσει τα έξοδά του που θα έχουν δικαιολογηθεί.
Θα συμβαίνει συνεχώς αυτό, ενόσω οι κυβερνήσεις και ο ΑΔΜΗΕ θα διαχειρίζονται επικοινωνιακά την αδυναμία να διασφαλίσουν πραγματοποίηση των ερευνών στη θάλασσα που διεκδικεί η Τουρκία: Η Nexans θα παράγει καλώδιο, ο ΑΔΜΗΕ θα πληρώνει, τα τιμολόγια θα έρχονται στη ΡΑΕΚ, αυτή θα τα δίνει στους υπηρεσιακούς να τα ελέγξουν και όταν όλοι πουν «είναι οκ» θα μεγαλώνει το ποσό που θα χρωστάμε.
Εκτός εάν το πάρει απόφαση ο ΑΔΜΗΕ και υλοποιήσει τις προειδοποιήσεις του και ζητήσει αναστολή εργασιών από τη Nexans λόγω παραβίασης ρυθμιστικών αποφάσεων (για τις πληρωμές).
Σε τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να επιστραφούν τα λεφτά από την ευρω-χορηγία των 658 εκατ. που θα έχουν ξοδευτεί έως τότε και θα ρυθμιστεί από το συμβόλαιο τι αποζημιώσεις μπορούν να διεκδικήσουν οι Γάλλοι, για τη δουλειά του 1.4 δισ. που θα χαλάσει. Και θα προστεθούν στις επιβεβαιωμένες δαπάνες του ΑΔΜΗΕ.
Και η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη από αυτήν που βιώνουμε με το τερματικό. Με το τερματικό θα μπορούσε κάποιος, στην απελπισία του, να πει «στο κάτω – κάτω έχουμε το πλοίο, το πουλάμε ή το ενοικιάζουμε και μειώνουμε τη ζημιά». Με τη διασύνδεση πώς θα μειώσουμε τη ζημιά αν μας μείνει το καλώδιο στο χέρι; Να πουλήσουμε το καλώδιο; Ναι, αλλά ένα καλώδιο που φτιάχθηκε για την πιο δύσκολη, όπως λέγεται, ηλεκτρική διασύνδεση, σε βάθη θαλάσσης πολύ μεγαλύτερα άλλων διασυνδέσεων, πόσο εύκολο θα είναι να πουληθεί στην τιμή του, αν οι απαιτήσεις που θα καλύψει θα είναι μικρότερες;
Παρόλα αυτά, το θέμα είναι άλλο: Να συνειδητοποιήσουμε από τώρα, πως κάτι πρέπει να γίνει αμέσως. Από τις δύο Κυβερνήσεις.
Ο ΑΔΜΗΕ λέει ότι μέχρι στιγμής ξόδεψε περίπου 300 εκατ. ευρώ. Χοντρικά – χοντρικά, τα 150 υπολογίζεται πως θα κληθούμε να τα πληρώσουμε εμείς. Από αυτά τα 150 θυμίζω πως ήδη τα 82 εγκρίθηκαν από τη ΡΑΕΚ και τα 25 πρέπει να δοθούν για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2025.
Και αν νομίζουμε πως καθαρίσαμε αν το έργο ματαιωθεί σήμερα – αύριο, κάνουμε λάθος. Αν ματαιωθεί χωρίς ευθύνη του ΑΔΜΗΕ, γλιτώνουμε μεν πολλά από τα επόμενα έξοδα, αλλά όσα έγιναν μέχρι τώρα και θα επιβεβαιωθούν από τους ρυθμιστές θα τα πληρώσουμε με την αναλογία 50-50. Εκτός εάν όλα και όλοι καταλήξουν σε δικαστήρια και διαιτησίες, οπότε η ζημιά -πολιτική και οικονομική- θα είναι εν δυνάμει ακόμα μεγαλύτερη.
ΥΓ Σήμερα η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας (της ΕΕ) οργανώνει άλλη μια τηλεδιάσκεψη με τη ΡΑΕΚ, τη ΡΑΑΕΥ και τον ΑΔΜΗΕ. Εδώ που φτάσαμε, τους ρυθμιστές τι τους θέλει η Διεύθυνση Ενέργειας; Και οι δύο ενέκριναν τις δαπάνες που έκανε ο ΑΔΜΗΕ. Είναι με τις κυβερνήσεις που πρέπει να μιλήσει τώρα πια. Και όχι τόσο για τα λεφτά, όσο για τον παράγοντα Τουρκία.
