Robert Burges
Κάθε ερευνητής γνωρίζει ότι η ποιότητα μιας εργασίας εξαρτάται από την ποιότητα των εισερχόμενων στοιχείων. Ξεκινώντας με κακά στοιχεία ή υποθέσεις και το αποτέλεσμα δεν έχει νόημα. Ας πάρουμε την ανάλυση του Λευκού Οίκου για το “Μεγάλο και Όμορφο Νομοσχέδιο” που προσπαθεί να περάσει από το Κογκρέσο: είναι σκέτο “GIGO” – σκουπίδια μέσα, σκουπίδια έξω (garbage in, garbage out).
Οι εκτιμήσεις από το μη κομματικό Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου (CBO) δείχνουν ότι το νομοσχέδιο θα προσθέσει 2,42 τρισ. δολ. στα ελλείμματα του προϋπολογισμού την επόμενη δεκαετία. Όχι μόνο αυτό, αλλά το CBO εκτιμά ότι το χρέος θα φτάσει το 117% του ΑΕΠ το 2034 σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, από 97% πρόσφατα. Δεν είναι έτσι, λέει ο Λευκός Οίκος. Στην ανάλυση που έδωσε στη δημοσιότητα αυτή την εβδομάδα, το Συμβούλιο των Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων εκτιμά ότι το νομοσχέδιο θα συρρικνώσει τα ελλείμματα από 8,53 τρισ. μέχρι και 11,1 τρισ. δολ. και θα μειώσει το χρέος στο 94% του ΑΕΠ.
Όλες οι αμερικανικές κυβερνήσεις προσπαθούν να παρουσιάσουν τις οικονομικές τους πολιτικές με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αλλά οι προσπάθειες του Συμβουλίου ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια. Τα νούμερα του κυριολεκτικά βασίζονται σε ένα οικονομικά θαύμα τους επόμενους μήνες.
Στην ανάλυση του Συμβουλίου, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αρχίζει αμέσως να συρρικνώνεται και υποχωρεί περίπου τρεις ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τις προβλέψεις του CBO για το δημοσιονομικό έτος του 2025. Το πρόβλημα είναι ότι μένουν μόνο τρεις μήνες στο δημοσιονομικό έτος – ολοκληρώνεται στις 30 Σεπτεμβρίου – κάτι που καθιστά τον στόχο του Συμβουλίου πρακτικά αδύνατο να επιτευχθεί.
Ο Τζέισον Φούρμαν, πρώην επικεφαλής του Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων στην κυβέρνηση Ομπάμα, εκτιμά ότι το αμερικανικό ΑΕΠ θα πρέπει να επεκταθεί πάνω από 10% σε ετησιοποιημένη βάση το γ’ τρίμηνο για την επίτευξη του εν λόγω στόχου. (Οι μέσες εκτιμήσεις σε έρευνα του Bloomberg με τη συμμετοχή πάνω από 60 οικονομολόγων είναι για ανάπτυξη 0,8%).
Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται ασήμαντα, αλλά είναι κρίσιμα καθώς η δημοσιονομική ισχύ και πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ τίθενται υπό αμφισβήτηση λόγω του υψηλού χρέους και των υπερβολικών ελλειμμάτων. Τον προηγούμενο μήνα, η Moody’s Ratings έγινε ο τελευταίος οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης από τους τρεις μεγάλους που αφαίρεσε την κορυφαία αξιολόγηση “ΑΑΑ” από τις ΗΠΑ, ακολουθώντας τις S&P Global Ratings (το 2011) και Fitch Ratings (το 2023). “Διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις και το Κογκρέσο απέτυχαν να συμφωνήσουν σε μέτρα για να αναστρέψουν την τάση των μεγάλων ετήσιων δημοσιονομικών ελλειμμάτων και της αύξησης των επιτοκίων”, ανέφερε η Moody’s.
Ολοένα και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι το κόστος δανεισμού της αμερικανικής κυβέρνησης και ως αποτέλεσμα των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, έχουν αυξηθεί καθώς το χρέος σκαρφαλώνει πάνω από τα 36 τρισ. δολ. Την ίδια στιγμή, ο δείκτης Bloomberg Dollar Spot που παρακολουθεί την πορεία του αμερικανικού νομίσματος έναντι των βασικών ανταγωνιστών του, έχει κατρακυλήσει περίπου 9% φέτος στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2022 εν μέσω ανησυχιών ότι οι ξένες κυβερνήσεις και επενδυτές απομακρύνονται από τα αμερικανικά χρηματοοικονομικά στοιχεία.
Είναι πιθανό οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις του Συμβουλίου να επαληθευτούν καθώς οι φορολογικές περικοπές για τις επιχειρήσεις βάσει του νομοσχεδίου του 2017 θα μονιμοποιηθούν και η κανονιστική απορρύθμιση θα τονώσει τις επενδύσεις, ενώ οι δασμοί θα φέρνουν περισσότερα έσοδα. “Το Συμβούλιο εκτιμά ότι το Μεγάλο και Όμορφο Νομοσχέδιο και οι ευρύτερες οικονομικές πολιτικές που υποστηρίζει η κυβέρνηση Τραμπ θα φέρουν σε καθοδική τροχιά το χρέος, ενισχύοντας ταυτόχρονα τα θεμέλια της χρηματοοικονομικής σταθερότητας των ΗΠΑ και δημιουργώντας δημοσιονομικά περιθώρια για να μπορέσει η Αμερική να επιλύσει τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις”, αναφέρει το Συμβούλιο στην έκθεση του.
Αυτή η εμπιστοσύνη θα ήταν πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή αν οι προβλέψεις του Λευκού Οίκου είχαν μια πιο ρεαλιστική αφετηρία. Αν ο Λευκός Οίκος πραγματικά πίστευε στα μακροπρόθεσμα οφέλη του νομοσχεδίου, δεν θα υπήρχε λόγος να προσπαθεί να παραπλανά το Αμερικανικό κοινό με αριθμούς που δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να πετύχει. Και αν το σημείο εκκίνησης είναι αλλοιωμένο, πώς μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη στο σημείο τερματισμού; Σκουπίδια μέσα, σκουπίδια έξω.
