Την τελευταία εβδομάδα, δύο πολιτικοί ηγέτες αντάλλαξαν αιχμές, υπογραμμίζοντας τα ισχυρά πυρηνικά οπλοστάσια των αντίστοιχων χωρών τους. Δεν ήταν απλώς μια άσκοπη επίδειξη μαγκιάς – έδειξε επίσης ότι τα απερίσκεπτα λόγια και οι αόριστες στρατιωτικές απειλές μπορούν να φέρουν τον κόσμο πιο κοντά σε μια καταστροφική σύγκρουση.
Ο πρώτος που ξεσπάθωσε ήταν ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος και πρωθυπουργός της Ρωσίας, ο οποίος είναι σήμερα αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στις 28 Ιουλίου, δήλωσε ότι το τελεσίγραφο των ΗΠΑ προς τη Μόσχα να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την Ουκρανία ήταν μια “απειλή και ένα βήμα προς τον πόλεμο”. Αργότερα, αναφέρθηκε στο σύστημα εκτόξευσης πυρηνικών όπλων “Dead Hand” της Ρωσίας, το οποίο πυροδοτεί αυτόματα πυρηνικό πλήγμα εάν η χώρα δεχθεί επίθεση με τέτοια όπλα.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απάντησε στα σχόλια του Μεντβέντεφ λέγοντας ότι διέταξε δύο πυρηνικά υποβρύχια “να τοποθετηθούν στις κατάλληλες περιοχές”. Κατέληξε λέγοντας, ορθά, ότι “τα λόγια είναι πολύ σημαντικά και συχνά μπορούν να οδηγήσουν σε απρόβλεπτες συνέπειες, ελπίζω ότι αυτή δεν θα είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις”. (Τη Δευτέρα, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου προειδοποίησε κατά της “πυρηνικής ρητορικής”.)
Μαζί, οι ΗΠΑ και η Ρωσία διαθέτουν περισσότερα από 10.000 πυρηνικά όπλα. Πόσο επικίνδυνος είναι αυτός ο πόλεμος λέξεων μεταξύ του Κρεμλίνου και του Λευκού Οίκου; Και ποια είναι η σημασία του ισχυρισμού του Τραμπ ότι μετακίνησε πυρηνικά υποβρύχια σε νέες θέσεις;
Δεν είμαι ειδικός σε υποβρύχια, αλλά τα έχω διοικήσει σε μάχη ως αντιπλοίαρχος και αντιναύαρχος, έχω διευθύνει την εκτόξευση των συμβατικών πυραύλων Tomahawk σε τρομοκρατικούς στόχους στην Αφρική και την Ασία και έχω πλεύσει σε αυτά κατά καιρούς. Μου αρέσει να λέω ότι αυτά τα τρομερά πολεμικά σκάφη είναι τα κορυφαία αρπακτικά του ωκεανού. Και οι τοποθεσίες τους παραμένουν πάντα μυστικές.
Ως αξιωματικός ανθυποβρυχιακού πολέμου για τρία χρόνια σε αντιτορπιλικό στις αρχές της καριέρας μου, κυνήγησα τόσο σοβιετικά και κινεζικά υποβρύχια όσο και, σε ασκήσεις, αμερικανικά σκάφη. (“Σκάφη” είναι ο όρος για τα υποβρύχια, ενώ τα μαχητικά επιφανείας είναι “πλοία”). Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι τα αντιτορπιλικά μας είναι τα λαγωνικά της θάλασσας και θανατηφόρα για τα υποβρύχια – αλλά για να λέμε την αλήθεια, τις περισσότερες φορές καταλήγαμε μάλλον να είμαστε στόχος, παρά κυνηγός, σε αυτές τις ασκήσεις εναντίον αμερικανικών σκαφών.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν τρεις τύπους πυρηνικών υποβρυχίων, καθένα από τα οποία αποτελεί διαφορετικό επίπεδο απειλής για τη Ρωσία. Δεν είναι σαφές ποιον από τους τρεις τύπους ισχυρίστηκε ότι μετακίνησε ο Τραμπ – όλα τα πυρηνικά υποβρύχια των ΗΠΑ είναι ικανά για μυστικές επιχειρήσεις σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου.
Το πρώτο, και μακράν το πιο θανατηφόρο, είναι τα τεράστια σκάφη βαλλιστικών πυραύλων: Τα SSBN κλάσης Ohio, τα οποία εκτοπίζουν 20.000 τόνους όταν είναι πλήρως βυθισμένα. Το Πολεμικό Ναυτικό διαθέτει 14 από αυτές τις φάλαινες-δολοφόνους, καθεμία από τις οποίες μπορεί να μεταφέρει 24 πυραύλους Trident II με πυρηνική κεφαλή και εμβέλεια που υπερβαίνει τα 4.000 μίλια (6.437 χλμ.). Οι πύραυλοι βρίσκονται σε κατακόρυφους σωλήνες στο κέντρο του σκάφους και το πλήρωμα των 150 αξιωματικών και οπλιτών αποκαλεί αυτό το τμήμα του πολεμικού πλοίου “δάσος Σέργουντ” – μια συστάδα από θανατηφόρους κορμούς δέντρων. Ενώ περισσότερα από τα μισά υποβρύχια κλάσης Ohio βρίσκονται συνήθως σε περιπολία, φαίνεται απίθανο ο Τραμπ να έχει διατάξει αλλαγές στις κινήσεις τους, δεδομένης της εξαιρετικής εμβέλειας των πυραύλων τους.
Η δεύτερη μεγάλη ομάδα πυρηνικών υποβρυχίων είναι τα επιθετικά σκάφη ή SSN. Οι ΗΠΑ διαθέτουν επί του παρόντος τρεις κατηγορίες – Los Angeles, Seawolf και Virginia – με συνολικά λίγο περισσότερα από 50 πολεμικά πλοία. Πρόκειται για πλατφόρμες πολλαπλών αποστολών: μπορούν να κυνηγούν εχθρικά υποβρύχια, να εκτοξεύουν πυραύλους Tomahawk μεγάλου βεληνεκούς σε χερσαίους στόχους με απόλυτη ακρίβεια, να συλλέγουν μυστικά πληροφορίες και να βυθίζουν εχθρικά στρατιωτικά και πολιτικά πλοία επιφανείας. Οι τρεις κατηγορίες ποικίλλουν σε μέγεθος από 7.000 έως 9.000 τόνους και τα όπλα και οι αισθητήρες τους διαφέρουν – αλλά όλα είναι θανατηφόρα και πολύ δύσκολο να εντοπιστούν μέσω ακουστικής επιτήρησης. Χάρηκα που είχα δύο από αυτά στην ομάδα κρούσης μου στις αρχές της δεκαετίας του 2000.
Τέλος, τέσσερα μεγαθήρια κλάσης Ohio έχουν μετατραπεί ώστε να μεταφέρουν περισσότερους από 150 πυραύλους Tomahawk στους σωλήνες που προηγουμένως φιλοξενούσαν βαλλιστικούς πυραύλους. Αυτά προτιμώνται από τους διοικητές μάχης λόγω του μεγάλου φορτίου πυραύλων, οι οποίοι αποτελούν την κύρια συστοιχία μιας ομάδας κρούσης. Δεδομένου ότι το βεληνεκές των Tomahawk είναι περίπου 1.500 μίλια (2.414 χλμ.), πρόκειται πιθανώς για τα σκάφη που μετακινεί ο Τραμπ, πιθανότατα πιο κοντά στη Ρωσία. Μπορεί να όρισε τον διοικητή της Ευρωπαϊκής Διοίκησης (EUCOM) των ΗΠΑ, την παλιά μου θέση, ως επιχειρησιακό διοικητή. Αυτοί οι πύραυλοι θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ρωσικούς κόμβους διοίκησης και ελέγχου, διαδρομές εφοδιασμού και στρατιωτικούς στόχους.
Τούτου λεχθέντος, έχω γνωρίσει τον Μεντβέντεφ και δεν είναι σοβαρός παίκτης στο σύμπαν του Πούτιν, παρά το πολιτικό του βιογραφικό. Ο Τραμπ θα πρέπει να αγνοήσει τα αλλοπρόσαλλα σχόλιά του και να επικεντρωθεί στην άσκηση άμεσης πίεσης στη ρωσική οικονομία.
Για αυτό, τα καλύτερα όπλα δεν είναι το “haze grey and underway”, όπως λέμε [σσ. στο Πολεμικό Ναυτικό] για τα υποβρύχια. Είναι τα οικονομικά εργαλεία, ιδίως οι δευτερογενείς κυρώσεις που εφαρμόζονται στους αγοραστές ρωσικού πετρελαίου και η κατάσχεση των ρωσικών κεφαλαίων που έχουν δεσμευτεί σε δυτικές τράπεζες. Όσο δελεαστικό κι αν είναι να μετακινούμε πυρηνικά υποβρύχια, οι δολοφόνοι του βυθού της Αμερικής δεν είναι ο τρόπος για να φέρουμε τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
*Ο Stavridis είναι επίτιμος κοσμήτορας της Σχολής Νομικής και Διπλωματίας Fletcher του Πανεπιστημίου Tufts. Συμμετέχει στα διοικητικά συμβούλια της Aon, της Fortinet και της Ankura Consulting Group.
